„Splendor i finezja. Duch i materia w sztuce Korei” — pożegnanie z wystawą

Muzeum Narodowe w Warszawie

Jeszcze przez dwa tygodnie — do 12 stycznia 2020 roku — w Muzeum Narodowym w Warszawie można oglądać wystawę Splendor i finezja. Duch i materia w sztuce Korei. Prezentację przygotowano we współpracy z Koreańskim Muzeum Narodowym w Seulu, z którego pochodzą wszystkie eksponaty.

Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, jak długą historią może się poszczycić kultura koreańska. – Korea to kraj nowych technologii i popkultury, ale także niezwykle bogatej historii i sztuki – podkreśla kuratorka wystawy, pani Joanna Bojarska-Cieślik. Na ekspozycji zaprezentowano buddyjskie rzeźby, malarstwo zwojowe, złotą biżuterię, ceramikę i tkaniny, a także wyroby z laki i kamienia.

Pierwsze świadectwa obecności człowieka

Wystawę otwierają jedne z najwcześniejszych zachowanych na Półwyspie Koreańskim zabytków działalności człowieka. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują kamienne narzędzia z okresu paleolitu. Neolit reprezentują imponujące okazy ceramiki dekorowanej wzorem grzebieniowym, które poświadczają, że już 10 000 lat temu mieszkańcy Półwyspu zdobili tworzone przez siebie naczynia. Z epok brązu i żelaza na szczególną uwagę zasługują narzędzia rytualne oraz wyroby symbolizujące władzę – lustra, broń, nefrytowe ozdoby oraz wykonane z brązu zapinki do pasa w kształcie koni.

Złoto z królewskich grobowców

Zabytki z okresu Trzech Królestw (ok. 57 r. przed Chr. – 668 r. po Chr.), niezwykle ważnego dla kształtowania się kultury i sztuki koreańskiej, można podziwiać w drugiej części wystawy. Zaprezentowano m.in. obiekty wydobyte z królewskich grobowców Silla: złote ozdoby, ceramikę, broń i elementy końskich uprzęży, stanowiące dowód potęgi koreańskich władców. Wzrok natychmiast przyciąga złota korona – jeden z najdobitniejszych symboli potęgi starożytnej Korei. Wraz z licznymi złotymi ozdobami ukazuje majestat i bogactwo ówczesnych władców. Okres ten reprezentują również różnorodne płytki dekoracyjne ukazujące rozbudowaną symbolikę oraz mnogość motywów zdobniczych, wśród nich feniksy i bosanghwa – mityczny kwiat przypominający lotos.

Zjednoczone Silla i sztuka buddyjska

Na wystawie można podziwiać również zabytki kultury Zjednoczonego Silli (676–935), pierwszego królestwa panującego na całym Półwyspie Koreańskim. To okres ożywionych kontaktów Korei z innymi państwami, przede wszystkim z Chinami i Japonią, a także utrwalenia się buddyzmu jako oficjalnej religii. Koreańscy twórcy naśladowali konwencje i style rzeźby z Chin. W miarę upływu czasu styl i tematyka rzeźby buddyjskiej dostosowywały się do lokalnych warunków naturalnych i klimatycznych, co doprowadziło do rozwoju stylów specyficznie koreańskich. Na wystawie zaprezentowano błyszczące złotem posągi Buddy i bodhisattwów, a kadzielnice, gongi i manuskrypty sutr ukazują artystyczny kunszt przedmiotów rytualnych. Niezwykła maestria wykonania cechuje również inne przedmioty: złote ozdoby, pochwy na noże, dekorowane finezyjnymi przedstawieniami smoków oraz butla w kształcie tykwy całkowicie pokryta kwiatowym ornamentem.

Koreańskie seladony

Współczesna Korea wzięła swoją nazwę od dynastii Goryeo (918–1392). Za jej panowania powstawały słynne seladony, najbardziej znane przykłady koreańskiej ceramiki, będące do dziś świadectwem doskonałego warsztatu rzemieślników, a także ich niezwykłej wrażliwości na kolor i ornament. Ta ceramika zdobiona szkliwem o charakterystycznym seledynowym odcieniu jest symbolem finezji i wysublimowania sztuki koreańskiej. Przeznaczona na kwiaty śliwy waza maebyeong, zdobiona delikatnym motywem żurawi pośród chmur, zdaje się być kwintesencją koreańskiego postrzegania piękna – inspirowanego naturą i zaklętego w subtelnej formie. Po dziś dzień seladony zachwycają najwyższym poziomem artystycznym i stanowią wizytówkę Korei za granicą.

Na dworze władcy i w gabinecie urzędnika

Wystawę wieńczy opowieść o pięćsetletniej historii i kulturze najdłużej rządzącej dynastii w historii całej wschodniej Azji – Joseon (od 1392 r.). Zaprezentowano symbole władzy królewskiej, świadczące o rozbudowanym dworskim rytuale: naczynia obrzędowe, stroje, zwoje dokumentujące ceremonie i obrzędy, a także liczne obiekty związane z życiem i działalnością koreańskich uczonych urzędników: wyposażenie pracowni, przybory do pisania oraz zwoje malarskie i kaligraficzne. Można podziwiać różne typy porcelany: białą i biało-niebieską oraz typu buncheong. Kwiaty śliwy stanowią jeden z najczęściej używanych motywów zdobniczych. Feniksa, uważanego za króla ptaków, często łączono z postacią królowej, a peonie, nietoperze, ryby przynoszą szczęście i powodzenie. Smok, jak w kulturze chińskiej, w Korei także jest symbolem władzy królewskiej.

Muzeum Narodowe w Warszawie, Al. Jerozolimskie 3