Muzyka na dworze Augusta II / Elżbieta Sieniawska — wystawa trzech obrazów

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Muzyka odgrywała istotną rolę na królewskim dworze – służyła bowiem nie tylko rozrywce, ale dodawała także prestiżu i kształtowała wizerunek władcy. August II, panujący jednocześnie w Polsce i Saksonii, zasłynął ze szczególnej dbałości o wysoki poziom oprawy artystycznej królewskich imprez. Poza kapelą królewską na dworze działały zespoły zagraniczne, m.in. francuska trupa operowa Ludwika Deschaliers’a, przebywająca w Warszawie w pierwszych latach XVIII wieku.

Bardzo prawdopodobne, że w warszawskim repertuarze tego znakomitego zespołu znalazło się ostatnie i najwybitniejsze dzieło Jana Chrzciciela Lully’ego – Armide, opera należąca do gatunku tragédie en musique, oraz opéra-ballet pt. L’Europe galante Andrzeja Campry. W obydwu dziełach taniec odgrywa szczególnie istotną rolę. Jak pisze Grzegorz Markiewicz: O ile tragédie en musique miała widza poruszyć i zadziwić, to zadaniem opéra-ballet, w której muzyka i taniec dominują nad akcją dramatyczną, było sprawić widzowi przyjemność oraz go oczarować. Można będzie się o tym przekonać, wsłuchując się w instrumentalne fragmenty obydwu wspaniałych dzieł w wykonaniu Zespołu Instrumentów Dawnych Polskiej Opery Królewskiej Capella Regia Polona.

Program:

André Campra – Suite de l’Europa Galante

Ouverture – Prelude – Premier Air, pour les Plaisirs – Prelude, pour la Discorde – Loure, pour les Ris et les Plaisirs – Canaries – Marche en Rondeau – I Air – II Air, Gayment – I & II Rigaudon – I & II Passepied – Prélude, Lentement – I Air, pour les Espagnols – II Air en Rondeau, Gay – Sarabande – Marche pour les Masques – Air pour les Masques – I Chaconne en Rondeau – II Chaconne en Rondeau – La Forlana – Menuet – Passacaille

Jean-Baptiste Lully – Suite de Armide

Ouverture – Entrée – Menuet. Gavotte en Ronda – Entrée – Menuet I & II – Entrée (Marche) – Rondeau – Prelude – Prelude: Lentement – Airs I & II – Entrée – Entr’acte – Air – Entr’acte, Gavotte, Canaries – Passacaille

Wykonawcy: Zespół Instrumentów Dawnych Polskiej Opery Królewskiej Capella Regia Polona, pan Krzysztof Garstka – dyrygent, klawesyn

18 września 2020 r., godz. 19.00–20.00, Oranżeria Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.

Bilety: 30 / 40 zł, do kupienia wyłącznie online.

*****

Zapraszamy na pokaz trzech znakomitych obrazów związanych z postacią Elżbiety Sieniawskiej. W ten sposób chcemy zaprezentować jedną z najważniejszych kobiet XVIII-wiecznej Rzeczypospolitej, która w 1720 r. zakupiła podupadłą wówczas rezydencję wilanowską i w krótkim czasie doprowadziła ją do świetności.

Autor nieustalony, Portret Elżbiety Lubomirskiej (?), ok. 1675 (?), klasztor sióstr wizytek w Warszawie

Z portretu niepewnym wzrokiem patrzy na nas kilkuletnia dziewczynka. Za nią, prócz ledwo widocznego fragmentu balustrady, jest tylko ciemność – coś nieokreślonego, może budzącego obawę. Czy to mała Elżbieta Lubomirska (późniejsza Sieniawska)? Portret pochodzi z klasztoru sióstr wizytek w Warszawie, w którym Elżbieta przebywała na pensji do 13. roku życia. Poza wychowaniem w duchu pobożności, posłuszeństwa i skromności dziewczęta zdobywały tam umiejętności uważane za ważne dla szlachcianek: czytania i pisania w języku polskim, podstaw francuskiego i łaciny, haftu, szycia oraz śpiewu.

Ludwik de Silvestre, krąg (?), Portret Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej, ok. 1720, Muzeum Narodowe w Warszawie

Reprezentacyjny portret Elżbiety Sieniawskiej przedstawiający pewną siebie magnatkę w dumnej, władczej pozie, opartą o fragment portyku (może pałacu?) powstał w czasie, gdy była ona u szczytu swoich osiągnięć. Jej poza, wyraz twarzy, dumna sylwetka i strój przywodzą na myśl ówczesne portrety męskie. Sieniawska zaprezentowała w ten sposób swoje możliwości i ambicje, a jednocześnie świadomie weszła w grę z kulturowym obrazem własnej płci: pokazała, że takie przymioty jak hart ducha, pewność siebie i zdecydowanie wcale nie są wyłącznie męskie i mogą określać także kobietę.

Marcin Altomonte, Św. Roch odwiedzający chorych, 1719, klasztor franciszkanów w Krakowie

Dzieło zostało ufundowane przez Elżbietę Sieniawską do kościoła kapucynów we Lwowie. Magnatka zamówiła je u uznanego wiedeńskiego malarza Marcina Altomontego, który kilkadziesiąt lat wcześniej tworzył dla króla Jana III. W ten sposób zaprezentowała się jako kontynuatorka królewskiego mecenatu. Obraz jest wybitnej klasy artystycznej. Altomonte mistrzowsko operuje w nim światłem i barwą, swobodnie przetwarza znane motywy, jak np. scenę zdjęcia z krzyża (grupa osób na drugim planie), a całe przedstawienie efektownie osadza wśród monumentalnej architektury. To prawdziwe arcydzieło barokowego malarstwa.

Zapraszamy od 17 września do 7 grudnia 2020 r. do Wielkiej Sieni pałacu wilanowskiego.

Wstęp z biletem do pałacu na trasę I (25 zł – zwykły, 20 zł – ulgowy), w czwartki wstęp wolny.

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, ul. Stanisława Kostki Potockiego 10/16, Warszawa