Relacja z pierwszego spotkania Klubu „Filozofuj!” w Toruniu pt. „Kultura? A cóż to takiego?” – wokół nr. 11 magazynu „Filozofuj!”

W poniedziałkowe popołudnie 12 grudnia 2016 w kawiarni Centrum Sztuki Współczesnej Cafe pARTer zjawiła się grupa ludzi w różnym wieku, aby zastanowić się nad kulturą oraz tradycyjnie, jak podczas każdego spotkania, nad filozofią. Znakomici goście: prof. Jacek Bartyzel i prof. Andrzej Szahaj zostali poproszeni o odpowiedzi na trzy główne pytania: czym jest kultura, co kultura zawdzięcza filozofii, a co filozofia czerpie z kultury oraz czy istnieją wartości uniwersalne – wspólne dla wszystkich kultur?

Czym jest kultura?

Jako pierwszy głos zabrał prof. Szahaj, który stwierdził, że kultura to zespół przekonań, które mówią nam, co warto robić i do czego powinniśmy zmierzać. Podkreślił również, że kultura nie jest czymś prywatnym, składa się z wielu sfer, a dodatkowo przypomniał o czymś tak oczywistym jak różnice kulturowe między ludźmi. Natomiast prof. Bartyzel zwrócił uwagę na to, że wstyd i poczucie prawdy zezwala na działalność kulturową. Odpowiadając na kolejne pytanie, prof. Szahaj rozgraniczył kulturę europejską i zachodnią. Zaznaczył przy tym rolę filozofii jako narzędzia krytyki w naszej kulturze, które jednocześnie spaja tę kulturę w całość; dodał również, że jako Europejczycy jesteśmy wyjątkowi ze względu na fakt, że łączymy kulturę z filozofią.

Dyskutanci byli w pełni zgodni w kwestii niemożliwości bycia zakorzenionym w wielu kulturach. Profesorowie przyznali, że nie można być cywilizowanym na dwa sposoby, gdyż od początku życia wychowujemy się w jednej kulturze, co sprawia, że trudno wyskoczyć z „kulturowego więzienia”. Dodatkowo ludzie muszą być świadomi, że kultury nigdy nie będziemy w stanie poznać w pełni.

Filozofia zawsze z boku

Drugą część spotkania stanowiła rozmowa z publicznością. Ciekawym spostrzeżeniem uczestniczki debaty było porównanie filozofii w życiu współczesnym do muzyki granej w lokalu do kotleta, a że debata odbywała się w kawiarni, nie można było uniknąć odgłosów charakterystycznych dla tego miejsca, co doskonale wkomponowało się w treść pytania. Profesorowie przyznali, że tak jak muzyka grana do zwykłego kotleta jest zbędna, filozofia jest odsuwana na bok przez dużą część społeczeństwa, wydaje się im niepotrzebna do życia, jest ona jedynie dodatkiem. Dyskutanci zgodzili się z tym stwierdzeniem, a także przyznali, że niestety filozofia nigdy nie miała swojego złotego wieku w kulturze polskiej – jej rola wzrastała i nadal wzrasta w momentach głębokiego kryzysu egzystencjalnego. Prof. Szahaj wyciągnął z tego wniosek, że brak ogromnego zainteresowania filozofią świadczy o tym, że nasze pokolenie nie cierpi z powodu głębokiego kryzysu egzystencjalnego.

Angelika Zakrzewska

Za: Relacja z pierwszego spotkania Klubu „Filozofuj!” w Toruniu pt. „Kultura? A cóż to takiego?” – wokół nr. 11 magazynu „Filozofuj!”