Tradycjonalizm bez kompromisu / Tradicionalismo sin concesión / Traditionalism without Compromise

Jacek Bartyzel

Z radością informujemy, że spod prasy drukarskiej wyszła zapowiadana książka pana prof. Jacka Bartyzela o historii karlizmu. 1006 stron w formacie B5, 182 ilustracje, twarda oprawa. Na okładce wykorzystano obraz Marty Gómez de la Serna pt. Tres amores (Trzy miłości). Cena promocyjna: 120 zł, regularna: 150 zł.

Karlizm zrodził się w latach 30. XIX w. jako skutek sporu o sukcesję. Pozbawiony męskiego potomka, Ferdynand VII postanowił przekazać władzę swojej córce Izabeli; tym samym odsunął od tronu swego brata Don Carlosa (Karola V).

Z upływem czasu karlizm dojrzał i wypracował podstawy doktrynalne. Wtedy okazało się, że „majstrowanie” władcy wokół władzy ma swoje granice i nie może podlegać tylko jego woli, bo ta wola, choć wolna, jest podporządkowana wyższym racjom oraz instancjom i przez nie ograniczona.

Zarazem też stało się oczywiste, że sankcja pragmatyczna, dzięki której tron przejęła „Izabela II”, była aktem rewolucyjnym i wyrazem buntu wobec prawa Bożego. Z czasem zaś stało się też jasne, iż rewolucjonistom, wbrew ich nadziejom, nie udało się stworzyć porządku lepszego od ustanowionego przez Boga.

A oto spis treści:

Tradycjonalizm bez kompromisu. Dzieje dynastii, myśli i akcji karlistowskiej w Hiszpanii, 1833–1936

Wprowadzenie

Prolog

Tradycjonaliści i prekarliści w epoce burbońskiej (1700–1833)

1. Krytycy oświecenia i „oświeconego despotyzmu”

2. Wojna o niepodległość (1808–1814)

3. Kortezy w Kadyksie i konstytucja z 1812 roku

4. Reakcja tradycjonalistyczna

4.1. Manifest Persów

4.2. El Filósofo Rancio (Francisco Alvarado OP)

4.3. Fray Rafael de Vélez OFMCap

5. Od Sześciolecia Absolutystycznego (1814–1820) do Trzylecia Konstytucyjnego (1820–1823)

6. Pierwsza hiszpańska wojna domowa

7. „Dekada Złowieszcza” – ale dla kogo?

Rozdział pierwszy

Karol V, książę niezłomny (1833–1845)

1. Sankcja Pragmatyczna Ferdynanda VII i spór prawowitości z uzurpacją

2. Międzynarodowy kontekst hiszpańskiego sporu dynastycznego

3. „Odgórna” rewolucja liberalna. Nowy Porządek

4. Pierwsza wojna karlistowska (1833–1840)

5. Manifesty polityczne Karola V

6. Dyktatura Espartera i jego upadek

7. Pierwsi teoretycy legitymizmu karlistowskiego

7.1. Dr Vicente Pou

7.2. Fray Magín Ferrer O.de.M.

8. Internowanie i abdykacja Karola V

Rozdział drugi

Karol VI, król romantyk (1845–1861)

1. Dekada Umiarkowana (1844–1854)

2. „La Esperanza”, czyli walka idei

2.1. Pedro de la Hoz: krytyka „diarchii” monarchiczno-parlamentarnej

3. Montemolinismo i fase balmesiana

3.1. Czy Balmes był karlistą?

4. Ucieczka Karola VI z Bourges. Przyjęcie w Londynie

5. Druga wojna karlistowska (1846–1849)

6. „Szare lata” karlizmu

7. Od Dwulecia Postępowego (1854–1856) do rządu Unii Liberalnej (1858–1863)

8. Drugi plan dynastyczny, insurekcja montemolinistyczna i Ortegada

Interludium

Jan III, liberalny skandalista (1861–1868)

1. Obrona zasad: księżna da Beira contra Don Juan

2. Schyłek monarchii izabelickiej. Rewolucja wrześniowa 1868 roku

Rozdział trzeci

Karol VII (1868–1909), lew tradycjonalizmu

1. Sześciolecie Demokratyczne. Od Rządu Tymczasowego do „króla-intruza”

2. Książę Madrytu a generał Cabrera. Wspólnota Katolicko-Monarchistyczna

3. Credo polityczne Karola VII

4. Akces neocatólicos do karlizmu

5. Druga fala teoretyków legitymizmu (A. Aparisi, G. Tejado, F. Navarro Villoslada, A.J. de Vildósola, V. Manterola, B. Comín, J. Pallés y Beltrán)

6. Konferencja w Vevey, walka parlamentarna i preludium wojny

7. Pierwsza Republika

8. Trzecia wojna karlistowska (1872–1876)

8.1. Organizacja państwa karlistowskiego

8.1.1. Leandro Herrero o rządzie karlistowskim

8.2. Przebieg wojny w 1874 roku

8.3. Restauracja monarchii liberalnej

8.4. Ostatnia faza wojny: od Lácar do Valcarlos

9. Wygnaniec, żołnierz i podróżnik

10. Królowie karlistowscy królami z prawa Francji

11. System polityczny monarchii alfonsjańskiej

12. Spory karlistów o strategię działania. Unia Katolicka

13. Ramón Nocedal i „schizma integrystyczna”

14. Spór o „mniejsze zło”

15. Markiz de Cerralbo i „El Correo Español”. Tezy z Loredan

16. Akademiccy teoretycy tradycjonalizmu na przełomie XIX i XX wieku

16.1. Enrique Gil Robles o absolutyzmie i demokracji

16.2. Manuel Polo y Peyrolón: credo karlizmu

17. Juan Vázquez de Mella – „Słowo Tradycji”

18. Karlizm w literaturze pięknej

19. Katastrofa kolonialna 1898 roku. Ostatnie próby powstańcze karlistów

20. Testament polityczny Karola VII

Rozdział czwarty

Jakub III (1909–1931), książę melancholijny

1. Kryzys systemu politycznego monarchii liberalnej

2. Pierwsze starcie Vázqueza de Melli z Jakubem III

3. Reorganizacja Wspólnoty Jakubickiej. Problem nacjonalizmu katalońskiego

4. Spór orientacyjny czasu I wojny światowej i „schizma” Melli

5. Salvador Minguijón: tradycjonalizm jako twórcza zasada życia

6. Wspólnota Legitymistyczna

7. Drugi upadek monarchii liberalnej i Druga Republika

8. Pakt familijny z Territet

Rozdział piąty

Alfons Karol I (1931–1936), rycerz chrześcijański

1. Projekt nowego paktu dynastycznego

2. Reintegracja tradycjonalizmu: powrót integrystów i mellistas do Wspólnoty

3. Cruzadistas i problem sukcesji

4. Sanjurjada i sojusze na prawicy

5. Manuel Fal Conde i rozkwit Wspólnoty Tradycjonalistycznej

6. Rewolucja październikowa 1934 roku

7. Blok Narodowy

8. Víctora Pradery traktat o Nowym Państwie

9. Ustanowienie Regencji. Książę Ksawery Burbon-Parma

10. Reżim Frontu Ludowego

11. Karlistowska konspiracja, rokowania z gen. Molą i wybuch powstania

12. Śmierć Alfonsa Karola I. Wygaśnięcie pnia dynastii karlistowskiej

Zakończenie

Aneks

Królowie i królowe karlistowskie

Bibliografia

Indeks nazwisk

*****

Tradicionalismo sin concesión. Historia de la dinastía, pensamiento y acciónes carlistas en España, 1833–1936

1006 págs., 182 ilustraciones

Introducción

Prólogo

Tradicionalistas y precarlistas en la época borbónica (1700–1833)

1. Críticos de la Ilustración y „el despotismo ilustrado”

2. Guerra de la Independencia (1808–1814)

3. Cortes de Cádiz y Constitución de 1812

4. Reacción tradicionalista

4.1. Manifiesto de los Persas

4.2. El Filósofo Rancio (Francisco Alvarado OP)

4.3. Fray Rafael de Vélez OFMCap

5. Desde Sexenio Absolutista (1814–1820) hasta Trienio Constitucional (1820–1823)

6. Primera Guerra Civil Española

7. „Década Ominosa” – ¿pero para quien?

Capítulo primero

Carlos V, el príncipe constante (1833–1845)

1. Pragmática Sanción de Fernando VII y disputa de legitimidad con usurpación

2. El contexto internacional del pleito dinástico español

3. Revolución liberal „de arriba”. Nuevo Régimen

4. Primera Guerra Carlista (1833–1840)

5. Manifiestos políticos de Carlos V

6. La Dictadura de Espartero y su caída

7. Los primeros teóricos del legitimismo carlista

7.1. Dr. Vicente Pou

7.2. Fray Magín Ferrer O.de.M.

8. El internamiento y abdicación de Carlos V

Capítulo segundo

Carlos VI, el rey romántico (1845–1861)

1. Década Moderada (1844–1854)

2. „La Esperanza”, o sea la lucha de ideas

2.1. Pedro de la Hoz: una crítica a la „diarquía” monárquico-parlamentaria

3. Montemolinismo y fase balmesiana

3.1. ¿Fué Balmes carlista?

4. Fuga de Carlos VI de Bourges. Recepción en Londres

5. Segunda Guerra Carlista (1846–1849)

6. Los „años grises” del Carlismo

7. Desde el Bienio Progresista (1854–1856) hasta el gobierno de la Unión Liberal (1858–1863)

8. Segundo plan dinástico, insurrección montemolinista y Ortegada

Interludio

Juan III, el escandaloso liberal (1861–1868)

1. La defensa de los principios: La Princesa da Beira contra Don Juan

2.El ocaso de la monarquía isabelina. Revolución de Septiembre de 1868

Capítulo tercero

Carlos VII, el león del tradicionalismo (1868–1909)

1. Sexenio Democrático. Del Gobierno Provisional al „rey–intruso”

2. El Duque de Madrid y el general Cabrera. Comunión Católico-Monárquica

3. Credo político de Carlos VII

4. Adhesión de los neocatólicos al Carlismo

5. La segunda ola de teóricos del legitimismo (A. Aparisi, G. Tejado, F. Navarro Villoslada, A.J. de Vildósola, V. Manterola, B. Comín, J. Pallés y Beltrán)

6. Conferencia en Vevey, lucha parlamentaria y preludio de la guerra

7. Primera República

8. Tercera Guerra Carlista (1872–1876)

8.1. Organización del Estado carlista

8.1.1. Leandro Herrero sobre el gobierno carlista

8.2. El curso de la guerra en 1874

8.3. Restauración de la monarquía liberal

8.4. La última fase de la guerra: de Lácar a Valcarlos

9. Un exiliado, soldado y viajero

10. Los reyes carlistas son reyes de derecho de Francia

11. El sistema político de la monarquía alfonsina

12. Disputas carlistas sobre la estrategia de acción. Unión Católica

13. Ramón Nocedal y „cisma integrista”

14. Una disputa por el „mal menor”

15. El Marqués de Cerralbo y „El Correo Español”. Acta de Loredan

16. Teóricos académicos del tradicionalismo a finales de los siglos XIX y XX.

16.1. Enrique Gil Robles sobre el absolutismo y democracia

16.2. Manuel Polo y Peyrolón: credo del carlismo

17. Juan Vázquez de Mella – „Verbo de la Tradición”

18. El Carlismo en las bellas letras

19. El desastre colonial de 1898. Los últimos intentos insurgentes de los carlistas

20. Testamento político de Carlos VII

Capítulo cuarto

Jaime III, el príncipe melancólico (1909–1931)

1. La crisis del sistema político de la monarquía liberal

2. El primer conflicto de Vázquez de Mella con Jaime III

3. Reorganización de la Comunión Jaimista. El problema del nacionalismo catalán

4. Disputa de orientación durante la Primera Guerra Mundial y „cisma mellista”

5. Salvador Minguijón: el tradicionalismo como principio creador de la vida

6. Comunión Legitimista

7. La segunda caída de la monarquía liberal y la Segunda República

8. El Pacto familiar de Territet

Capítulo cinco

Alfonso Carlos I, el caballero cristiano (1931–1936)

1. Un proyecto de un nuevo pacto dinástico

2. Reintegración del tradicionalismo: el retorno de los integristas y mellistas a la Comunión

3. „Cruzadistas” y el problema de la sucesión

4. Sanjurjada y alianzas de derecha

5. Manuel Fal Conde y el florecimiento de la Comunión Tradicionalista

6. Revolución de Octubre de 1934

7. Bloque Nacional

8. Tratado del Estado Nuevo de Víctor Pradera

9. Establecimiento de una Regencia. El Príncipe Javier de Borbón-Parma

10. Régimen del Frente Popular

11. Conspiración carlista, negociaciones con el general Mola y estallido del alzamiento

12. La muerte de Alfonso Carlos I. Extinción del tronco de la dinastía carlista

Coda

Anexo

Reyes y reinas carlistas

Bibliografía

Indice onomástico

*****

Traditionalism without Compromise. History of the Carlist Dynasty, Thought and Action in Spain, 1833–1936

Introduction

Prologue

Traditionalists and pre-Carlists in the Bourbon era (1700–1833)

1. Critics of the Enlightenment and “Enlightened Despotism”

2. The Peninsular War (1808–1814)

3. Cortes in Cadiz and the Constitution of 1812

4. The Traditionalist Reaction

4.1. The Persian Manifesto

4.2. El Filósofo Rancio (Francisco Alvarado OP)

4.3. Fray Rafael de Vélez OFMCap

5. From the Absolutist Sexennium (1814–1820) to the Constitutional Triennium(1820–1823)

6. First Spanish Civil War

7.“The Ominous Decade” – But for Whom?

Chapter One

Charles V, The Constant Prince (1833–1845)

1. The Pragmatic Sanction of Ferdinand VII and the Dispute between Legitimacy and Usurpation

2. The International Context of the Spanish Dynastic Dispute

3. The “Top-down” Liberal revolution. New Regime

4. The First Carlist War (1833–1840)

5. The Political Manifestos of Charles V

6. The Dictatorship and Fall of Espartero

7. The First Theorists of Carlist Legitimism

7.1. Dr. Vicente Pou

7.2. Fray Magin Ferrer O.de.M.

8. Internment and Abdication of Charles V

Chapter Two

Charles VI, The Romantic King (1845–1861)

1. The Moderate Decade (1844–1854)

2. “La Esperanza”, or the Battle of Ideas

2.1. Pedro de la Hoz: Critique of the Monarchical-Parliamentary “Diarchy”

3. Montemolinismo and fase balmesiana

3.1. Was Balmes a Carlist?

4. The Escape of Charles VI from Bourges. Reception in London

5. The Second Carlist War (1846–1849)

6. The “Grey Years” of Carlism

7. From the Progressive Biennium (1854–1856) to the Government of the Liberal Union (1858–1863)

8. The Second Dynastic Plan, The Montemolinistic Insurrection and Ortegada

Interlude

John III, The Liberal Scandalist (1861–1868)

1. Defending the Principles: Princess da Beira contra Don Juan

2. The Decline of the Isabelian monarchy. The September Revolution of 1868

Chapter Three

Charles VII, The Lion of Traditionalism (1868–1909)

1. The Democratic Sexennium. From the Provisional Government to the “Intruder King”

2. The Duke of Madrid and General Cabrera. The Catholic-Monarchist Community

3. The Political Credo of Charles VII

4. The Accession of the neocatólicos to Carlism

5. The Second Wave of Theorists of Legitimism (A. Aparisi, G. Tejado, F. Navarro Villoslada, A.J. de Vildósola, V. Manterola, B. Comín, J. Pallés y Beltrán)

6. The Vevey Conference, The Parliamentary Struggle and the Prelude to War

7. The First Republic

8. Third Carlist War (1872–1876)

8.1. The Organisation of the Carlist State

8.1.1. The View of Leandro Herrero on the Carlist Government

8.2. The Course of the war in 1874

8.3. Restoration of the Liberal Monarchy

8.4. The Last Phase of the War: from Lácar to Valcarlos

9. The Exile, Soldier and Traveler

10. The Carlist Kings – The Rightful Kings of France

11. The Political System of the Alphonsian Monarchy

12. The Carlist Disputes about Strategy. The Catholic Union

13. Ramón Nocedal and the “Integrist Schism”

14. The Dispute over the “Lesser Evil”

15. The Marquis de Cerralbo and “El Correo Español”. Theses of Loredan

16. The Academic Theorists of Traditionalism at the Turn of the 19th and 20th centuries

16.1. Enrique Gil Robles on Absolutism and Democracy

16.2. Manuel Polo y Peyrolón: the Credo of Carlism

17. Juan Vázquez de Mella – “Word of Tradition”

18. Carlism in Literature

19. The Colonial Catastrophe of 1898. The Last Insurgent Attempts of the Carlists

20. The Political Testament of Charles VII

Chapter Four

James III, The Melancholic Prince (1909–1931)

1. The Crisis of the Political System of the Liberal Monarchy

2. The First Clash between Vázquez de Mella and James III

3. The Reorganization of the Jacobite Community. The Problem of Catalan Nationalism

4. The Orientation Dispute of the First World War and Mella’s “Schism”

5. Salvador Minguijón: Traditionalism as a Creative Principle of Life

6. The Legitimist Community

7. The Second Fall of the Liberal Monarchy and the Second Republic

8. The Family Pact in Territet

Chapter Five

Alphonse Charles I, The Christian Knight (1931–1936)

1. The Plan of a New Dynastic Pact

2. Reintegration of Traditionalism: the Return of Integrists and Mellistas to the Community

3. The Cruzadistas and the Problem of Succession

4. Sanjurjada and Alliances on the Right

5. Manuel Fal Conde and the Rise of the Traditionalist Community

6. The October Revolution of 1934

7. The National Bloc

8. Victor Pradera’s Treaty on the New State

9. The Establishment of the Regency. Prince Xavier of Bourbon-Parma

10. The Popular Front Regime

11. Carlists’ Conspiracy, Negotiations with General Mola and the Outbreak of the Uprising

12. The Death of Alphonse Charles I. Extinction of the Trunk of the Carlist Dynasty

Conclusion

Appendix

Carlist Kings and Queens

Bibliography

Name index