Średniowiecze da się lubić

Muzeum Krakowa

Średniowiecze da się lubić

Muzeum Krakowa zaprasza na edycję 2022

W ramach wydarzenia w Barbakanie w każdą sobotę wakacji przewidziane są imprezy kulturalno-edukacyjne, obejmujące: turnieje rycerskie, pokazy krakowskich rzemiosł połączone z warsztatami, koncerty muzyki średniowiecznej z wykładami dotyczącymi instrumentów, gry terenowe związane z historią miasta i jego legendami, interaktywne przedstawienia i spektakle, w których turyści będą mogli wziąć czynny udział, czy warsztaty z tańca średniowiecznego. Realizacja pokazów powierzona została grupom rekonstrukcyjnym.

Z kolei w każdą niedzielę wakacji w Celestacie (oddziale Muzeum Krakowa przy ul. Lubicz 16) odbędą się wykłady i prelekcje ekspertów z różnych dziedzin okresu średniowiecza w Krakowie. Wygłoszą je pracownicy Muzeum, a także zaproszeni fachowcy.

Program wykładów

W świecie średniowiecza – znaki, wizerunki, symbole

3 lipca

Tadeusz Grajpel

Drzeworyt – reportaż ze średniowiecza

Wykład, godz. 11.00, 13.00, 15.00 (Celestat). Prezentacje drzeworytów, godz. 10.00–16.00.

Wynalazek druku i drzeworytu zrewolucjonizował średniowieczny świat. Za pomocą tej techniki drukarskiej na szeroką skalę rozpowszechniano wyobrażenia mitologicznych postaci, świętych, sceny z biblijnych przypowieści i życia codziennego. Na wykładzie przedstawione zostaną historia drzeworytu, jego charakter jako źródła historycznego oraz liczne przykłady ukazujące idee kształtujące świat ludzi średniowiecza. Zaprezentujemy wizerunki ukazujące taniec śmierci, motyw ars moriendi, fantastyczne ilustracje z podróży Jana z Mandeville, drzeworyty Kroniki Soboru w Konstancji i wiele innych.

10 lipca

Anna Warzecha

Średniowieczny Kraków, którego nie ma

Spacer, godz. 10.30 (zbiórka: Barbakan).

Średniowieczny Kraków był ciasno zabudowanym miastem, a wiele z jego średniowiecznych zabudowań nie zachowało się do czasów obecnych. Podczas spaceru przejdziemy szlakiem nieistniejących budowli i opowiemy o nich z wykorzystaniem rycin i fotografii archiwalnych. Odwiedzimy też niektóre miejsca, gdzie do dziś można znaleźć detale i elementy wystroju wnętrz pochodzące z tych budynków. Spacer poprowadzi nas m.in. przez Rynek Główny, pl. Szczepański, pl. Wszystkich Świętych, pl. Marii Magdaleny, ul. Grodzką, Planty i pl. Św. Ducha.

17 lipca

Jakub Jastrzębski

Neogotyk, czyli jak budowano średniowieczny Kraków w XIX wieku

Wykład, godz. 12.00 (Celestat).

Po wielkim pożarze Krakowa, do którego doszło w 1850 roku, ruszyła wielka odbudowa miasta. Nowe kamienice i gmachy wznoszono w przeróżnych stylach architektonicznych, które odwoływały się do dawnych porządków. Obok neorenesansu czy neobaroku miejsce w przestrzeni miasta miał też neogotyk. Pojawia się jednak pytanie: jak ponad sto lat temu wyobrażano sobie architekturę gotycką? Czy inspiracją były tylko budynki polskie, czy sięgano też po inne wzorce?

O odcieniach i interpretacjach gotyku w krakowskim budownictwie XIX i początku XX wieku opowie pan Jakub Jastrzębski, badacz architektury przełomu wieków. Na co dzień pracownik Muzeum Krakowa, a po godzinach twórca facebookowego profilu Igraszki z czasem, przybliżającego tajemnice dawnej architektury Krakowa.

24 lipca

Katarzyna Moskal

Centaur i drzewo życia. W świecie średniowiecznych znaków i symboli

Wykład, godz. 12.00 (Celestat).

Średniowiecze to epoka znaków i symboli. Objaśniały świat wiary, wskazywały miejsce pracy konkretnego rzemieślnika, pełniły funkcje ochronne (apotropeiczne). Wykształceni fundatorzy byli autorami przemyślanych programów ikonograficznych i treściowych zdobiących dzieła architektoniczne i luksusowe przedmioty. Niektóre z symboli były dziedzictwem starożytności, a z czasem ich znaczenie ewoluowało. Znaki i symbole czytelne dla wszystkich znajdowały się w przestrzeni miejskiej. Na wykładzie wyjaśnimy symbolikę i znaczenie przedmiotów używanych przez krakowian w średniowieczu, przede wszystkim tych przechowywanych w Muzeum Krakowa.

31 lipca

Walery Bubień

Godła cechowe krakowskich garbarzy

Wykład, godz. 12.00 (Celestat).

W średniowieczu i w czasach nowożytnych na przedmieściu Garbary mieszkali i pracowali liczni garbarze. Swoją działalność prowadzili w trzech cechach: białoskórniczym, czerwonoskórniczym i kurdybaniczym, mających odrębne statuty i prawa. W trakcie wykładu dowiemy się, czym się różniła ich praca i jakimi godłami cechowymi posługiwali się dawni rzemieślnicy.

7 sierpnia

Andrzej Szoka

Hagiosoritissa i miliaresion. Średniowieczny Kraków a bizantyjski wschód – ślady wzajemnych kontaktów?

Wykład, godz. 12.00 (Celestat). 

Od X wieku Kraków, podobnie jak większość ziem polskich, znalazł się w kręgu kultury łacińskiej. Nie oznaczało to jednak odcięcia się od kontaktów z kulturą Cesarstwa Bizantyjskiego, którego silne wpływy objęły Bałkany i Ruś Kijowską. Dostępne nam dziś znaleziska archeologiczne, zachowane dzieła sztuki i wzmianki źródłowe pozwalają sądzić, że Kraków i jego mieszkańcy spotykali przybyszów z odległego Bizancjum, z którymi nie tylko handlowali, lecz także dzielili się wiedzą i kulturą. Niewielu też pamięta o bizantyjskich związkach rodzinnych osób zasiadających na krakowskim tronie.

14 sierpnia

Barbara Świadek

Moc utkwiona w obrazie – o cudownych wizerunkach w średniowieczu i epoce nowożytnej

Wykład, godz. 12.00 (Celestat).

Sprawczość obrazów stanowi od wielu wieków kwestię dyskusyjną. Faktem jest natomiast wiara ludzi w ich niezwykłe właściwości. Od najdawniejszych czasów da się zauważyć przekonanie o nadzwyczajnych mocach wizerunków. Nie chodzi tu bynajmniej jedyne o sztukę wysoką, o wysokich wartościach artystycznych; w równym stopniu oddziaływały obrazy zaliczane do sztuki niskiej. Wykład ma na celu przybliżenie kilku przykładów wizerunków uznanych za cudowne i prześledzenie ich wpływu na różne typy odbiorców: zarówno tych najmłodszych czy niewykształconych, jak i widzów dojrzałych, w pełni świadomych i z odpowiednim przygotowaniem intelektualnym. W tym kontekście ciekawą grupą są obrazy Matki Boskiej Krakowskiej w typie Hodegetrii, zwane w skrócie Hodegetriami Krakowskimi.

21 sierpnia

Michał Szczerba

Organizacje i konkursy strzeleckie na miniaturze „Kodeksu” Behema oraz miniaturach europejskich w średniowieczu i w początkach czasów nowożytnych

Wykład, godz. 12.00 (Celestat).

Krakowskie bractwo kurkowe i organizowany przez nie konkurs strzelecki o tytuł króla kurkowego mogą poszczycić się jednym z najstarszych ujęć ikonograficznych w Europie przełomu średniowiecza i okresu nowożytnego – znajduje się w formie miniatury w wydanym w 1505 r. tzw. Kodeksie Baltazara Behema. Na wykładzie zostaną zaprezentowane inne wizerunki przedstawiające organizacje i ćwiczenia strzeleckie z terenów Europy Zachodniej – m.in. z Konstancji, Brugii, St. Gallen czy Antwerpii, autorstwa wybitnych ilustratorów i malarzy, np. Szymona Beninga czy Mateusza Gerunga, lub pochodzące z Kroniki Diebolda Schillinga Młodszego, Psałterza Luttrella i Godzinek z Maastricht.

28 sierpnia

Tadeusz Grajpel

Gutenberg i początki krakowskich drukarni

Wykład i warsztaty, godz. 11.00, 13.00, 15.00 (Barbakan). Prezentacja działania prasy drukarskiej, godz. 10.00–16.00.

Na spotkaniu uczestnicy poznają historię postaci Jana Gutenberga, a także początki zakładów typograficznych w Krakowie – drukarni Jana Hallera, Hieronima Wietora czy rodziny Szarffenbergów. Na przykładzie publikowanych książek oraz drzeworytowych ilustracji zaprezentowane zostaną zmiany w prądach ideowych i intelektualnych schyłku średniowiecza oraz początków okresu nowożytnego. Uczestnicy będą mogli także zapoznać się z zasadami działania prasy drukarskiej.

Program sobotnich spotkań ze średniowieczem w Barbakanie

W godzinach od 10.00 do 17.00 zapraszamy Państwa:

2 lipca

Wielka inauguracja – zwyczaje dworskie z turniejem w tle. Oprawa fabularna turnieju z Lożą Dam i anturażem, szerokie spektrum postaci towarzyszących. Interaktywne prezentacje i nauka średniowiecznych tańców, widowiskowy pokaz mody, prezentacja uzbrojenia, manewry piechoty miejskiej, szkolenie obejmujące musztrę, gry i zabawy plebejskie, oprawa muzyczna i wiele innych atrakcji.

9 lipca

Smok Wawelski – historia prawdziwa, cz. 1 – historia pojawienia się smoka od narodzin z jajka po nabycie miana Wawelskiego (interaktywny spektakl). Prezentacja średniowiecznych rzemiosł. Pokazy walk. Koncert muzyki średniowiecznej – zespół Fleurdelis.

16 lipca

Legendy średniowiecznego Krakowa w pięciu odsłonach – interaktywny spektakl połączony z warsztatami w różnych formach teatralnych dla rodzin. Pokazy walk, prezentacja średniowiecznych rzemiosł, kuchnia średniowieczna, zabawy dla najmłodszych, pokazy i warsztaty tańców średniowiecznych, prezentacja instrumentów.

23 lipca

Średniowieczny kukiełkowy teatr kuglarski dla rodzin (z częścią warsztatową). Zajęcia dla osób ze szczególnymi potrzebami. Pokazy walk, prezentacja średniowiecznych rzemiosł, kuchnia średniowieczna, zabawy dla najmłodszych. Koncert muzyki średniowiecznej – zespół Żniwa.

30 lipca

Smok Wawelski – historia prawdziwa, cz. 2 – historia udanego odparcia pewnego ataku na Barbakan z czynnym udziałem Smoka Wawelskiego (interaktywny spektakl). Pokazy walk, prezentacja średniowiecznych rzemiosł, zabawy dla najmłodszych, inscenizacje historyczne. Koncert muzyki średniowiecznej – zespół Fleurdelis.

6 sierpnia

Legendy średniowiecznego Krakowa w pięciu odsłonach – interaktywny spektakl połączony z warsztatami w różnych formach teatralnych dla rodzin. Pokazy walk, prezentacja średniowiecznych rzemiosł, kuchnia średniowieczna, zabawy dla najmłodszych, szkoła tańca średniowiecznego, oprawa muzyczna.

13 sierpnia

Smok Wawelski – historia prawdziwa, cz. 3 – rzecz o niefortunnych przygodach Smoka Wawelskiego w czasie zarazy oraz szczęśliwe zakończenie całej historii (interaktywny spektakl). Pokazy walk, prezentacja średniowiecznych rzemiosł, kuchnia średniowieczna, zabawy dla najmłodszych, pokazy i warsztaty tańców średniowiecznych. Koncert muzyki średniowiecznej – zespół Daj Ognia.

20 sierpnia

Średniowieczny kukiełkowy teatr kuglarski dla rodzin (z częścią warsztatową). Zajęcia dla osób ze szczególnymi potrzebami. Interaktywne prezentacje i nauka średniowiecznych tańców, widowiskowy pokaz mody, manewry piechoty miejskiej, szkolenie obejmujące musztrę. Koncert muzyki średniowiecznej – zespół Fleurdelis.

27 sierpnia

Turniej rycerski. Oprawa fabularna turnieju z Lożą Dam i anturażem, szerokie spektrum postaci towarzyszących. Prezentacja uzbrojenia i technik walki. Udostępnienie publiczności elementów uzbrojenia. Mały Rycerz i Mała Dwórka. Program dla młodszych uczestników ubranych stosownie do epoki zakończony pasowaniem i wręczeniem upominków oraz glejtów – dyplomów. Interaktywne prezentacje i nauka średniowiecznych tańców, widowiskowy pokaz mody, gry i zabawy plebejskie, oprawa muzyczna i wiele innych atrakcji.