50 na 50. Jubileusz pięćdziesięciolecia Działu Sztuki Wydawniczej MNWr

Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Muzeum Narodowe we Wrocławiu

pl. Powstańców Warszawy 5

50 na 50. Jubileusz pięćdziesięciolecia Działu Sztuki Wydawniczej MNWr

12 grudnia 2023 – 31 marca 2024 roku

Kurator: dr Jakub Maciej Łubocki

50 lat temu w Muzeum Narodowym we Wrocławiu powstał Dział Sztuki Wydawniczej. To pierwsza i jak dotąd jedyna w Polsce muzealna kolekcja gromadząca w tak szerokim zakresie artefakty związane z procesem publikowania. Jubileuszowa wystawa 50 na 50 jest doskonałą okazją do zaprezentowania bogactwa i różnorodności jej zbiorów – książek, ilustracji, krojów pisma, makiet wydawniczych i innych wyjątkowych obiektów przynależących do świata książki, druku i pisma.

Kiedy w 1972 roku Teresa Odrowąż-Pieniążek, pierwsza kustoszka Działu Sztuki Wydawniczej MNWr, określiła sztukę wydawniczą jako zespolenie w jedną całość szaty graficznej i zdobnictwa z treścią książki i stworzenia z niej jednolitego dzieła sztuki, była to zupełna nowość. Do tej pory mówiło się o sztuce książki, książce artystycznej, książce pięknej, sztuce druku, projektowaniu graficznym… Dziś wiadomo, że treść pojęcia sztuki wydawniczej jest znacznie bardziej nieuchwytna, co najdobitniej pokazuje zróżnicowana kolekcja tego działu.

Składają się na nią książki i czasopisma o wysokich walorach artystycznych i estetycznych, a także makiety wydawnicze i techniczne książek, oryginały ilustracji książkowych oraz szkice liternicze i projekty pism, wyjątkowo cenne cymelia czy przykłady unikatowych obiektów ze świata książki artystycznej.

Widzowie zobaczą między innymi najstarszy obiekt w zbiorach Działu – sumeryjską tabliczkę z pismem klinowym powstałą przed ponad czterema tysiącami lat w Mezopotamii. Inne obiekty ważne dla historii książki w Polsce to reprint najstarszego znanego polskiego druku – kalendarza astronomicznego na 1474 rok – czy tekst Jana Długosza wydrukowany w 1511 roku przez Jana Hallera.

Prezentowane będą pierwsze współczesne polskie kroje pisma o charakterze narodowym zaprojektowane w dwudziestoleciu międzywojennym. Antykwę Jeżyńskiego zobaczyć będzie można w jednej z niewielu książek zadrukowanych tym krojem w 1929 roku, Antykwę Półtawskiego reprezentować zaś będzie pierwsza publikacja złożona z jej wykorzystaniem w 1933 roku.

Od rękopisu przez projekt graficzny i techniczny aż do gotowej publikacji – pokazane zostaną wszystkie etapy powstawania książki. Będzie można zobaczyć projektowane przez uznanych artystów okładki, obwoluty i ilustracje. Na przykład ilustrację Tadeusza Gronowskiego do Pana Tadeusza z 1950 roku czy obwolutę ilustrowaną przez Waldemara Świerzego. Zaskoczy mnogość technik i rodzajów bogato zdobionych opraw – ręcznie malowanych i złoconych.