Akademia Francuska

Narodowe Forum Muzyki

Szanowni Państwo,

w imieniu pana prof. Andrzeja Kosendiaka, dyrektora Narodowego Forum Muzyki, i pana prof. Jarosława Thiela, dyrektora artystycznego, serdecznie zapraszamy na Akademię Francuską, która odbędzie się w dniach 28 lutego – 3 marca 2024 r.

Francja. Francuska riwiera, francuskie Alpy. Francuska kuchnia, francuska moda. Francuski gotyk i moderna. Francuscy święci i encyklopedyści. Francuska kultura, literatura, teatr i muzyka – a w niej francuski barok. Francja to kraj nadmiaru – krajobrazów, smaków, zabytków, idei, prądów kulturowych. Nawet ograniczając się tylko do muzyki, i to muzyki barokowej, i tak wydaje się niemożliwe w ciągu jedynie kilku dni przyjrzeć się choćby najistotniejszym z punktu widzenia historii wątkom. Więc może spróbujemy po prostu dotknąć tego szczególnego smaku, gustu, tej szczególnej aury, jaką wyczuwamy w twórczości tak wielu kompozytorów francuskich – wystarczy wspomnieć Oliviera Messiaena, Klaudiusza Debussy’ego czy Maurycego Ravela – a która chyba nigdy nie była tak bardzo namacalna, jak na przełomie XVII i XVIII wieku. Barok francuski stał się pewnym uniwersum. Z jednej strony wyraźnie obcym, chociażby dla zupełnie inaczej odczuwających muzykę Włochów (genialny Corelli sam przyznawał, że nie umie grać muzyki francuskiej), z drugiej podziwianym i naśladowanym – na równi z naśladowanym przez pomniejszych monarchów splendorem Króla Słońce. I choć to ten władca najbardziej naznaczył rozkwit kultury muzycznej swego kraju podczas ponad siedemdziesięcioletniego panowania, to także jego poprzednik, Ludwik XIII, i następcy aż po Marię Antoninę nie oszczędzali na oprawie muzycznej oficjalnych uroczystości. W tej muzycznej złotej klatce panowały na podobieństwo zwyczajów dworskich iście absolutystyczne relacje – kompozytorzy pomimo wzajemnego uznania w bratobójczy sposób walczyli o swoje być albo nie być, o królewskie przywileje. Ostatecznie rodzący się w drugiej połowie XVIII wieku paneuropejski styl klasyczny zamknął złoty okres muzyki francuskiej: włoskie skrzypce pokonały viole da gamby, koncerty wygrały z suitami, a symfonie – a nie uwertury – stały się najważniejszym gatunkiem instrumentalnym uprawianym na całym kontynencie.

Zaprosiliśmy do Wrocławia wybitnych znawców francuskiej muzycznej kuchni, aby wraz z nimi smakować repertuar nie zawsze oczywisty, a na pewno przełamany nieoczekiwanymi powiązaniami. Bernard Foccroulle pokaże, jak silnie na twórczość organową Bacha wpłynęli jego francuscy mistrzowie. Skip Sempé wraz z muzykami Capriccio Stravagante i uczestnikami kursów mistrzowskich spróbuje odtworzyć reprezentacyjną orkiestrę Ludwika XIV – Les Vingt-quatre Violons du Roy – zaglądając także do Londynu, gdzie jak w zwierciadlanym odbiciu działało The King’s 24 Violins… Nie zabraknie instrumentu chyba najbardziej kojarzonego z francuskim barokiem – violi da gamba – ale spotkamy go najpierw jako bohatera kultowego filmu Wszystkie poranki świata, aby chwilę po projekcji posłuchać, jak zaczął się zmierzch jego popularności. W świat niezwykłych sonat byłego gambisty i pierwszego wielkiego francuskiego wirtuoza wiolonczeli, Jana Chrzciciela Barrière’a, wprowadzi nas zespół Les Basses Réunies prowadzony przez Brunona Cocseta. Na koniec soliści, Chór Narodowego Forum Muzyki i Wrocławska Orkiestra Barokowa przedstawią przygotowaną przez Skipa Sempégo rekonstrukcję oprawy muzycznej mszy pogrzebowej Jana Filipa Rameau. Jej podstawą jest Messe des morts Jana Gillesa – w przeciągu XVIII stulecia utwór ten wybrzmiewał, towarzysząc pożegnaniom wielu prominentnych osób, począwszy od samego kompozytora, poprzez jego kolegów, Andrzeja Campra, Rameau, po monarchów: Ludwika XV i… Stanisława Leszczyńskiego (to à propos nieoczekiwanych powiązań).

Zapraszamy na Akademię Francuską. Wrocław stanie się na kilka dni europejską stolicą francuskiego baroku. Ciekawe, co wtedy będą grali w Paryżu.

Jarosław Thiel

dyrektor artystyczny Akademii Francuskiej
dyrektor artystyczny Wrocławskiej Orkiestry Barokowej

Program Akademii Francuskiej

Narodowe Forum Muzyki, plac Wolności 1, Wrocław

***

France. French Riviera, French Alps. French cuisine, French fashion. French Gothic and Modern. French saints and encyclopedists. French culture, literature, theatre and music – including French Baroque. France is a country of excess – landscapes, flavours, monuments, ideas, cultural trends. Even if we limit ourselves only to music, and Baroque music at that, it still seems impossible to look at only the most historically important threads in just a few days. Maybe we will just try to touch upon this special taste, gusto, this special aura that we sense in the work of so many French composers – just mention Olivier Messiaen, Claude Debussy or Maurice Ravel – and which has probably never been so tangible, as at the turn of the 17th and 18th centuries. French Baroque has become a certain universe. On the one hand, it was clearly foreign, at least to Italians, who felt music in a completely different way (the genius Corelli himself admitted that he could not play French music), and on the other, admired and imitated – on a par with the splendour of Le Roi Soleil, emulated by less important monarchs. And although it was this ruler who left the strongest mark on the development of the musical culture of his country during his more than seventy-year reign, his predecessor, Louis XIII, and his successors up to Marie Antoinette did not spare on the musical settings of official celebrations. In this musical golden cage, truly absolutist relations prevailed, similar to court customs – composers, despite mutual recognition, fought in a fratricidal way for their existence or non-existence, for royal privileges. Finally, the pan-European Classical style emerging in the second half of the 18th century closed the golden age of French music: Italian violins defeated viola da gamba, concertos won over suites, and symphonies – not overtures – became the most important instrumental genre cultivated on the entire continent.

We have invited preeminent experts in French musical cuisine to Wrocław to taste the repertoire with them, which is not always obvious but certainly has unexpected connections. Bernard Foccroulle will show how strongly Bach’s organ work was influenced by his French masters. Skip Sempé, together with the Capriccio Stravagante musicians and participants of the master classes, will try to recreate the representative orchestra of Louis XIV – Les Vingt-quatre Violons du Roy – who also visited London, where the local King’s 24 Violins were active as if in a mirror image… There will be an instrument most often associated with the French Baroque – the viola da gamba – but we will first meet it as the protagonist of the famous film Tous les matins du monde, and a moment after the screening we will hear how its popularity began to decline. Les Basses Réunies led by Bruno Cocset will introduce us to the world of extraordinary sonatas of the gambist and first great French cello virtuoso Jean-Baptiste Barrière. Finally, the soloists, Choir of the National Forum of Music and Wrocław Baroque Orchestra will present a reconstruction of the musical setting of Jean-Philippe Rameau’s funeral mass prepared by Skip Sempé. Its basis is Messe des morts by Jean Gilles – during the 18th century, this piece was heard, accompanying the farewells of many prominent people, starting from the composer himself, through his colleagues, André Campra, Rameau, to the monarchs: Louis XV and… Stanisław Leszczyński (an unexpected connection this one).

Join us for the French Academy. For several days, Wrocław will become the European capital of French Baroque. I wonder what they will be playing in Paris then?

Jarosław Thiel

Artistic Director of French Academy
Artistic Director of Wrocław Baroque Orchestra