Rzeczy przysposobione

Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu

Muzeum Etnograficzne

ul. Romualda Traugutta 111/113, Wrocław

Rzeczy przysposobione

17 lutego – 25 sierpnia 2024 roku

Kuratorki: Marta Derejczyk (MNWr), dr Anna Kurpiel, dr Katarzyna Maniak

Młynek do orzechów należący niegdyś do przedwojennych breslauerskich domowników – dziś własność rodziny Orzechowskich. Porcelanowa figurka przedstawiająca trzy świnki, zachowana po poprzednich mieszkańcach szczecińskiego domu przez trzy córki państwa Kozińskich. Album z przedwojennymi pocztówkami i korespondencją rodziny Meinków z Breslau, które od lat inspirują panią Barankiewicz do poszukiwania bohaterów listów lub ich spadkobierców. Takie między innymi przedmioty o przedwojennym pochodzeniu będzie można zobaczyć na ekspozycji.

Wrocław i Szczecin po II wojnie światowej zmieniły przynależność państwową i doświadczyły niemal całkowitej wymiany ludności. Prezentowane na wystawie rzeczy wypożyczone od osób poznanych w trakcie etnograficzno-artystycznego projektu, prowadzonego w latach 2019–2022 w obu miastach, oraz towarzyszące im fotografie artysty Łukasza Skąpskiego pokazują relacje między rzeczami i ludźmi, a także różne sposoby ich praktykowania i opowiadania o nich – tłumaczy pani dr Anna Kurpiel, jedna z kuratorek wystawy. Można wśród nich wymienić zaniedbywanie, niszczenie, przejmowanie, lecz także przysposabianie, ocalanie i docenianie. Część przedmiotów stoi w honorowych miejscach, inne zamknięte są w szafach i schowkach. Niektóre są nadal używane przez nowe pokolenia wrocławian i szczecinian – dodaje współkuratorka, pani dr Katarzyna Maniak.

Wśród różnorodnych rzeczy zgromadzonych na ekspozycji widzowie zobaczą także rodzinny skarb fotograf Karoliny Gembary – odziedziczony po babci drewniany bibelot przedstawiający kozice szwarcwaldzkie, dawniej tanią i pospolitą dekorację w domach Niemców sudeckich, czy mapy z atlasu historycznego – przed- i powojenne pomoce szkolne, których właścicielem jest dziś artysta Jacek Zachodny. Pokazane zostaną przedmioty znalezione we wrocławskich śmietnikach przez instagramera „Historia ze śmietników Breslau”, którego profil stał się miejscem wymiany wiedzy o przedwojennych rzeczach, a nawet maki polne z ogródka na wrocławskim osiedlu Sępolno – poniemiecka roślinność, która narzuca mieszkańcom swoją wolę, wciąż odrastając mimo usilnych prób ich przesadzenia lub usunięcia.

Rzeczy prezentowane na ekspozycji nie są tylko biernymi eksponatami, ale inspirują i prowokują do działania, a także odzwierciedlają współczesne postawy, przekonania i wartości – mówi pani Marta Derejczyk, współkuratorka wystawy z Muzeum Etnograficznego we Wrocławiu. – Pozwalają też dostrzec nowe zależności między polskością a niemieckością, śmieciem a antykiem, tym, co pożądane, a tym, co problematyczne.

Pokazywanym przedmiotom towarzyszą zdjęcia wykonane przez pana Łukasza Skąpskiego, który połączył wątki etnograficzne z narzędziem sztuki, jakim jest medium fotografii. Jego prace wydobywają zależności człowieka, przestrzeni i zapełniających ją rzeczy. Ostatnim elementem wystawy są fragmenty wywiadów z mieszkańcami Wrocławia i Szczecina oraz z osobami, które zawodowo lub amatorsko zajmują się przedmiotami.

Wybrane wydarzenia towarzyszące wystawie:

17 lutego, godz. 13.00 – Oprowadzanie kuratorskie, prowadzenie: panie Marta Derejczyk, dr Anna Kurpiel, dr Katarzyna Maniak

24 lutego, godz. 15.00 – Oprowadzanie z audiodeskrypcją, prowadzenie: pani Olga Budzan

2 marca, godz. 15.00 – Oprowadzanie z tłumaczeniem na polski język migowy

20 kwietnia, godz. 13.00 – Kto mieszkał w moim domu i pił z mojego kubeczka? O przeszłości miast i rzeczy (oprowadzanie dla dzieci), prowadzenie: pani dr Paula Wełyczko