Powrót Hobbesa. „Dialogi Polityczne”, nr 12/2009

Jacek Bartyzel

Z przyjemnością rekomenduję najnowszy numer studenckiego pisma naukowego „Dialogi Polityczne”, wydawanego pod patronatem pracowników naukowych Wydziału Politologii i Studiów Międzynarodowych UMK w Toruniu.

Dossier tego numeru to w pierwszym rzędzie ów tytułowy „powrót Hobbesa” – pierwszego filozofa politycznego tout court nowożytności, lecz jednocześnie ostatniego z klasyków odczuwających metafizyczną powagę i wzniosłość „tego, co polityczne”. W tym, liczącym 200 stron, bloku tekstów znajdziemy zarówno tłumaczenia starannie dobranych autorów obcych – zawsze z najwyższej półki światowej, zawsze w przekładach redaktorów pisma i opatrzone ich glosami – oraz artykuły własne redaktorów i współpracowników.

Czytelnik może przeto delektować się lekturą eseju Quentina Skinnera O zmienności Hobbesowskiego ujęcia wiedzy społecznej (przekład i glosa Janusza Grygieńcia), Michaela Oakeshotta Leo Strauss o Hobbesie (przekład i obszerny artykuł na ten sam temat Marcina Polakowskiego), dwu rozdziałów książki Miguela Ayuso Torresa ¿Después del Leviathán? Sobre el Estado y su signo (przekład Bartłomiej Różycki, glosa Paweł Grela) oraz Modeli społeczeństwa Crawforda B. Macphersona (przekład Kinga Marulewska). Ich wybornym uzupełnieniem są artykuły: Thomasa Hobbesa dedukcja naturalnej kondycji człowieka Przemysława Wiewióra, Fala Hobbesa: autor „Lewiatana” w ujęciu Leo Straussa Pawła Armady, Inspiracje Thomasem Hobbesem w filozofii politycznej Robina George’a Collingwooda Bogumiły Szczepanik-Krusińskiej, Lewiatan – ten król wszystkich dzieci pychy. Hobbes w interpretacji Erica Voegelina Michała J. Czarneckiego (redaktor naczelny „Dialogów Politycznych”). Nadto, w dziale recenzyjnym, Arkadiusz Górnisiewicz recenzuje Lewiatana w teorii państwa Thomasa Hobbesa Carla Schmitta, a Marcin Polakowski – Hobbes and Republican Liberty Quentina Skinnera.

Potężny cień rzucany przez mędrca z Malmsbury nie powinien jednak przesłaniać zawartości drugiego interesującego bloku tekstów, których tytułowym wspólnym mianownikiem jest – skądinąd nieodległy od pierwszego tematu – „Kryzys państwa”. Tu również odnajdziemy ważne tłumaczenia, jak przemówienie Aleksandra Sołżenicyna z 1993 roku, wygłoszone w Międzynarodowej Akademii Filozofii w Księstwie Lichtenstein (przekład i glosa Łukasza Gemziaka) czy fragment książki Wilhelma Röpkego Przyczyny kryzysów i cykli (przekład Michała Drgasa, glosa Pawła Nowakowskiego oraz artykuł na temat ordoliberalizmu Tymoteusza Juszczaka – tegorocznego laureata Nagrody „Magister Pafere!”). Do tego dochodzą artykuły: Arkadiusza Górnisiewicza – Maski nihilizmu, maski Oświecenia. Uwagi o filozofii polityki Nietzschego, Michała Wróblewskiego – Poganizm w czasach kryzysu. Koncepcja zatargu Jeana-Françoisa Lyotarda, Marty Kasprowicz – Tożsamość – kryzys czy rozwój?, Tomasza Gaworskiego – Partnerstwo Wschodnie na czas kryzysu. Perspektywa niemiecka, Bartłomieja Różyckiego – Kryzys amerykańskiego mesjanizmu i Arkadiusza Lewandowskiego – Idea IV Rzeczypospolitej jako antidotum środowiska „Kwartalnika Konserwatywnego” na kryzys państwa.