Beksiński w Gdańsku

Muzeum Historyczne w Sanoku / Muzeum Sztuki Fantastycznej / Galeria Beks.pl

Beksiński w Gdańsku

Gdański Teatr Szekspirowski, ul. Wojciecha Bogusławskiego 1

Nie posługuję się nigdy w moich obrazach żadnymi „środkami”. Maluję je całkowicie naiwnie, podobnie jakbym fotografował własne sny. […] One są po prostu tożsame ze mną, a ich realizacja jest wynikiem wewnętrznej potrzeby… [Z.B.]

Wystawa w Teatrze Szekspirowskim w Gdańsku jest szczególnym pokazem twórczości artysty i jedną z największych czasowych ekspozycji malarstwa. Od 1 lipca do 1 października 2023 roku można podziwiać blisko 70 prac Mistrza z lat 1958–2005.

Trzon prezentacji (pięćdziesiąt pięć obrazów) pochodzi ze zbiorów Muzeum Historycznego w Sanoku, pozostałe prace zostały udostępnione dzięki uprzejmości prywatnych kolekcjonerów, co nadało wystawie niepowtarzalny wymiar. Niektóre z tych dzieł, rozproszone po kraju, nigdy dotąd nie były prezentowane szerszej publiczności.

Dla Beksińskiego malarstwo było dziedziną najważniejszą – przestrzenią nieskrępowanej wolności dla realizacji wizji, które nosił w sercu i pod powiekami. Nie chcąc niczego narzucać odbiorcy, całkowicie zrezygnował z tytułowania dzieł. Pozostawiał przestrzeń wolności dla widza. Wyjaśniał jedynie, że twórczość jest jego duchowym autoportretem.

Niezwykle różnorodny zbiór prezentowanych na wystawie prac pozwala zaobserwować rozwój i dojrzewanie tej sztuki. Ekspozycję otwierają dwa obrazy abstrakcyjne – mniej znane i rzadko prezentowane, stanowiące świadectwo dialogu ze sztuką współczesną. Prawie połowę ekspozycji stanowią obrazy z lat 1970–1985, tzw. okresu fantastycznego. Wyobraźnia widza owładnięta zostaje wizyjnością przedstawień ukazujących metafizyczne pejzaże, nadrealną architekturę, wyłaniające się gdzieniegdzie anonimowe postacie, przerażone i osamotnione w bezskutecznej walce z przemijaniem. Niezwykle istotnym dopełnieniem są obrazy z ostatnich dwudziestu lat twórczości. Artysta niestrudzenie eksplorował nowe ścieżki plastycznych poszukiwań. Syntetyczne obrazy z tych lat skłaniają do cichej, osobistej kontemplacji.

Pomimo różnorodnych przemian sztuka ta jest bardzo autonomiczna i spójna. Pozostając głęboko tożsamą z autorem, nieustannie mówi o tym, co ukryte – samotności, cierpieniu, lęku przed śmiercią, przemijaniem i nicością.

Wystawa – od pierwszych dni otwarcia – cieszy się ogromnym zainteresowaniem. Tłumnie przyciąga zarówno miłośników twórczości artysty, jak i osoby, które po raz pierwszy mają możliwość osobistego kontaktu z tą niezwykle poruszającą sztuką. Wystawie towarzyszy katalog z reprodukcjami wszystkich prezentowanych prac.

Prezentacja jest dostępna w dwóch salach, które znajdują się na poziomie −1 oraz na poziomie +1 (nad foyer).

Godziny otwarcia: dni powszednie – od 10.00 do 20.00, weekendy – od 10.00 do 21.00.

Bilety: normalny – 40 zł, ulgowy – 30 zł (uczniowie, studenci, emeryci i renciści za okazaniem legitymacji, osoby powyżej 65. roku życia, osoby niepełnosprawne). Dzieci do szóstego roku życia: wstęp wolny.

Zdzisław Beksiński – malarz, rzeźbiarz, fotografik, grafik komputerowy. Urodził się 24 lutego 1929 r. w Sanoku, zmarł tragicznie 21 lutego 2005 r. w Warszawie. Uważany za jednego z najwybitniejszych i najbardziej oryginalnych polskich twórców współczesnych.

W latach 1947–1952 studiował architekturę na Politechnice Krakowskiej. Po ukończeniu studiów odbył kilkuletni nakaz pracy, mieszkając w Rzeszowie i Krakowie. W 1955 r. powrócił do Sanoka i zatrudnił się jako projektant w Sanockiej Fabryce Autobusów. Na początku lat 50. rozpoczął działalność artystyczną jako fotografik, wystawiając prace na wystawach w Gliwicach, Warszawie i Poznaniu. Równocześnie zajmował się malarstwem, grafiką, rzeźbą, a od 1974 roku – wyłącznie malarstwem. Pierwszy sukces przyniosła mu wystawa zorganizowana w 1964 r. przez Janusza Boguckiego w Starej Pomarańczarni w Warszawie. Niedługo później Beksiński zrezygnował z pracy w Autosanie, postanawiając zająć się wyłącznie twórczością artystyczną.

Kolejna wystawa przygotowana przez Janusza Boguckiego w 1972 r. ukazała nowe, wyzwolone z wpływów abstrakcji oblicze artysty. To wtedy ukształtował się jego charakterystyczny, wizyjny sposób obrazowania, nazwany „okresem fantastycznym”, który trwał do połowy lat 80. W 1977 r. Beksiński opuścił Sanok, przenosząc się z rodziną do Warszawy.

Ostatnie 20 lat jego twórczości przyniosło niemałą zmianę – artysta zredukował szczegółowość, skupiając się bardziej na malarskiej warstwie obrazu. Dominującym tematem pozostały architektura oraz zdeformowane postacie ludzkie i zwierzęce – potraktowane w monumentalny sposób. Pod koniec lat 90. artysta zajął się również tworzeniem fotomontaży komputerowych oraz rysunków modyfikowanych komputerowo.

Ostatnie lata Beksiński poświęcił wyłącznie malarstwu. W lutym 2005 r. został zamordowany w swoim warszawskim mieszkaniu. Artystyczny dorobek przekazał testamentem Muzeum Historycznemu w Sanoku, które zorganizowało kilkadziesiąt wystaw w większych ośrodkach Polski oraz za granicą – zwiedziło je kilkaset tysięcy widzów. Prace Beksińskiego znajdują się w najważniejszych muzeach w Polsce oraz poza granicami kraju, m.in. we Francji, Szwecji, Niemczech, Belgii czy Japonii.

Największa na świecie kolekcja prac znajduje się w Galerii Zdzisława Beksińskiego w Muzeum Historycznym w Sanoku, które w sposób retrospektywny prezentuje składający się z kilku tysięcy prac dorobek artystyczny Mistrza.