„Zdzisław Beksiński. Listy do Jerzego Lewczyńskiego”

Muzeum w Gliwicach

Premiera książki – połączona z wernisażem wystawy Fotografie Zdzisława Beksińskiego z kolekcji Muzeum Narodowego we Wrocławiu – 30 stycznia 2015 roku o godz. 18.00.

Czytelnia Sztuki, Willa Caro, ul. Dolnych Wałów 8a, Gliwice

Choć powszechnie kojarzony jest z malarstwem, Zdzisław Beksiński był równie utalentowanym epistolografem. Jego korespondencja adresowana do Jerzego Lewczyńskiego jest błyskotliwym, dowcipnym i celnym zapisem ponad trzydziestu lat zmagań artysty z rzeczywistością PRL, kroniką absurdu owych czasów rozpisaną na kilkaset listów do przyjaciela. Lekkość, z jaką zostały napisane, ujawnia niepospolity talent literacki autora.

Listy Beksińskiego zostały udostępnione Wydawcy, przez ich adresata, wybitnego polskiego fotografa Jerzego Lewczyńskiego, oraz jego żonę Kazimierę. Niniejsza książka zawiera całość zachowanej korespondencji, opracowanej i opublikowanej w porządku chronologicznym. W skład korpusu epistolograficznego wchodzi bez mała 300 (pisanych na maszynie lub odręcznie) listów oraz kart pocztowych, datowanych pomiędzy styczniem 1958 a październikiem 1998 roku.

Zdzisław Beksiński. Listy do Jerzego Lewczyńskiego

Opracowała i wstępem opatrzyła: Olga Ptak

Format: 240×160 mm, oprawa twarda, 744 strony, cena: 62 zł. ISBN 978-83-89856-71-5.

Foto: Jerzy Lewczyński, Portret Zdzisława Beksińskiego, 1959, © Muzeum w Gliwicach

Olga Ptak – dziennikarka i recenzentka teatralna. W latach 2011-2012 pracowała w archiwum domowym Jerzego Lewczyńskiego. W 2012 ukazała się książka jej autorstwa pt. Jerzozwierz. Portrety i autoportrety Jerzego Lewczyńskiego (seria Czytelnia Sztuki. Wydawnictwo Muzeum w Gliwicach).

******

Fotografie Zdzisława Beksińskiego

Wystawę przygotowało z własnej kolekcji Muzeum Narodowe we Wrocławiu. Kurator: Adam Sobota

30 stycznia – 8 marca 2015 r.

Zdzisław Beksiński (1929-2005) był artystą obdarzonym niezwykłą wyobraźnią, przenikliwym intelektem i wszechstronnymi zainteresowaniami, a mimo to niedocenianym, chociaż w poszczególnych dziedzinach swojej działalności miał zagorzałych zwolenników. Fotografią zaczął się zajmować jako student architektury (1947-1952), traktując to jako przygotowanie do kariery filmowca. Duże nadzieje wiązał ze swoimi próbami w dziedzinie malarstwa, rysunku i rzeźby, które efektownie wpisywały się w nurty sztuki materii i abstrakcji. Jednak to jego eksperymenty z fotografią są czymś wyjątkowym na tle rozkwitu polskiej sztuki w drugiej połowie lat 1950. Poprzez to medium dobitnie wyrażano modernistyczne strategie sztuki, Beksiński mógł więc tutaj dokonywać krytycznej oceny dorobku awangardy i prognozować jej dalszy rozwój. Jego poglądy – które potwierdza korespondencja z Jerzym Lewczyńskim i Bronisławem Schlabsem – odzwierciedlają się w zmysłowych i perfekcyjnych studiach postaci, przedmiotów, pejzaży, oraz efektów świetlnych, gdzie autor przekazuje zarówno fascynacje formami, jak i dystans wobec różnych konwencji.

Beksiński nie akceptował zarówno stereotypów kultury popularnej, jak i stereotypów awangardowości. Jedyny istotnie innowacyjny kierunek dostrzegał w operowaniu zestawami fotografii różnej proweniencji, co znalazło wyraz w jego pracach z lat 1958/1959. To, że artysta demonstracyjnie porzucił fotografię dla malarstwa o szczególnej manierystycznej formie, może być więc odczytane jako prekursorskie na polskim gruncie przyjęcie postawy postmodernistycznej. Tym bardziej że Beksiński nadal zajmował się nowymi mediami sztuki: filmem, wideo, kompozycjami dźwiękowymi, czy grafiką komputerową, chociaż zwykle postrzegano go tylko jako malarza. To jednak zaczęło się zmieniać. Cała twórczość Beksińskiego coraz częściej traktowana jest z równą uwagą i pozostaje atrakcyjna. Także jego fotografie nieodmiennie pobudzają emocje i wyobraźnię.

Adam Sobota

Szczegóły dotyczące publikacji i wystawy na stronie Czytelni Sztuki. Z dwoma fragmentami książki, listami z lat 1958-59 udostępnionymi przez autorkę można zapoznać się tutaj.