Zapiski z Paryża: 7. Le Marais, średniowieczna dzielnica

Pelagiusz z Asturii

Le Marais jest starą dzielnicą Paryża, gdzie typowe dla tak zwanych Wieków Średnich uliczki przeplatają się, tworząc urocze labirynty. Sama nazwa le marais oznacza tyle, co „tereny podmokłe”, teren jej odpowiadający znajdował się bowiem między martwą odnogą Sekwany i jej biegiem obecnym. Początkowo wykorzystywano te ziemie jako pastwiska, a dopiero od XII wieku zaczęto je uprawiać.

Założenie w 1240 roku przez zakon templariuszy klasztoru przyciągnęło większą liczbę różnego rodzaju rzemieślników i handlarzy w te rejony (znajdujące się wówczas poza murami miasta). Z czasem sprowadziło się tu kilka innych zgromadzeń i zakonów, które dopiero barbarzyńska rewolucja w znacznej mierze dosłownie wytępiła. W 1361 roku zamieszkał tu król Francji Karol V w zbudowanym na swoje potrzeby pałacu i domenach królewskich (po wielu latach nieobecności władcy wszystkie budynki zostały zburzone w XVI wieku). Od XVI wieku dzielnica stała się miejscem upodobanym przez arystokrację, o czym świadczą istniejące do dziś liczne pałace. Jednakże ponad sto lat później wraz z przeniesieniem się króla do Luwru, a potem do Wersalu, pałacyki przejęte zostały przez zwykły plebs.

Dzielnica ta przetrwała dziewiętnastowieczne rozbudowy oraz wyburzenia Haussmanna i do naszych czasów zachowało się wiele pięknych kościołów i pałaców. Dziś jest to dzielnica aszkenazyjskich Żydów (mieszkających tu od końca XIX wieku), Chińczyków i – o zgrozo – sodomitów.

Barokowa fasada kościoła św. św. Pawła i Ludwika

Sobotnią wycieczkę rozpoczęliśmy od wspaniałego kościoła pod wezwaniem św. św. Pawła i Ludwika, mieszczącego się we wschodniej części Le Marais. Jego historia jest na tyle fascynująca, że warto poświęcić mu oddzielny „zapisek”. Następnie przeszliśmy przez dziedziniec pałacu de Sully, który swą nazwę bierze od swego pierwszego właściciela, Maksymiliana de Béthune, księcia Sully, ministra finansów i nadzorcy budownictwa za króla Henryka IV.

Pałac de Sully od ulicy

Małe wyjście po przeciwnej stronie podwórza otwiera się na plac des Vosges, pierwotnie zwany placem Królewskim. Obecna nazwa pięknego placu, pośrodku którego znajduje się park ze statuą króla Ludwika XIII dosiadającego konia, jest swoistą pamiątką hańby, którą okrył się francuski departament Wogezów, jako pierwszy wysyłając ochotników i fundusze na potrzeby rewolucyjnego nierządu w 1792 roku. Ów nierząd „uczcił” w 1800 roku tę „zasługę” departamentu Vosges, nadając splądrowanemu miejscu jego nazwę. Tu też znajduje się dom Wiktora Hugo, byłego legitymisty, pisarza rewolucyjnej Francji.

Fasady budynków wzdłuż jednego z czterech równych boków placu des Vosges

Arkady wzdłuż boków placu des Vosges

Statua króla Ludwika XIII postawiona w 1829 roku na miejscu dawnej siedemnastowiecznej figury z brązu, zlikwidowanej przez rewolucjonistów

Minąwszy rynek św. Katarzyny, przy którym znajdował się niegdyś klasztor oddany pod opiekę tej samej świętej, dotarliśmy do muzeum miasta Paryża, Musée Carnavalet. Zbudowany w 1544 roku pałac przechodził z rąk do rąk. W latach 1677-1696 mieszkała tu markiza de Sévigné, popularna arystokratka swej epoki, znana zwłaszcza z barwnej korespondencji, którą prowadziła między innymi ze swą ukochaną córką Franciszką Małgorzatą. W muzeum wystawy podzielone chronologicznie przedstawiają rozmaite aspekty historii stolicy Francji: od dawnych szyldów ulicznych (gdy jeszcze rewolucja nie wprowadziła numerowania domów) i obrazów przedstawiających życie codzienne paryżan, aż po umeblowane według mody epoki pokoje (jest tam m.in. sypialnia Marcela Prousta) oraz fragmenty płaskorzeźb i witraży ze zniszczonych kościołów.

Pałac Carnavalet, siedziba Muzeum Paryża

Pomnik Ludwika XIV znajdujący się na dziedzińcu pałacu Carnavalet, wykonany w 1689 roku przez Antoniego Coysevoxa, aby upamiętnić uroczystości królewskie z 30 stycznia 1687 roku

Szyldy uliczne w Muzeum Paryża

Fragmenty witraży ze zniszczonych kościołów Paryża w muzeum

Pokój Marcela Prousta (1871-1922), sławnego pisarza francuskiego

Ludwika Abbéma (1858-1927), „Elegantka na placu Concorde”

Nieopodal Muzeum Carnavalet znajduje się imponujący pałac de Lamoignon, w którym mieści się biblioteka historyczna. W ten sposób znaleźliśmy się na najbardziej żydowskiej z uliczek Paryża, rue des Rosiers (ulica Różanych Krzewów). Tu wszystko świadczy o kulturze uciekających przed prześladowaniami przybyszów ze wschodniej Europy, a że wypadał szabat, ubranych na czarno, pejsatych panów śpieszących do synagogi nie brakło na ulicach.

Na dziedzińcu pałacu de Lamoignon

Przy rue des Rosiers wszędzie gwiazdy Dawida, jest nawet „Kafejka Psalmowa”

28 IX AD 2013
św. Wacława

zdjęcia: Pelagiusz z Asturii