Spod ziemi patrzy Breslau

Słońce wstaje z nocy głębin, z grobu moc płynie na ziemię:
Żywot nowy, co nas czeka, w świecie zmarłych drzemie¹.

W latach 1957–1973 komunistyczni uzurpatorzy zadecydowali o likwidacji na terenie Wrocławia ponad czterdziestu z siedemdziesięciu niemieckich cmentarzy, nierzadko naruszając przy tym podpisane przez Polskę konwencje międzynarodowe i polskie prawo. Pozostałe nekropolie (poza dwoma cmentarzami żydowskimi) zostały przekształcone w miejsca nowych pochówków, z których systematycznie usuwano i usuwa się groby sprzed 1945 r.

Otaczają nas zmarli – barbarzyńskie likwidacje ograniczyły się do niwelacji terenu bez przeniesienia ich doczesnych szczątków. Dlatego wiele obecnych parków i skwerów wciąż jest miejscem spoczynku dawnych mieszkańców na nieoznaczonych cmentarzach. Płyty nagrobne zostały wykorzystane jako kruszywo do budowy dróg oraz materiał budowlany. Do dzisiaj tablice inskrypcyjne można spotkać w przestrzeni Wrocławia – jako fragmenty schodków, murków czy umocnienia brzegów parkowych stawów. Wiele steli zalega również w rowach i na hałdach z gruzem na terenie miasta.

Przez wiele lat ten problem był zgłaszany władzom samorządowym Wrocławia, które najczęściej nie podejmowały żadnych kroków, aby ratować zabytki. Apele w lokalnych mediach również nie przynosiły skutku. Dlatego w 2021 r. powstała obywatelska inicjatywa „Spod ziemi patrzy Breslau”, która działa na rzecz zachowania pozostałości po dawnych cmentarzach Wrocławia. Apelujemy do Czytelników Portalu Legitymistycznego o wspieranie tych prac. Powstrzymajmy proces niszczenia śląskiego dziedzictwa.

5 grudnia 2023 roku z miłośnikami historii Wrocławia spotkał się pan dr Alan Weiss, polonista, który, odwołując się do wielu przykładów, wskazał, jak na podstawie zaledwie fragmentów zabytkowych nagrobków można odtwarzać lokalne mikrohistorie i dzieje całych rodzin breslauerów. Jego wstrząsające wystąpienie dowodzi również, jak niewiele różni Polskę Ludową od III Rzeczpospolitej w zakresie ochrony tych zabytków, które nie wpisują się w aktualną „politykę historyczną”. Skala biurokratycznej bezmyślności i złej woli zapiera dech w piersiach. Tylko wrocławianie mogą zadbać o lokalną tożsamość – nikt nie zrobi tego za nas.

Zapraszamy do zapoznania się z nagraniem: