Muzeum Książąt Czartoryskich. Klasztorek

Muzeum Narodowe w Krakowie

Klasztorek, czyli co? To część Muzeum Książąt Czartoryskich łącząca Pałac Czartoryskich z Arsenałem dwiema malowniczymi przewiązkami. Nazwa Klasztorek przypomina, że zanim to miejsce stało się własnością rodziny Czartoryskich, należało do sąsiedniego klasztoru Pijarów. Po remoncie i w nowej aranżacji prezentacja w Klasztorku uzupełnia wystawę w Pałacu.

Dawniej to właśnie w Klasztorku znajdowała się główna część wystawionej kolekcji, natomiast obecnie prezentowane są w nim zbiory podzielone na cztery części: „Zbrojownię”, „Dziedzictwo Puław”, „Ciekawości” i „Hôtel Lambert”. Znajduje się tam około 1800 przedmiotów umieszczonych w odrestaurowanych gablotach z XIX wieku.

Zakończenie remontu konserwatorskiego Klasztorka Muzeum Książąt Czartoryskich i otwarcie w nim wystawy stałej to wydarzenie najwyższej rangi dla polskiego muzealnictwa – pisze w katalogu do wystawy dyrektor MNK, pan prof. dr hab. Andrzej Szczerski. – Po ponad dekadzie zamknięcia cały kompleks budynków i przestrzeni wystawienniczych Muzeum Książąt Czartoryskich został udostępniony publiczności jako całość. Tym samym kończymy złożony proces inwestycyjny, którego kolejne etapy wieńczyły otwarcia: Pałacu w 2019 roku, Arsenału w 2021 roku oraz Klasztorka w 2023 roku. Od dziś ponownie stanowią one całość, połączoną wewnętrznymi przejściami, stanowiąc jeden z najpiękniejszych kompleksów architektonicznych Starego Miasta w Krakowie wpisanego na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO. Remont konserwatorski Klasztorka pozwolił nie tylko przywrócić budynkowi jego dawny splendor, zachowując przede wszystkim historyczną architekturę, gabloty muzealne i detale wnętrz, ale również przygotować do prezentacji po raz pierwszy nowe dzieła oraz przestrzenie wystawiennicze.

Warto pamiętać, że to właśnie w Klasztorku rozpoczął się krakowski rozdział historii Muzeum Książąt Czartoryskich i tu wkrótce po przeprowadzce kolekcji z Paryża do Krakowa otwarto pierwszą ekspozycję, prezentującą rzemiosło artystyczne, historyczne memorabilia oraz pamiątki z czasów Izabeli Czartoryskiej, zgromadzone w Puławach.

Inaugurowana dziś wystawa nawiązuje do tej puławskiej historii i pokazuje obiekty, które świadczą o ówczesnym romantycznym modelu muzealnictwa, kiedy to szczególną troską otaczano muzealia ze względu na ich wartość nie tylko artystyczną, ale przede wszystkim historyczną i symboliczną.

Dlatego na wystawie zobaczymy przedmioty wiązane z królami polskimi, bohaterami narodowymi, muzykami, poetami i pisarzami – takimi jak np. Julian Ursyn Niemcewicz czy Fryderyk Chopin i ks. Marcelina Czartoryska.

Ważnym aspektem ekspozycji w Klasztorku jest także przypomnienie historii zbiorów podczas powstania listopadowego, Wielkiej Emigracji i przeniesienia kolekcji do paryskiego Hôtel Lambert. W Klasztorku znajdą się także kolekcja rzemiosła artystycznego, numizmatów i medali oraz Gabinet Rycin, gdzie zgromadzono się znakomite grafiki, które będziemy prezentować w ramach wystaw czasowych w Pałacu.

Wystawa łączy dwa wątki: pierwszy uzupełnia narrację historyczną (rozpoczętą w Pałacu) o okres napoleoński oraz czasy powstania listopadowego i Wielkiej Emigracji; osiąga on kulminację w centralnie usytuowanym XIX-wiecznym „salonie”, gdzie znajdują się fortepian księżnej Marceliny z Radziwiłłów oraz jej osobisty zbiór pamiątek po Fryderyku Chopinie – dopowiada w tekście w tymże katalogu kuratorka Muzeum Książąt Czartoryskich, pani dr Katarzyna Płonka-Bałus. – Drugi wątek prezentuje atrakcyjne memorabilia ze zbiorów puławskich, będące swego rodzaju galerią upamiętniającą osobistości trwale zapisane w dziejach i kulturze Europy i świata; tu – obok innych cennych precjozów – znajduje się m.in. krzesło Szekspira. Atrakcją jest nowo otwarty Gabinet Medali oraz tzw. Ciekawości – pomieszczenia, które zachowały charakter dawnego magazynu.

Do najciekawszych eksponatów w Klasztorki można, obok kilku już wymienionych, zaliczyć obrazy: Św. Anna Samotrzeć – dzieło nieznanego autora wg Albrechta Dürera, Zwiastowanie Marii – nieznanego autora, Portret mężczyzny wg tradycji uważany za portret Wilhelma Tella – autor nieznany, Portret Henryka IV, króla Francji – nieznanego autora, Portret Jana Jakuba Rousseau – autorstwa Monogramisty M.M., Portret księcia Józefa Poniatowskiego – nieznanego malarza wg Józefa Grassiego, Popiersie Adama Jerzego Czartoryskiego – Klemensa Boryczewskiego, Popiersie Władysława Czartoryskiego – Wiktora Brodzkiego. Zobaczymy tam pamiątki po Jakubie Cooku, cesarzu Karolu V, królu Francji Franciszku I, królu Anglii Henryku VIII, relikwiarze ze szczątkami Cyda i Xymeny Díaz, Piotra Abelarda i Heloizy, biżuterię patriotyczną związaną z okresem powstania styczniowego. Niejednego gościa Klasztorka urzekną przedmioty używane przez przedstawicieli rodziny Czartoryskich: ubiory, biżuteria, przybory toaletowe czy osobiste, broń oraz medale. Te rzeczy piękne – w zabytkowych wnętrzach i meblach – tworzą czarodziejski klimat tego miejsca.

Więcej informacji na temat remontu

Inwestycja – remont, konserwacja i aranżacja Pałacu, Arsenału i Klasztorka – kosztowała ok. 75 mln zł netto.

Pałac: 43 mln zł, Arsenał: 18 mln zł, Klasztorek: 12 mln zł.

Oprowadzania kuratorskie

Zapraszamy na oprowadzanie kuratorskie po najstarszej przestrzeni ekspozycyjnej Muzeum. Wśród prezentowanych obiektów są pamiątki po znanych postaciach, a także przedmioty osobliwe, piękne lub przyciągające uwagę niespotykaną formą, zadziwiającą historią czy dawno zapomnianą funkcją. Kolekcja prezentowana jest w oryginalnych, stupięćdziesięcioletnich dębowych gablotach, które nadają wnętrzom niepowtarzalny klimat. Podczas oprowadzania poznamy kontekst tej kolekcji nietuzinkowych przedmiotów i zagadkowych drobiazgów. Wstęp z biletem na wystawę.

17 czerwca

godz. 10.30 – Klasztorek – pani dr Katarzyna Płonka-Bałus

godz. 12.00 – Muzeum Czartoryskich (Pałac i Klasztorek) – pan dr Mateusz Chramiec

godz. 14.30 – Klasztorek – pan dr Mateusz Chramiec

godz. 16.00 – Muzeum Czartoryskich (Pałac i Klasztorek) – oprowadzanie w języku angielskim

18 czerwca

godz. 10.30 – Klasztorek – pani Elżbieta Musialik

godz. 12.00 – Muzeum Czartoryskich (Pałac i Klasztorek) – pani Elżbieta Musialik

godz. 14.30 – Klasztorek – pani dr Justyna Łuczyńska-Bystrowska

godz. 16.00 – Muzeum Czartoryskich (Pałac i Klasztorek) – oprowadzanie w języku ukraińskim

Informacje dla zwiedzających:

Otwarcie wystawy Muzeum Książąt Czartoryskich. Klasztorek

Muzeum Książąt Czartoryskich, ul. Pijarska 15

Od 13 czerwca 2023 roku

poniedziałek: nieczynne, wtorek–niedziela: godz. 10.00–18.00

Kurator: dr Katarzyna Płonka-Bałus, koordynator: Katarzyna Stolarz. Projektant aranżacji: ART FM.

Dofinansowano ze środków ministra kultury i dziedzictwa narodowego. Projekt współfinansowany z Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa.