Tadeusz Bielecki

Jacek Bartyzel

BIELECKI Tadeusz, ur. 30 I 1901 w Słupi na Kielecczyźnie, zm. 5 II 1982 w Londynie, polityk i publicysta narodowy.

Pochodził z rodziny nauczycielskiej. Maturę zdał w Wyższej Szkole Realnej w Będzinie. Od 1919 studiował na Wydziale Filozoficznym UJ (z przerwą na ochotniczy udział w wojnie polsko-bolszewickiej), a od 1924 równolegle na Wydziale Prawa oraz w Szkole Nauk Politycznych. W latach 1923 -26 pracował jako nauczyciel gimnazjalny w Krakowie. Podczas studiów przystąpił do Młodzieży Wszechpolskiej, a od 1924 należał do tajnej Ligi Narodowej; był także animatorem zakonspirowanej Narodowej Organizacji Gimnazjalnej (NOG-a) oraz koordynatorem akcji narodowościowego numerus clausus na uczelniach. W 1926 przeniósł się do Warszawy. Przez rok (1926-27) był sekretarzem osobistym R. Dmowskiego. Pracę doktorską Poglądy społeczno-polityczne P. Świtkowskiego, napisaną pod kierunkiem I. Chrzanowskiego, obronił w 1927, zaś dyplom magistra praw otrzymał na UW w 1929.

Pomysłodawca nazwy i struktury Obozu Wielkiej Polski, objął od początku (XII 1926) stanowisko zastępcy przewodniczącego Ruchu Młodych OWP. Równolegle, od 1928 pełnił funkcję kierownika Wydziału Wykonawczego Zarządu Głównego Stronnictwa Narodowego, a w 1934 zorganizował i kierował Sekcją Młodych SN. Jego zasługą był dynamiczny rozwój ruchu narodowego w latach 30., zwłaszcza w młodym pokoleniu oraz na terenie wiejskim. Z jego inicjatywy i pod jego przewodnictwem odbył się (II 1937) wszechpolski zjazd działaczy wiejskich SN w Warszawie. W Sejmie III kadencji (1930-35) był posłem z okręgu skierniewicko-rawskiego, a od XII 1938 do wybuchu wojny liderem Klubu Narodowego w Radzie Miejskiej m. st. Warszawy.

W 1935 został wiceprezesem SN; był również powoływany przez Dmowskiego do wszystkich nieformalnych gremiów kierowniczych obozu narodowego („siódemki” i „dziewiątki”), lecz formalnie prezesem SN został dopiero w VI 1939 po wygraniu walki ze skupiającą najbardziej nieprzejednanych „antysanatorów” frakcją ustępującego prezesa K. Kowalskiego — J. Giertycha. Tym samym, przyszło mu kierować stronnictwem wprawdzie najdłużej (42 lata) ze wszystkich przywódców, ale za to w najtrudniejszym okresie i po części w symbolicznej jedynie postaci, bo na emigracji. Po odbyciu kampanii wrześniowej przedostał się do Francji, gdzie w I 1940 wszedł w skład Rady Narodowej — wychodźczej namiastki parlamentu. Wspólnie z piłsudczykami (I. Matuszewski, A. Zaleski) i monarchistą S. Mackiewiczem (Catem), kierowane przez B. Stronnictwo Narodowe było trzonem opozycji przeciwko postanowieniom układu Sikorski — Majski z VII 1941 o „amnestii” dla obywateli polskich i podważającym granicę wschodnią Rzeczypospolitej, a od XI 1944 — jednym z filarów „antyjałtańskiego” rządu T. Arciszewskiego. Jednocześnie, w XII 1942 wysunął jako pierwszy polski polityk oficjalnie, w imieniu SN, żądanie przesunięcia granicy zachodniej Rzeczypospolitej na Odrze i Nysie Łużyckiej. Po wojnie był współorganizatorem Rady Politycznej (1949-54), a od czasu rozłamu w „polskim Londynie” został prezesem Rady Jedności Narodowej (1954-72), skupiającej większość ugrupowań emigracji niepodległościowej. Patronował odradzaniu się ruchu narodowego w kraju od początku lat 70., udostępniając jego działaczom łamy „Myśli Polskiej” i pomagając w organizowaniu podziemnej poligrafii; szczególną opieką i zainteresowaniem darzył nową formację narodowo-katolicką — Ruch Młodej Polski.

Powszechnie doceniany jako działacz i organizator, słabiej znany jest B. jako ideolog „młodej” endecji, czyli pokolenia, które rozpoczęło działalność już w niepodległej Polsce. Ideowo ukształtował go w szczególności wybitny dramaturg K. H. Rostworowski, z którego „Trybuną Narodu” stale współpracował i któremu poświęcił monografię literacko-ideową (Karol Hubert Rostworowski, W 1938). Kolega B. ze studiów na UJ, a politycznie „narodowy piłsudczyk”, J. Braun akcentował w osobowości B. charakterologiczny „typ rędzinowy” z okolic Kielc, z właściwym mu realizmem, wytrwałością, obowiązkowością i silnym poczuciem wspólnotowości. Jak całe to pokolenie narodowców uosabiał B. zdecydowany zwrot ku nacjonalizmowi chrześcijańskiemu, wyzbywającemu się pozostałości liberalizmu i pozytywistycznego agnostycyzmu. Za najbliższy jego pojmowaniu nacjonalizmu uważał portugalski salazaryzm, a po wojnie również gaullizm. Odróżniał dwa rodzaje nacjonalizmów: 1/ „dzikie, pogańskie, rewolucyjne, integralne, lewicowe, imperialistyczne, materialistyczne, biologiczne, negatywne, antyparlamentarne i zamknięte”, oraz 2/ „oświecone, chrześcijańskie, ewolucyjne, republikańskie, 'burżuazyjne', obronne, spirytualistyczne, humanistyczne, konstruktywne, demokratyczne, otwarte”, utożsamiając się z tym drugim szeregiem wartości i dowodząc, że znamionował on ideę narodową Dmowskiego. Podkreślał także dynamiczny charakter nacjonalizmu, będącego „myślą, która ciągle się tworzy, ciągle rośnie, ciągle wchłania w siebie nowe pierwiastki, ciągle oczyszcza się z pojęć ubiegłej doby, gdy te okazują się niezgodnymi z rzeczywistością lub przeciwnymi jego istocie naleciałościami”. Swoje najważniejsze teksty ideowe i historyczne zebrał w książce W szkole Dmowskiego (Londyn 1968).

Opr.: J. Braun, Człowiek z rędzin, „Merkuryusz Polski Ordynaryjny” 34 (1939); W. Turek, Strażnik testamentu Dmowskiego, „Młoda Polska” 5 (1991); L. Mirecki, Wspomnienie o Tadeuszu B., „Słowo Narodowe” 4 (1991); S. Kilian, Uczeń Dmowskiego, „Myśl Polska” 30-31 (1997).