Kaspar Förster — Sacrae cantiones

Narodowe Forum Muzyki

Z radością informujemy, że 15 września 2023 roku miał premierę album Narodowego Forum Muzyki nagrany przez Wrocław Baroque Ensemble pod dyrekcją pana Andrzeja Kosendiaka – monograficzna płyta poświęcona dorobkowi Kaspara Förstera, jednego z najciekawszych twórców XVII wieku. Zawiera kilkanaście koncertów kościelnych (niektóre zostały nagrane po raz pierwszy) wybranych ze wszystkich zachowanych dzieł kompozytora, wydanych w ramach serii Fontes Musicae in Polonia pod redakcją Wawrzyńca Berglunda.

To kolejne wydawnictwo ukazujące się w ramach przygotowywanego przez Narodowe Forum Muzyki i CD Accord od 2012 roku cyklu prezentującego twórczość mistrzów polskiego renesansu i baroku pod dyrekcją Andrzeja Kosendiaka. Album zarejestrowano w doskonałej akustycznie Sali Głównej Narodowego Forum Muzyki.

***

Gdybyśmy spojrzeli na Kaspara Förstera juniora z dzisiejszej perspektywy, moglibyśmy śmiało uznać go za prawdziwego Europejczyka. Pochodził z królewskiego Gdańska, a jego życie było związane z licznymi ośrodkami, m.in. Warszawą, Rzymem czy Kopenhagą. Odbył też szereg podróży, miał więc okazję zetknąć się z wieloma znakomitymi artystami tamtych czasów, jak choćby Marco Scacchi i Marcin Mielczewski (na dworze Władysława IV) czy Giacomo Carissimi, który zainspirował go do komponowania dzieł dramatycznych. Kontakty te w połączeniu z wybitnym, wszechstronnym talentem Förstera (oprócz zdolności kompozytorskich miał też ponadprzeciętne umiejętności wokalne) zaowocowały wyjątkową spuścizną, która odzwierciedla popularne tendencje stylistyczne pierwszej połowy XVII wieku. Na niniejszym albumie znalazło się kilkanaście koncertów kościelnych, które wybraliśmy z zachowanych dzieł kompozytora. Nazwa płyty, Sacrae cantiones, to także tytuł publikacji z jego kompozycjami wydanej w ramach serii Fontes Musicae in Polonia pod redakcją Larsa Berglunda. Utwory, które przetrwały do naszych czasów, pochodzą z różnych źródeł i najprawdopodobniej nie formowały żadnego cyklu.

Wszystkie dzieła Förstera wyróżnia klarowność formy i melodyjność. Prezentowane na płycie koncerty kościelne są kunsztownymi, zachwycającymi perełkami. To bardzo dobrze skomponowane (szczególnie pod względem wokalnym), niewielkich rozmiarów utwory, w których wykorzystano niekiedy wyrafinowane, ale wciąż proste środki. Förster pokazuje się w nich jako wytrawny dramaturg, umiejętnie bowiem stosuje środki retoryki muzycznej, by podkreślić emocje wynikające z tekstu literackiego, co jednocześnie zapewnia wyjątkową ciągłość narracyjną.

To już kolejne wydawnictwo z serii Muzyka I Rzeczypospolitej. Dzieła Kaspara Förstera juniora idealnie wpisują się w ten cykl, stanowią bowiem ważny element polskiej i europejskiej sceny muzycznej tamtych czasów. Twórczość kompozytora ukazuje również ówczesną Europę jako wspólnotę kulturową i społeczną, w której Förster mógł – pomimo rozdrobnienia i różnych podziałów administracyjnych – z łatwością przekraczać geograficzne granice, znajdując zatrudnienie i uznanie wszędzie, gdzie się pojawił.

Andrzej Kosendiak, tekst zamieszczony w booklecie dołączonym do płyty