Piękno geometrii / Nacjonaliści ukraińscy wobec Polaków, Żydów i innych „wrogich” narodów do 1941 r.

Muzeum w Gliwicach

Piękno geometrii

Miejscem powstania secesji nie był Wiedeń, jednak to miasto stało się centrum nowego modernizmu. Dzieła guru wiedeńskiej secesji, architekta Ottona Wagnera, będą przykładem geometrycznych secesyjnych detali. Piękne, a zrazem praktyczne i zaskakująco nowoczesne rozwiązania będą patronować spotkaniu o kwadratowej secesji wiedeńskiej. Linie, koła, kwadraty to dekoracje, które również zagościły na fasadach gliwickich kamienic. Na spotkanie z panią Ewą Pokorską-Ożóg, miejską konserwator zabytków, zapraszamy 14 lutego 2020 roku do Willi Caro (ul. Dolnych Wałów 8A).

***

Nacjonaliści ukraińscy wobec Polaków, Żydów i innych „wrogich” narodów do 1941 r.
„Nie wstydźmy się mordów, grabieży i podpaleń”

15 lutego o godz. 15.00 zapraszamy do Domu Pamięci Żydów Górnośląskich (ul. Księcia Józefa Poniatowskiego 14) na kolejną odsłonę cyklu Spotkania z Kresami Rzeczypospolitej. Wykład wygłosi pan Marek Wojnar, pracownik Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, specjalizujący się w problematyce pogranicza. Wstęp wolny.

Pod koniec XIX wieku wyartykułowane zostały pierwsze postulaty utworzenia niepodległego państwa ukraińskiego. Z czasem pojawił się nurt polityczny określany ukraińskim nacjonalizmem integralnym, który dążył do utworzenia niepodległej Ukrainy z ziem Austro-Węgier i Imperium Rosyjskiego, a później Polski, Czechosłowacji, Rumunii i Związku Sowieckiego. Początkowo pozostawał on w cieniu ugrupowań socjalistycznych. Fiasko podejmowanych przez nie prób uzyskania swobód zmieniły tę sytuację. Mimo usilnych starań działania na rzecz uzyskania autonomii podejmowane w czasie rewolucji i wojny domowej (a więc w momencie, gdy w wyniku I wojny światowej na gruzach dawnych imperiów powstało i wywalczyło byt wiele nowych państw), a później budowy niezawisłego państwa – spaliły na panewce. W wyniku traktatu ryskiego Ukraińcy znaleźli się w granicach ZSRS i II Rzeczypospolitej. Nie otrzymali autonomii, co z pewnością, w połączeniu z polityką narodowościową prowadzoną na Kresach przez władze polskie oraz terrorem na sowieckiej Ukrainie, przyczyniło się do radykalizacji nastrojów. W 1929 roku w Wiedniu w wyniku połączenia trzech ugrupowań młodzieżowych i Ukraińskiej Organizacji Wojskowej powstała dążąca do uzyskania niepodległości Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów, która zaczęła zyskiwać coraz większe poparcie ludności ukraińskiej. Jej program budowy państwa, a przede wszystkim stosunek do innych narodowości zamieszkujących ziemie mające wejść w jego skład, ewoluowały w czasie, w zależności od sytuacji politycznej i międzynarodowej, by w 1943 roku osiągnąć znamiona ludobójstwa. O tym, jak przebiegał ten proces, opowie pan Marek Wojnar.