Zapiski z Paryża: 5. Wersal I. Królewski pałac i ogrody

Pelagiusz z Asturii

Nie ma z pewnością nic bardziej charakterystycznego dla francuskiej monarchii, tak reprezentatywnego dla jej wielkości i atrybutów, jak wersalski pałac i otaczające go rozległe ogrody. Zawdzięczający swój przepych i bogactwo pomysłom wyjątkowo długo panującego Ludwika XIV (króla od 1643 do 1715 roku), „Króla Słońce”, cały obiekt w przeciągu mniej więcej dwudziestu lat (zwłaszcza 1664-1682) przemieniono z zameczku myśliwskiego Ludwika XIII w zapierającą dech w piersiach, największą rezydencję królewską, „Pałac Słońca” (Palais du Soleil).

Nie dziwi więc fakt, że Wersal odwiedzany jest corocznie przez miliony turystów. Aby dobrze, lecz zachowując pewne tempo, poznać wszystkie pomieszczenia, budynki (pałac królewski, pałace Mały Trianon i Wielki Trianon) oraz ogrody dostępne turystom, potrzeba tu całego dnia. Wczorajszy dzień zaczęliśmy od czekania na dziedzińcu głównym w niespotykanie długich kolejkach: ja po bilety, moja Żona do wejścia. W ten sposób oszczędziliśmy czasu, a z racji sprzyjającej pogody tłumy na zewnątrz, ale — jak się okazało — i wewnątrz, były niezliczone.

Widok na imponujący pałac od strony miasta Wersal. Pomnik przedstawiający Ludwika XIV na koniu został zlecony przez Ludwika Filipa w 1837 roku dla powstającego muzeum historii Francji, a dokładnie „wszystkich chwalebnych wyczynów Francji” („toutes les gloires de la France”).

Zwiedzanie wersalskiego pałacu zaczyna się od parteru skrzydła północnego, wchodząc od dziedzińca królewskiego. Na samym początku zwiedzający przechodzą przed wejściem do kaplicy królewskiej ukończonej w 1710 roku. Następnie parterem (przez galerię historii zamku) i pierwszym piętrem (przez sale Ludwika XIV) wiedzie turystyczny szlak, który znowu przed kaplicą królewską, na poziomie pierwszego piętra, przechodzi w zachodnią część budynku, do wielkich apartamentów, komnaty króla i królowej oraz słynnej galerii zwierciadlanej, gdzie siedemnaście ogromnych luster zdobi ścianę naprzeciwko siedemnastu okien wychodzących na ogrody królewskie. Wszystkie komnaty i pomieszczenia zapełnione są pięknymi meblami oraz obrazami przedstawiającymi historię i postacie francuskiego rodu panującego. Z komnat można jeszcze przejść do galerii bitew w południowym skrzydle pałacu, gdzie umieszczone zostały przez „króla mieszczanina”, Ludwika Filipa (wyniesiony na tron przez rewolucję lipcową, uzurpował władzę w latach 1830-1848), trzydzieści dwa ogromne obrazy przedstawiające najważniejsze bitwy w historii Francji od Tolbiac w 496 roku (zwycięstwo Chlodwiga nad Alamanami) do Wagram w 1809 roku (zwycięstwo Napoleona nad Austriakami). Wyszedłszy z tej części pałacu, weszliśmy jeszcze do komnat księżniczek, córek Ludwika XV, w północnej części pałacu (pod wielkimi apartamentami).

Makieta przedstawiająca „pierwszy Wersal” z lat 1624-1668

Makieta przedstawiająca pierwszą poważną rozbudowę za Ludwika XIV  

Makieta przedstawiająca zespół pałacowy dziś

Rodzina królewska zebrana wokół francuskiego Delfina, syna Ludwika XVI. Autor nieznany, ok. 1782-1783

Ludwik XV (pracownia Ludwika Michała van Loo) i Maria Leszczyńska (według Jana Marka Nattiera)

Kaplica królewska, widok z pierwszego piętra na organy nad ołtarzem i część sklepienia

Przesławna galeria zwierciadlana, którą król imponował rozmaitym ambasadorom obcych państw

Sypialnia królowej, w której przed stupięćdziesięcioosobowym tłumem przyszło na świat pierwsze dziecko Ludwika XVI

Sklepienie sypialni królowej

Galeria bitew

Bitwa pod Taillebourg, zwycięstwo św. Ludwika nad Anglikami z 21 lipca 1242 roku (mal. Eugeniusz Delacroix)

Z wysokości parteru wodnego, przy wspaniałej barokowej muzyce Jana Chrzciciela Lully’ego (1632-1687), unoszącej się pośród drzew i krzewów z umiejętnie ukrytych głośników, mogliśmy nieco odpocząć i podziwiać majestatyczne, typowo francuskie, symetryczne ogrody królewskie. Dalej nasze kroki skierowaliśmy do północno-zachodniej części ogrodów, gdzie mieszczą się kolejne obiekty. Najpierw Wielki Trianon (Le Grand Trianon) — który zastąpił w 1687 roku Porcelanowy Trianon (Le Trianon de Porcelaine) — miejsce odpoczynku i romansów Ludwika XIV, następnie ulubiona rezydencja letnia królowej Marii Leszczyńskiej, żony Ludwika XV, ale później też odnowione przez Napoleona nierzadkie miejsce odwiedzin cesarza. W końcu Mały Trianon (Le Petit Trianon), podarunek ślubny dla królowej Marii Antoniny, wraz z przyległymi doń domenami z „wioską królowej” (Le Hameau de la Reine), gdzie żona Ludwika XVI odpoczywała od zgiełku i przepychu wersalskiego dworu.

Widok na domeny Marii Antoniny z Belwederu

Widok na domek w „wiosce królowej” (domeny Marii Antoniny)

Ten długi oraz wyjątkowo piękny i bogaty we wrażenia dzień w każdym człowieku przyglądającym się wspaniałościom królewskich posiadłości  z pewnością wzbudza głęboki podziw wobec monarchii, pomimo słabości jej niektórych reprezentantów. Jednocześnie u osób świadomych rozbojów końca XVIII wieku tym większy powoduje smutek, wręcz przerażenie, z powodu zbrodni dokonanej na tej znakomitej instytucji przez zrodzoną z nowoczesnej filozofii przez tajne sekty rewolucję.

25 IX AD 2013
św. Firmina

zdjęcia: Pelagiusz z Asturii