Akcja rzeczna

Międzynarodowe Centrum Kultury

Akcja rzeczna — debaty o Wiśle i Odrze

Tożsamość najważniejszych rzek w Polsce, ich kondycja, stan wód, bioróżnorodność, ochrona prawna oraz kultury, jakie wokół nich powstały, będą przedmiotem rozmów w Międzynarodowym Centrum Kultury.

17 października – z panem prof. Andrzejem Chwalbą, autorem pionierskiej i brawurowej książki pt. Wisła. Biografia rzeki, będzie rozmawiał pan Bartosz Sadulski, sekretarz redakcji kwartalnika „Herito”.

19 października – pani prof. Beata Halicka oraz pan prof. Andrzej Woźnica opowiedzą o swoich badaniach nad wielowymiarowym fenomenem Odry. Spotkanie towarzyszy premierze 50. numeru kwartalnika „Herito”, poświęconego Odrze.

Zmieniają się kultury i granice państw, a rzeki istnieją niewzruszenie. Rzeki to czas, to trwanie. Odra jest tu przypadkiem szczególnym, ponieważ po 1945 roku stała się – w przeciwieństwie do Dunaju czy Wisły – rzeką bez pamięci. Jej historię trzeba napisać i opowiedzieć od nowa.

Obie rzeki pracują każdego dnia, przenosząc miliony litrów wody, ton piasku i mułu. Obie podtrzymują życie tysięcy organizmów. Nasze życie. Poważny namysł nad sytuacją Wisły i Odry, naszą relacją z rzekami jest konieczny – jaskrawo pokazuje to katastrofa ekologiczna na Odrze. Ograniczenie zanieczyszczeń i poprawa jakości wód, wdrożenie zrównoważonej żeglugi rzecznej czy potrzeba renaturyzacji to jedne z wielu palących kwestii.

Wisła. Biografia rzeki

W epoce, w której rzeki zyskują podmiotowość prawną, najwyższa pora na historię opowiadaną z ich perspektywy. Taką właśnie osią narracyjną staje się Wisła w książce pana prof. Andrzej Chwalby. O jej znaczeniu dla budowy państwa, o zasobach eksploatowanych przez stulecia, naturalnych katastrofach i powiązaniach pomiędzy planami politycznymi, historią ekonomiczną i strategiami militarnymi będzie mówić autor w rozmowie z panem Bartoszem Sadulskim.

Rozmowa odbędzie się 17 października 2023 roku o godz. 18.00 w sali Pod Kruki przy Rynku Głównym 25. Spotkanie tłumaczone na polski język migowy oraz transmitowane na profilu Centrum na Facebooku.

Prof. Andrzej Chwalba – profesor historii, badacz historii społecznej, kulturowej i politycznej XIX–XXI wieku, relacji polsko-rosyjskich, dziejów Krakowa i Uniwersytetu Jagiellońskiego. Członek kilkunastu rad oraz komitetów naukowych, instytucji społecznych i kulturalnych, rad muzealnych, krajowych i zagranicznych. Autor ponad dwudziestu książek, ostatnio opublikował Festung Krakau. Kraków w cieniu twierdzy, a także Chama i pana. A nam, prostym, zewsząd nędza? (wraz z Wojciechem Harpulą).

Bartosz Sadulski – pisarz i redaktor, autor powieści Rzeszot, za którą otrzymał Nagrodę im. Kościelskich, a także był nominowany do Nagrody Literackiej „Nike” i Nagrody Conrada. Autor trzech książek poetyckich. Stypendysta programu „Młoda Polska” w kategorii literatura (2019). Mieszka w Nowej Hucie.

Odra – temat rzeka

Od rzeki meandrującej do kanału transportowego, od osi Nadodrza do ściśle strzeżonej granicy między Wschodem i Zachodem – takie w skrócie są losy Odry. Przywiązanie ludzi do rzeki ma często charakter destrukcyjny. Traktowanie jej jako osi komunikacyjnej albo jako granicy idzie w parze z eksploatacją oraz podporządkowaniem i jest przykładem relacji jednokierunkowej. Z dwóch różnych perspektyw, które łączą się w jeden głos o Odrze, opowiadać będą pani prof. Beata Halicka i pan prof. Adam Woźnica. Moderacja: pan Bartosz Sadulski.

Rozmowa odbędzie się 19 października o godz. 18.00 w sali Pod Kruki. Spotkanie tłumaczone na polski język migowy oraz transmitowane na profilu Centrum na Facebooku.

Prof. Beata Halicka – historyk i kulturoznawca na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W latach 2005–2013 związana była z Europejskim Uniwersytetem Viadrina we Frankfurcie nad Odrą. Za książkę Polski Dziki Zachód. Przymusowe migracje i kulturowe oswajanie Nadodrza 1945–48 otrzymała Nagrodę Identitas w kategorii najlepsza książka historyczna roku (2016).

Prof. Andrzej Woźnica – pracownik Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Specjalista w dziedzinie biochemii i ochrony środowiska. Zajmuje się biotechnologią środowiska, biodetekcją oraz problemami zarządzania środowiskiem zbiorników wodnych. Lider zespołu, który opracował Automatyczny Biodetektor Toksyczności Ogólnej Wody – ABTOW, urządzenie do monitorowania jakości wody.