Madonna w płaszczu opiekuńczym i inne dzieła

Zamek Królewski na Wawelu

Madonna w płaszczu opiekuńczym i inne dzieła

Wystawa w Zamku Królewskim na Wawelu

10 grudnia 2019 — 16 lutego 2020 roku

Wystawa prezentuje obiekty zabytkowe po przeprowadzonych pracach badawczych i konserwatorskich, jak również filmy dokumentujące przebieg konserwacji. Pokazywany jest także film Kolekcja Lanckorońskich oraz zwiastun wirtualnego zwiedzania tego wyjątkowego zbioru.

Madonna w płaszczu opiekuńczym to jedno z najważniejszych dzieł Jana da Gaeta, XV-wiecznego malarza włoskiego. Dla badaczy twórczości tego artysty kompozycja wawelska jest niezwykle istotna, stanowi bowiem najwcześniejszą z przypisywanych mu prac (powstała w 1448 roku), a jednocześnie pierwszy spośród czterech jego datowanych obrazów. Dzieło pochodzi z głównego ołtarza kościoła w Ardarze na Sardynii. Do zbiorów wawelskich zakupiono je w 1938 roku w Wiedniu. Pomimo silnej degradacji warstw technologicznych i widocznych licznych przemalowań nie było w ostatnich latach poddawane zabiegom konserwatorskim ze względu na złożoność i ogromną pracochłonność tego zadania. Kompleksowe prace zdecydowano się podjąć w latach 2017–2019 w ramach projektu „Wawel – dziedzictwo dla przyszłości”.

Francuskie szafki kątowe dekorowane laką

Szafki kątowe dekorowane laką ze zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu to wyjątkowy w zbiorach polskich przykład XVIII-wiecznego gustu, mody i europejskiej fascynacji Orientem. Ze względu na nietypową budowę i wynikający z niej zły stan zachowania te interesujące obiekty okazały się dużym wyzwaniem dla konserwatora dzieł sztuki.

Deterioracja

Jednym z zadań projektu „Wawel – dziedzictwo dla przyszłości” było opracowanie strategii ochrony kolekcji wawelskiej przed zagrożeniami biodeterioracyjnymi. Przy współpracy z naukowcami z Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz specjalistami z RDLS Heritage przeprowadzono kompleksowe analizy czystości mikrobiologicznej powietrza oraz powierzchni zabytkowych obiektów. Realizowano szeroki monitoring parametrów fizykochemicznych powietrza oraz przeglądy entomologiczne kolekcji. Wykonano szczegółowe analizy mikroskopowe, m.in. dla arrasów króla Zygmunta Augusta oraz wybranych renesansowych obrazów włoskich z daru Lanckorońskich. Po raz pierwszy w Polsce zbadano kompleksowo mikrobiom muzeum w celu identyfikacji wszystkich bakterii i grzybów znajdujących się w powietrzu, osadzających się na zabytkowych tkaninach i obiektach, a także zasiedlających najstarszą budowlę na wzgórzu wawelskim – rotundę ŚŚ. Feliksa i Adaukta.

Otrzymane wyniki zostały już częściowo opublikowane, były też prezentowane na międzynarodowych i krajowych konferencjach naukowych. „Uratowane” dzieła oraz filmy dokumentujące działania wawelskich konserwatorów można zobaczyć bezpłatnie do 16 lutego 2020 r.

*****

Konferencja naukowa

Prezentacja prac konserwatorskich i działań z zakresu ochrony dzieł sztuki w Zamku Królewskim na Wawelu zrealizowanych w ramach projektu „Wawel – dziedzictwo dla przyszłości”

Centrum Wystawowo-Konferencyjne, Wawel 9

godz. 10.00 Otwarcie konferencji — pan prof. Jan Ostrowski, dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu

godz. 10.10 Prezentacja zakresu działań obejmujących projekt „Wawel – dziedzictwo dla przyszłości” realizowanego w ramach POIiŚ — pan Hubert Piątkowski, kierownik projektu

godz. 10.20 „Madonna w płaszczu opiekuńczym” Giovanniego da Gaeta — pani dr Joanna Winiewicz-Wolska, kustosz Działu Malarstwa Zamku Królewskiego na Wawelu

godz. 10.40 Badania fizyczne i chemiczne obrazu „Madonna w płaszczu opiekuńczym” Giovanniego da Gaeta — pani Angelika Bogdanowicz-Prus, konserwator dzieł sztuki, Zamek Królewski na Wawelu

godz. 11.00 Przebieg prac konserwatorskich przy obrazie „Madonna w płaszczu opiekuńczym” Giovanniego da Gaeta — pani Justyna Wyszkowska, konserwator dzieł sztuki, Zamek Królewski na Wawelu

Podsumowanie / Pytania — 10 minut

godz. 11.30 Przerwa kawowa

godz. 11.55 Monitoring i ocena zagrożeń deterioracyjnych w Zamku Królewskim na Wawelu — pan Łukasz Rodek, Uniwersytet Warszawski

godz. 12.05 Badania mikrobiologiczne powierzchni — pani Magdalena Dyda, Uniwersytet Warszawski

godz. 12.20 Przeglądy entomologiczne — pan dr Piotr Tykarski, Uniwersytet Warszawski

godz. 12.35 Badania metagenomowe — pan dr Adam Pyzik, Uniwersytet Warszawski

Podsumowanie / Pytania — 10 minut

godz. 13.00 Przerwa obiadowa

godz. 14.00 Szafki kątowe dekorowane laką — pani Aneta Giebuta, kustosz Działu Mebli Zamku Królewskiego na Wawelu

godz. 14.10 Badania i konserwacja szafek dekorowanych laką — pan Piotr Frączek, konserwator dzieł sztuki

godz. 14.25 Mikroklimat i warunki ekspozycyjne w Zamku Królewskim na Wawelu — pan dr Marcin Strojecki, Polska Akademia Nauk

Podsumowanie / Pytania – 10 minut