Jesteś tutaj: Ogłoszenia i aktualności » Konferencje i prelekcje » Warszawa: Rok Wazowski 2019
W roku 2019 mija 400 lat od ukończenia przebudowy Zamku Królewskiego w Warszawie, podjętej na zlecenie króla Zygmunta III. Obecny kształt rezydencji królewskiej przypominający pięciobok, a także charakter fasady od strony placu Zamkowego i Wieżę Zegarową zawdzięczamy przemianie architektonicznej z tego okresu. W epoce panowania władców z dynastii Wazów Zamek stał się centrum życia politycznego i kulturalnego XVII-wiecznej Rzeczypospolitej. W związku z wyjątkowym jubileuszem serdecznie zapraszamy do udziału w wydarzeniach przybliżających ówczesne dzieje Zamku, organizowanych pod hasłem Rok Wazowski 2019. Wśród propozycji wspólnego świętowania znajdą się koncerty, przedstawienia, sesje naukowe, wykłady, warsztaty, a przede wszystkim – prezentacja czterech wystaw okolicznościowych: Król się żeni! „Rolka sztokholmska” – skarb Zamku Królewskiego w Warszawie; Rządzić i olśniewać. Klejnoty i jubilerstwo w Polsce w XVI i XVII w.; Poczet królów Polski. Wizerunki władców na medalach i monetach oraz Świat polskich Wazów. Przestrzeń – ludzie – sztuka.
Cykl wykładów związanych z okresem panowania dynastii Wazów w Polsce pozwoli przyjrzeć się tej epoce od strony społeczno-ustrojowej, kulturowej, historycznej, archeologiczno-architektonicznej i militarnej. Wystąpieniom towarzyszyć będzie prezentacja dokumentacji fotograficznej oraz źródeł ikonograficznych.
Bilety wstępu w cenie 5 zł są dostępne w kasie Zamku (plac Zamkowy 4) oraz online.
niedziela, godz. 12.00
Sala Odczytowa (Kinowa)
10 lutego 2019 r. – Król się żeni! „Rolka sztokholmska” – skarb Zamku Królewskiego w Warszawie. Prowadzenie: pani Marta Zdańkowska
20 lutego 2019 r. – Zarys historii polskiej husarii. Prowadzenie: pan dr Tomasz Mleczek
10 marca 2019 r. – Szwedzi i Finowie wierni Zygmuntowi III na uchodźstwie w Rzeczypospolitej. Prowadzenie: pan dr hab. Wojciech Krawczuk
Podczas wykładu dowiecie się Państwo o losach Szwedów i Finów, którzy po elekcji królewicza Zygmunta Wazy na króla polskiego przybyli razem z elektem nad Wisłę. Dla wielu z nich Rzeczypospolita Obojga Narodów stała się nową ojczyzną, szczególnie gdy pierwszy Waza na polskim tronie został w 1599 r. pozbawiony korony szwedzkiej. Jaki wpływ mieli na decyzje króla, jak odnaleźli się w nowym kraju, czy zasymilowali się z elitą polsko-litewską, czy do dziś zachowały się świadectwa ich bytności, czy obecnie żyją w Polsce ich potomkowie – na te i wiele innych pytań znajdą Państwo odpowiedź w trakcie wykładu.
14 kwietnia 2019 r. – Czy misjonarze katoliccy mogli liczyć na poparcie Polskich królów z dynastii Wazów? Prowadzenie: pani dr Natalia Królikowska-Jedlińska
19 maja 2019 r. – Allaputryna, wizina i indyki. Kuchnia polska w epoce Wazów. Prowadzenie: pan prof. Jarosław Dumanowski
9 czerwca 2019 r. – „(…) wystroiła mi ją tyż cale po francusku…” – zmiany w ubiorach polskich szlachcianek za sprawą Ludwiki Marii Gonzagi. Prowadzenie: pani Elżbieta Dunin-Wąsowicz
środa, godz. 17.00
Sala Odczytowa (Kinowa)
20 marca 2019 r. – Aliquod singularis. Kolekcje królewskie w XVII wieku: przypadek Wazów polskich. Prowadzenie: pan prof. Michał Mencfel
24 kwietnia 2019 r. – Między Warszawą a Moskwą. Ikony w Rzeczypospolitej epoki Wazów. Prowadzenie: pani dr hab. Aleksandra Sulikowska-Bełczowska
15 maja 2019 r. – Powiew baroku. Architekt Constantino Tencalla i inni. Prowadzenie: pani Beata Artymowska
19 czerwca 2019 r. – „W złoto i perły szyję miewałam ubraną abym światu nad inne była pokazaną” – wystawa klejnotów polskich XVI-XVII w. w Zamku Królewskim. Prowadzenie: pani Anna Saratowicz-Dudyńska, pan Dariusz Nowacki
Nie tylko pałac. Funkcje militarne Zamku Królewskiego w epoce wazowskiej
sobota, godz. 13.00
23 lutego 2019 r. – Odkrycia reliktów fortyfikacji wazowskich na skarpie wschodniej. Omówienie wyników badań archeologicznych i architektonicznych. Prowadzenie: pan Rafał Mroczek (Dział Archeologii Zamku Królewskiego w Warszawie), pani Małgorzata Pastewka (Pracownia Architektoniczno-Konserwatorska Fronton), Loża Masońska
30 marca 2019 r. – Pozostałości fortyfikacji wazowskich Zamku Królewskiego w Warszawie na tle założeń obronnych tego czasu w Polsce. Prowadzenie: pan prof. Bogusław Dybaś (Stacja Naukowa PAN w Wiedniu), Loża Masońska
25 maja 2019 r. – Obrona i zdobywanie Zamku Warszawskiego w dobie wojen szwedzkich. Prowadzenie: pan prof. Mirosław Nagielski (Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego), Sala Odczytowa (Kinowa)
Po każdym z wykładów pracownicy Działu Archeologicznego zapraszają na specjalne oprowadzanie po reliktach fortyfikacji, eksponowanych na terenie Arkad Kubickiego.
Szanowni Państwo, z przyjemnością pragniemy przekazać miłą, jak sądzimy, niespodziankę dla naszych zwiedzających: każda z osób, która zwiedzać będzie w sobotę i niedzielę (9 i 10 marca) wystawę Król się żeni! „Rolka sztokholmska” – skarb Zamku Królewskiego w Warszawie, otrzyma dodatkowy bilet z napisem Zaproszenie uprawniający do bezpłatnego wstępu na drugą z naszych wystaw – Znaki wolności. O trwaniu polskiej tożsamości narodowej, który ważny będzie do końca prezentacji, czyli do 31 marca 2019 r.
5 lutego – 10 marca 2019 r.
Biblioteka Królewska
Jedyne takie dzieło sztuki w Polsce i jedno z niewielu tego rodzaju w Europie – ponad piętnastometrowa Rolka sztokholmska należy do pereł zamkowej kolekcji. Unikatowy fryz anonimowego artysty ukazuje uroczysty wjazd do Krakowa orszaku ślubnego króla Zygmunta III i arcyksiężniczki Konstancji Austriaczki 4 grudnia 1605 r. Wystawa prezentująca bezcenny dokument XVII-wiecznej kultury polskiej zainauguruje obchody Roku Wazowskiego 2019. Wyjątkowy jubileusz upamiętnia 400. rocznicę ukończenia zleconej przez monarchę przebudowy Zamku, który zyskał dzięki niej obecny kształt pięcioboku.
Do Zamku Królewskiego w Warszawie dzieło trafiło w 1974 r. jako dar ówczesnego premiera Szwecji Olofa Palmego. Wcześniej znajdowało się w zbiorach muzealnych w Sztokholmie, gdzie prawdopodobnie pojawiło się jako zdobycz wojenna po potopie szwedzkim.
Rysunek, wykonany w technice akwareli i gwaszu z użyciem złotej farby, przedstawia blisko sześciuset uczestników pochodu. Precyzja malarska umożliwia rozpoznanie nie tylko poszczególnych grup, lecz także konkretnych osobistości biorących udział w ceremonii. Głównymi bohaterami tej barwnej galerii postaci są podążający na kasztanowym koniu król Zygmunt III oraz jadąca w czarno-złotym paradnym powozie królewska narzeczona, Konstancja Austriaczka. Wśród przedstawionych na Rolce postaci dostrzec można również: dziesięcioletniego wówczas królewicza polskiego Władysława, matkę i siostrę arcyksiężnej Konstancji, arcyksięcia Maksymiliana Ernsta, nuncjusza papieskiego Klaudiusza Rangoniego, chorążego wielkiego koronnego Sebastiana Sobieskiego czy wojewodę poznańskiego Hieronima Gostomskiego. Szczególnie intrygująca jest postać tzw. kobiety z brodą, czyli Heleny Antonii z Liège – dwórki Habsburżanek, która przybyła z nimi z Grazu do Krakowa.
Jako pełna detali, misterna pamiątka spektakularnej królewskiej uroczystości Rolka sztokholmska odsłania sekrety ceremoniału dworskiego sprzed czterech wieków. Obszerny rysunek stanowi rewię XVII-wiecznej mody, zarówno zachodniej, jak i tej rodzimej. Kolorami mienią się brokaty, adamaszki, aksamitne żupany, białe kryzy, wyszywane srebrem pludry, karmazynowe liberie, zdobione piórami kapelusze i turbany. Uwagę zwraca również wspaniała prezentacja husarii − symbolu ówczesnego oręża polskiego. Skrzydlatych jeźdźców zdobią barwne pęki piór, a ich plecy okrywają lamparcie skóry. W rękach dzierżą tarcze, szable, nadziaki i buzdygany. Nad oddziałami łopoczą proporce, a dobosze bębnią w kotły. Rzędy końskie połyskują złotem i drogocennymi kamieniami. W orszaku z gracją paradują rumaki wszelkiej maści – białe, siwe, gniade, kare, kasztanowate.
Rolka sztokholmska trafiła do Polski w złym stanie zachowania, dlatego pod koniec lat 80. XX w. rozdzielono ją na 39 arkuszy, z których pierwotnie była sklejona, zachowując przy tym możliwość ponownego zestawienia elementów malowidła na potrzeby ekspozycyjne. Ze względu na szkodliwe działanie czynników zewnętrznych dzieło jest prezentowane okazjonalnie – publiczność zamkowa mogła je ostatnio podziwiać w 2002 r.
Rocznicową ekspozycję wzbogaci m.in. prezentacja XVII-wiecznej kolczugi − nowego nabytku w zamkowej kolekcji. Identyczne uzbrojenie, będące podstawowym elementem ochronnym formacji jezdnych ówczesnej Rzeczypospolitej, rozpoznać można w pełnym szczegółów uniwersum Rolki. Na wystawie zobaczymy także wypożyczone z Muzeum Wojska Polskiego rapiery, halabardy, muszkiety oraz szyszak husarski.
Wystawę uświetni ścieżka dźwiękowa przygotowana przez Polskie Radio. Prezentacji towarzyszyć będzie również bogato ilustrowana publikacja w języku polskim i angielskim.
Oprac., komisarz wystawy: Marta Zdańkowska (kustosz zbiorów rysunku, Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum). Współpraca: dr Tomasz Mleczek. Komisarz organizacyjny: Anna Małecka. Projekt scenografii: dr hab. Barbara Kowalewska, dr hab. Monika Rzepiejewska (Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie). Scenariusz i realizacja ścieżek dźwiękowych: Janusz Kukuła, Andrzej Brzoska (Teatr Polskiego Radia). Koordynator Roku Wazowskiego 2019: dr Mariusz Klarecki.
Wystawa czynna w godzinach otwarcia Zamku:
wtorek−czwartek, sobota: 10.00–18.00
piątek: 10.00–20.00
niedziela: 11.00–18.00
Ostatnie wejście godzinę przed zamknięciem. Bilety w cenie 10 zł (normalny), 5 zł (ulgowy) i 1 zł (dzieci w wieku od 7 do 16 lat) są dostępne w kasie Zamku oraz online. Bilety dla osób zwiedzających Trasę Zamkową lub wystawę Znaki wolności. O trwaniu polskiej tożsamości narodowej w cenie 5 zł (normalny) i 1 zł (ulgowy). W środy wystawa dostępna bezpłatnie w ramach biletu ewidencyjnego na Trasę Zamkową.
Koncert towarzyszący wystawie
10 marca 2019 r., godz. 18.00
Dawna Izba Poselska
Program:
Asprilio Pacelli – Rorate caeli
Franciszek Lilius – Missa a 4 voci – Kyrie i Gloria
Annibale Orgas – Vir inclite Stanislae
Franciszek Lilius – Missa a 4 voci – Credo
Anonim – Oramus, Domine, conditor inclite
Anonim – Sanguine proprio
Bernardino Terzago – O beatum Pontificem
Franciszek Lilius – Missa a 4 voci – Sanctus, Benedictus
Anonim – Omnes sancti Dei
Anonim – Ave sanctissima Maria
Franciszek Lilius – Missa a 4 voci – Agnus Dei
Marcin Paligon – Rorate caeli
Walentyn Gawara – Per merita Sancti Adalberti
Zespół Męski Gregorianum istnieje od 2005 roku. Specjalizuje się w wykonawstwie muzyki renesansowej, zarówno świeckiej, jak i sakralnej. Zdobywał uznanie na festiwalach poświęconych muzyce dawnej. Brał udział między innymi: w Szczecińskim Festiwalu Muzyki Dawnej, Festiwalu Muzyki Jednogłosowej w Płocku, Festiwalu Muzyki Dawnej w Starym Sączu czy Festiwalu Nomemus w Söderköping (Szwecja).
Odnosi sukcesy na konkursach. Zdobył Grand Prix IV Konkursu Ars Liturgica w Gnieźnie, I miejsca na konkursach w Szamotułach, Myślenicach, Bydgoszczy, Nagrodę Publiczności na 61. Międzynarodowym Konkursie Polifonicznym w Arezzo, a w lutym 2018 roku otrzymał najwyższe trofeum, czyli Bursztynową Harfę Eola, na Festiwalu Muzyki Dawnej „Schola Cantorum” w Kaliszu.
Zespół Męski Gregorianum koncertuje w całej Polsce, nierzadko w towarzystwie uznanych wykonawców muzyki dawnej. Od kilku lat zajmuje się odnajdywaniem i prezentowaniem publiczności niewykonywanych przez trzy wieki kompozycji należących do repertuaru krakowskiej kapeli rorantystów, działającej na Wawelu od 1543 roku, oraz kompozycji jezuickich z rękopisów braniewskich wywiezionych w czasie Potopu do Szwecji.
Bezpośrednio po koncercie w ramach biletu zapraszamy na zwiedzanie wystawy Król się żeni! „Rolka sztokholmska” – skarb Zamku Królewskiego w Warszawie (z oprowadzaniem).
Na podstawie: Rok Wazowski 2019