Wikingowie w Polsce? Zabytki skandynawskie z ziem polskich

Muzeum Początków Państwa Polskiego

Muzeum Początków Państwa Polskiego

ul. Józefa Kostrzewskiego 1, Gniezno

Pierwsza w Polsce tak duża wystawa prezentująca dowody na bezpośrednią obecność Skandynawów na ziemiach naszego kraju będzie czynna od 24 lutego w Muzeum Początków Państwa Polskiego (MPPP) w Gnieźnie.

Na ekspozycji Wikingowie w Polsce? Zabytki skandynawskie z ziem polskich znajdzie się blisko 120 przedmiotów, które uważane są za wyroby skandynawskie. To około połowy wszystkich polskich zbiorów pochodzących z IX-XII w. i związanych z tą tematyką.

Jest to ogromna część całości tego rodzaju przedmiotów wydobytych podczas prac archeologicznych na terenie całej dzisiejszej Polski. Są wśród nich zarówno zabytki uzbrojenia, jak i biżuteria, drobne przedmioty codziennego użytku, skarby itp. – informują muzealnicy w przesłanym PAP komunikacie. Wśród zabytków są też takie, które do tej pory nie były pokazywane szerszemu gronu odbiorców. Przedmioty pochodzą z kolekcji kilkunastu muzeów i placówek naukowo-badawczych z całego kraju.

Najcenniejszym zabytkiem ze zbiorów MPPP, który znajdzie się na wystawie, jest nakładka głowicy miecza z kości słoniowej odkryta w Gnieźnie. Pochodzi z X-XI w. To absolutny unikat – rzadkością są w ogóle nakładki z tego materiału – poinformowała PAP Aleksandra Dudczak z MPPP.

Uzbrojenie będzie dominującym na wystawie rodzajem zabytków – wśród niego są unikatowe okucia pochew mieczy, które prezentują różne style. Będzie można zobaczyć również ozdoby w postaci pięknie ornamentowanych zapinek. Nie zabraknie też zabytków związanych z grami skandynawskimi, np. w postaci bursztynowego pionka do gry typu tafl.

Wiele z zabytków prezentowanych na wystawie pochodzi z wykopalisk prowadzonych na Wolinie oraz w Janowie Pomorskim – to lokalizacja dawnego Truso, czyli skandynawskiego emporium handlowego.

Celem wystawy jest również próba odpowiedzi na pytanie dotyczące skali i charakteru obecności Skandynawów na ziemiach polskich w okresie wczesnego średniowiecza. Muzealnicy zwracają uwagę, że ludność ta trafiała w tym czasie na tereny polskie, ale ich liczba i charakter obecności w żaden raczej sposób nie wyróżniały ich spośród innych obcokrajowców docierających lub nawet osiedlających się w dorzeczach Odry i Wisły przed tysiącem lat.

Wystawa ma być zatem formą polemiki z występującymi dosyć często w publikacjach popularnonaukowych, czy też na różnorodnych forach internetowych, hipotezami dotyczącymi bardzo dużej skali i zasięgu oddziaływania Skandynawów na ziemie polskie.

Ich autorzy niekiedy wyolbrzymiają pewne zjawiska, a na tej podstawie wyolbrzymiają pewne fakty, nie dostrzegając ich rzeczywistej skali i pomijając przy tym niektóre aspekty, choćby kulturowe czy etniczne – uważają organizatorzy ekspozycji.

Wbrew przewrotnemu tytułowi wystawa wcale nie opowiada o wikingach – zastrzegają jej kuratorzy. Mówi ogólnie o mieszkańcach Skandynawii: Danii, Norwegii i Szwecji, spośród których ci sławni wojownicy się wywodzili. Dotyczy całości obszaru, który wchodzi w skład współczesnej Polski, łącznie z Pomorzem Zachodnim – dodają.

Ekspozycja będzie czynna od 24 lutego do 16 lipca 2017 roku [w związku z ogromnym zainteresowaniem zwiedzających wystawa jest dostępna do 12 listopada].  Jej organizatorami są: szczeciński oddział Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk – Ośrodek Archeologii Średniowiecza Krajów Nadbałtyckich i MPPP w Gnieźnie, a kuratorami – dr hab. Andrzej Janowski (Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk), dr Michał Bogacki (MPPP w Gnieźnie) i Tomasz Sawicki (MPPP w Gnieźnie).

Tekst pochodzi z serwisu Nauka w Polsce.