Mit Galicji

Międzynarodowe Centrum Kultury

Mit Galicji

Galeria Międzynarodowego Centrum Kultury

Kraków, Rynek Główny 25

10 października 2014 r. – 8 marca 2015 r.

Galicja – mityczna kraina? Marka, za pomocą której można sprzedać wszystko? Każdy ma inne wyobrażenia na temat Galicji. Jest ona dziś szczególnie ważna na Ukrainie, gdzie stała się narzędziem gry politycznej. Rozpoczynająca się 10 października w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie wystawa Mit Galicji pozwala skonfrontować mit z faktami historycznymi i perspektywą uwikłanych w tę historię narodów.

Dotarcie do źródeł mitu Galicji jest możliwe tylko po nakreśleniu jej ram historycznych, geograficznych i etnicznych. A to wymaga cofnięcia się do momentu jej powstania, czyli rozbioru Polski oraz poznania nakładających się na siebie czterech perspektyw narodowych: polskiej, ukraińskiej, żydowskiej i austriackiej. Krakowska wystawa Mit Galicji to próba przyjrzenia się każdej z nich z osobna, z uwzględnieniem całego kontekstu historycznego, politycznego, gospodarczego, społecznego i kulturowego.

W powszechnej świadomości Polaków zabór austriacki jawi się jako najmniej uciążliwy. Przeszkody, z jakimi musiała się zmierzyć monarchia, wynikały z zacofania cywilizacyjnego i braku infrastruktury na zajętych ziemiach oraz ogromnego zróżnicowania etnicznego, kulturowego, religijnego i językowego ich mieszkańców. Królestwo Galicji i Lodomerii, które dzisiejsza południowa Polska i zachodnia Ukraina tworzyły w ramach imperium Habsburgów, było największą i zarazem najbiedniejszą prowincją monarchii. Odgrywało rolę kolonialnego zaplecza Cesarstwa, a przez świat zachodni traktowane było jak „Pół-Azja”. Jednocześnie za sprawą kolei żelaznych i złóż ropy naftowej Galicja stała się miejscem narodzin wielu fortun.

Wystawa wychodzi poza proponowaną dotychczas perspektywę polsko-austriacką i uwypukla oddziaływanie mitu Galicji na Ukrainie, gdzie jest ono nadal szczególnie silne, zwłaszcza w wymiarze politycznym. Umieszcza go także w kontekście współcześnie rozumianej integracji europejskiej i granic pomiędzy Unią Europejską a Europą Wschodnią.

Wystawa została podzielona na cztery części. Pierwsza wprowadza zwiedzających w temat. Druga przedstawia mit założycielski Galicji, której początki wiążą się z rozbiorem Polski, uwzględniając perspektywy polską, ukraińską, austriacką i żydowską. Trzecia prezentuje różne aspekty problematyki galicyjskiej lat 1772-1918, od mapowania przez ekonomię i infrastrukturę po religię, edukację i kulturę. Istotna jest tu autonomia, jaką prowincja uzyskała w 1867 roku oraz rozpad Galicji i samej monarchii austro-węgierskiej. Czwartą część – „Galicja po Galicji” – poświęcono mitom galicyjskim, zarówno tym historycznym, jak i współczesnym.

Na wystawie znalazło się 600 eksponatów – dzieł sztuki i artefaktów. Wśród nich zobaczymy m.in. prace Tadeusza Kantora i Mirosława Bałki czy zbiór dzieł z Lwowskiej Galerii Obrazów (z pracami Jacka Malczewskiego, Maurycego Gottlieba czy Włodzimierza Tetmajera), a także obrazy współczesnych malarzy ukraińskich, jak Jurko Koch i Wlodko Kostyrko.

Wystawa jest zwieńczeniem czteroletniego projektu badawczego poświęconego wielonarodowemu dziedzictwu historycznemu obszaru Galicji, który Międzynarodowe Centrum Kultury realizowało we współpracy z wiedeńskim Instytut für den Donauraum und Mitteleuropa. Zaangażowani w projekt eksperci tematyki galicyjskiej, historycy, pisarze oraz przedstawiciele instytucji kultury trzech krajów – Austrii, Polski i Ukrainy – prześledzili proces kształtowania się mitu Galicji oraz jego współczesnej recepcji i znaczenia. Wystawa powstała we współpracy z Wien Museum, gdzie zostanie zaprezentowana w roku 2015.