Kalendarzyk reakcjonisty — lipiec

Jacek Bartyzel

225 lat temu, 3 lipca 1789 roku, urodził się w Lubece Johann Friedrich Overbeck, malarz i grafik, przedstawiciel neoklasycyzmu; pochodził z luterańskiego patrycjatu mieszczańskiego, od trzech pokoleń sprawującego urząd pastora (jego ojciec, doktor praw, był także pietystycznym poetą i burmistrzem Lubeki); współzałożyciel (1809) Bractwa Św. Łukasza w Wiedniu (od 1810 w Rzymie), które dało początek artystycznemu stowarzyszeniu Nazareńczyków (niem. Nazarener), żyjących jak mnisi; w 1813 roku przyjął chrzest w Kościele katolickim; odnowiciel malarstwa religijnego (nawiązującego w stylu do twórców Quattrocenta, zwłaszcza Perugina i Rafaela); zmarł w 1869 roku.

70 lat temu, 3 lipca 1944 roku, zmarł w Warszawie, w wieku 68 lat, Adolf Nowaczyński, przydomek Neuwert, dramaturg, satyryk, poeta, krytyk, eseista, reportażysta i publicysta, mistrz pamfletu politycznego, zwany „polskim Daudetem”; w młodości anarchista, skandalista („gwiżdżę na waszą romantyczną trójcę”) i uczestnik młodopolskiej cyganerii artystycznej oraz współpracownik kabaretów Zielony Balonik i Momus; od 1907 roku zwrócił się ku pozytywizmowi oraz (zrazu na tle antyniemieckim) ku Narodowej Demokracji; w czasie I wojny światowej żołnierz 1 Pułku I Brygady Legionów (jako pierwszy użył „proroczo” określenia „Naczelnik” wobec J. Piłsudskiego, później systematycznie przezeń ośmieszanego jako „Komendiant” i „Bonaparstek”); w 1919 roku redaktor efemerycznego „Liberum Veto”, w którym podnoszono kwestię restauracji monarchii w Polsce; w okresie międzywojennym (radykalnie antyżydowski) stały felietonista „Myśli Narodowej” (rubryka Ofensywa) oraz publicysta katolickiej „Tęczy”; za antysanacyjne pamflety trzykrotnie pobity przez „nieznanych sprawców” (wskutek ostatniego pobicia stracił oko); w czasie okupacji niemieckiej działacz Rady Głównej Opiekuńczej i współorganizator (z F. Goetlem) Komitetu Pomocy dla głodujących pisarzy.

40 lat temu, 3 lipca 1974 roku, zmarł w Gambier (Ohio), w wieku 86 lat, John Crowe Ransom, poeta, eseista, krytyk literacki i filolog klasyczny; syn pastora metodystycznego, absolwent i wieloletni profesor Uniwersytetu Vanderbilta w Nashville (Tennessee), założyciel i wydawca „Kenyon Review”, laureat Narodowej Nagrody Literackiej (National Book Award) w 1963 roku; od 1966 roku członek Amerykańskiej Akademii Sztuk i Literatury; przedstawiciel Nowej Krytyki (New Criticism) i członek literackiej grupy Uciekinierów (Fugitives), teoretyk ruchu Ziemian (Agrarians), nawiązującego do Tradycji Południa (Southern Tradition).

825 lat temu, 6 lipca 1189 roku, zmarł na zamku w Chinon (Turenia), w wieku 56 lat, Henryk II Angielski (Plantagenet), zwany też Andegaweńskim (Anjou), Curtmantle (Krótki Płaszcz) i Fitzempress (Syn cesarzowej); syn hr. Andegawenii i księcia Normandii Godfryda V Plantageneta oraz Matyldy, tytularnej cesarzowej rzymskiej i efemerycznej królowej Anglików; od 1150 roku książę Normandii, od 1151 hrabia Andegawenii, od 1152 książę Akwitanii (wspólnie z żoną Eleonorą Akwitańską) i od 25 X 1154 król Anglii; podbijając także (w 1171) wschodnią Irlandię oraz podporządkowując sobie (w 1175) Szkocję, stworzył rozległe imperium andegaweńskie, potężniejsze od królestwa Kapetyngów, których był formalnie wasalem (z ziem francuskich); w polityce wewnętrznej ukrócił samowolę baronów (zburzył 70 nielegalnie wybudowanych zamków), przywrócił apelacyjne sądownictwo królewskie i ujednolicił prawo zwyczajowe w Anglii (Statuty Clarendońskie); wydając w 1164 roku tzw. Konstytucje Clarendońskie, próbował ograniczyć wolność Kościoła, w tym prawo apelacji do Rzymu, co wywołało opór abpa Canterbury (jego dawnego przyjaciela i kanclerza) Tomasza Becketa; po zamordowaniu tegoż (29 XII 1170) przed ołtarzem w katedrze przez czterech rycerzy mniemających, iż spełniają wolę króla („któż uwolni mnie od tego mącicielskiego klechy?”), zagrożony ekskomuniką odbył publiczną pokutę (został wychłostany nago przed katedrą w Avranches) i odbył pielgrzymkę do grobu męczennika (kanonizowanego w 1173 roku), odwołując także konstytucje, nie wypełnił natomiast zobowiązania udania się na krucjatę; ostatnie lata upłynęły mu na wojnach domowych ze zbuntowanymi (i podburzanymi przez matkę) synami: Henrykiem Młodszym, Ryszardem, Godfrydem i Janem; był władcą wykształconym i znającym wiele języków.

20 lat temu, 7 lipca 1994 roku, zmarł w Landshut (Dolna Bawaria), w wieku 87 lat, gen. Friedrich August bar. (Freiherr) von der Heydte, wojskowy, prawnik, politolog i polityk konserwatywny; potomek starego rodu katolickiego, od wieków służącego w armii bawarskiej, kuzyn płk. C. von Stauffenberga; doktor prawa i nauk politycznych; od 1925 roku w kawalerii Reichwehry, a od 1935 porucznik Wehrmachtu; choć nigdy nie był nazistą, 1 V 1933 wstąpił do NSDAP, odgrywając odtąd pewną rolę w poufnych kontaktach między III Rzeszą a Kościołem (w 1943 był przyjęty na audiencji przez papieża Piusa XII); od 1940 roku w Luftwaffe, jako spadochroniarz brał udział w inwazji Francji (1940) i Krety (1941) oraz w kampaniach w Afryce Płn., we Włoszech, w Normandii i w Ardenach, dochodząc do stopnia pułkownika i otrzymując najwyższe odznaczenia wojskowe, w tym Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego z Liśćmi Dębowymi; miał luźny związek z antyhitlerowską konspiracją w wojsku (Operacja Walkiria) płk. C. von Stauffenberga, ale nie został zdekonspirowany; po wojnie, w 1947 roku, wstąpił do bawarskiej Unii Chrześcijańsko-Społecznej (CSU), zajmując się edukacją polityczną (również w instytucjach rządu Bawarii); z ramienia CSU był też w latach 1966-1970 członkiem bawarskiego Landtagu; w latach 1948-1958 zasiadał we władzach Katolickiego Stowarzyszenia Akademickiego oraz Komitetu Centralnego Katolików Niemieckich; 1958-1965 zarządca (Statthalter) niemieckiej prowincji Zakonu Rycerskiego Grobu Bożego w Jerozolimie (OESSH); teoretyk klasycznego prawa naturalnego jako podstawy chrześcijańskiej koncepcji sprawiedliwości; główny animator najbardziej reakcyjnej inicjatywy metapolitycznej w powojennych Niemczech, skupiającej katolickich i ewangelickich konserwatystów i monarchistów (w tym wielu biskupów) – Ruchu Zachodniego (Abendländische Bewegung), na który składały się: czasopismo „Neues Abendlands” (od 1946), Abendländische Aktion (1951) i Abendländische Akademie (1952), po atakach zaś za „niezgodny z konstytucją” antydemokratyzm, przeniesione do frankistowskiej Hiszpanii, Europejskie Centrum Dokumentacji i Informacji (CEDI) – promującego antymodernistyczną, antyliberalną, antyamerykańską i antykomunistyczną wizję neośredniowiecznego federalizmu chrześcijańskiego; po habilitacji (1947) od 1951 roku profesor prawa konstytucyjnego i międzynarodowego na uniwersytecie w Moguncji, a od 1954 w Würzburgu, członek i w latach 1956-1971 aktywny uczestnik belgijskiego Instytutu Prawa Międzynarodowego; równolegle, od utworzenia (1957) Bundeswehry do przejścia w stan spoczynku (1967) oficer w randze (od 1962) generała brygady; po przewrocie wojskowym w Grecji (1967) doradzał rządowi „czarnych pułkowników”; w 1987 roku wsparł antysystemową partię Patrioci dla Niemiec.

30 lat temu, 9 lipca 1984 roku, zmarł w Salzburgu, w wieku 88 lat, Hans Sedlmayr, historyk i hermeneuta sztuki; w latach 1936-1945 zajmował katedrę historii sztuki na Uniwersytecie Wiedeńskim, 1951-1964 – na Uniwersytecie Ludwika Maksymiliana w Monachium, i od 1965 w Salzburgu; specjalizował się w architekturze barokowej, zwłaszcza sakralnej, akcentując w interpretacji kontekst społeczny; konserwatysta kulturowy, acz w latach 1930-1932 i 1938-1945 członek NSDAP; od 1946 do 1954 redagował w Bawarii (pod pseudonimem Hans Schwarz) magazyn katolicki „Wort und Wahrheit” [„Słowo i Prawda”].

150 lat temu, 10 lipca 1864 roku, urodził się w Gulczewie k. Płocka abp Antoni Władysław Szlagowski, duchowny rzymsko-katolicki, biblista, patrolog, homiletyk i kaznodzieja; autor zmodernizowanego przekładu Biblii Jakuba Wujka; święcenia kapłańskie otrzymał w 1890, godność infułata w 1927, sakrę biskupią zaś w 1928 roku, jako biskup pomocniczy archidiecezji warszawskiej (w latach 1942-1946 wikariusz kapitulny); profesor (od 1919) i dziekan (1918-1919) Wydziału Teologicznej UW oraz jego rektor (1927/28) i prorektor (1928/29); członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, zarządu Kasy im. J. Mianowskiego oraz Zakładu Narodowego im. Ossolińskich; kawaler Krzyża Komandorskiego z Gwiazdą OOP (1937); Dożywotni Przyjaciel Polskiej Młodzieży Akademickiej i honorowy filister korporacji Aquilonia; autor roty ślubowania jasnogórskiego młodzieży akademickiej w 1936 roku; podczas powstania warszawskiego wydobył z rąk niemieckich serce Chopina; w 1946 roku mianowany przez papieża Piusa XII abpem tytularnym Cotyaeum; zmarł w 1956 roku.

350 lat temu, 16 lipca 1664 roku, zmarł w Głogowie, w wieku 47 lat, Andreas Gryphius [właśc. Andreas Greif], dramaturg i poeta barokowy (niemiecki i łaciński), przedstawiciel tzw. drugiej szkoły śląskiej (Zweite Schlesische Schule) w literaturze; syn luterańskiego archidiakona; syndyk stanów Księstwa Głogowskiego; autor śpiewogry w języku niemieckiej, ale o treści patriotycznej polskiej pt. Piastus, napisanej dla uczczenia narodzin księcia Jerzego Wilhelma (ostatniego Piasta z linii brzesko-legnickiej), opartej o legendę o dwóch wędrowcach, którzy przyszli do chaty Piasta Kołodzieja, gdy nie wpuszczono ich do grodu kniazia Popiela, i na postrzyżynach jego syna Siemowita wypowiedzieli słowa: „głowy twoich potomków ozdobi blask korony królewskiej”.

70 lat temu, 18 lipca 1994 roku, zginął (przy rozbrajaniu miny) pod Anconą, w wieku 35 lat, ppor. Adolf Maria Bocheński h. Rawicz, publicysta; potomek zasłużonej ziemiańskiej rodziny, najmłodszy brat dominikanina i filozofa Józefa Marii (1902-1995) i publicysty Aleksandra (1904-2001); kawaler maltański; absolwent dyplomacji w paryskiej Szkole Nauk Politycznych (gdzie swoją erudycją wprawiał w zakłopotanie profesorów) i prawa na UJK; w latach 20. propagował restaurację monarchii; działacz Związku Akademickiego „Myśl Mocarstwowa”, piłsudczyk, lecz krytyczny wobec łamania prawa i tendencji „zamordystycznych”; najlepsze pióro neokonserwatywnego „Buntu Młodych” (od 1937 – „Polityki”), współredagował także „Problemy”; wizjoner „polskiej polityki imperialnej”; mimo wątłego zdrowia udało mu się wstąpić we wrześniu 1939 roku do wojska (wojnę polską przebył w 22 Pułku Ułanów Podkarpackich); po przedostaniu się do Francji ukończył podchorążówkę i z Brygadą Podhalańską wziął udział w bitwie o Narwik; po klęsce Francji wstąpił do Brygady Karpackiej, przydzielony do Pułku Ułanów Karpackich brał udział w obronie Tobruku i walczył pod Monte Cassino (gdzie został ranny); kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Virtuti Militari i (trzykrotny) Krzyża Walecznych.

10 lat temu, 18 lipca 2004 roku, zmarł w Neuilly-sur-Seine (Nanterre), w wieku 93 lat, André Castelot [właśc. André Storm], historyk, dziennikarz, scenarzysta i reżyser; urodzony w Belgii i naturalizowany we Francji, od 1934 roku był sekretarzem katolickiego pisarza Alphonse’a de Châteaubrianta (wielbiciela Hitlera i aktywnego kolaboracjonisty podczas okupacji, po wojnie skazanego zaocznie na śmierć); objęty dwuletnim zakazem publikacji za partycypację w filmach gloryfikujących marszałka Ph. Petaina; od 1947 roku dyrektor i założyciel kolekcji „Présence de l’Histoire” w wydawnictwie akademickim Perrin, współpracownik wielu pism, w tym „Le Figaro”, „Historia” i „Histoire Magazine”; od 1951 dziennikarz radiowy, a od 1956 telewizyjny; autor 65 biografii monarchów francuskich (zarówno królów, jak cesarzy) oraz ich rodziny, jak również scenariuszy widowisk typu „światło – dźwięk” (son et lumière) o tej samej zazwyczaj tematyce, jak Franciszek I Wspaniały czy Nazywam się Maria Antonina; członek komitetu wspierającego ruch monarchistyczny Jedność Kapetyńska (L’Unité capétienne); laureat (1984) Wielkiej Nagrody Historycznej Akademii Francuskiej, kawaler Legii Honorowej oraz belgijskiego Orderu Leopolda.

1500 lat temu, 19 lipca 514 roku, zmarł w Rzymie św. Symmach [Symmachus], 51. papież Świętego Kościoła Rzymskiego od 22 XI 498; Sardyńczyk i konwertyta z pogaństwa; jego wybór był jednoczesny z elekcją antypapieża Wawrzyńca, którego zwolennicy oskarżali fałszywie Symmacha o różne występki moralne i dyscyplinarne; rezultatem rozstrzygnięcia sporu przez synod biskupów Italii było orzeczenie, iż papież nie podlega żadnemu ludzkiemu wymiarowi sprawiedliwości (papa a nemine indicatur); wydany przez niego w 499 dekret Consilium directionis vestrae był pierwszą próbą ograniczenia wpływu osób świeckich na wybór papieża i zawężenia (a więc „arystokratyzacji”) grona jego elektorów, którymi dotąd mógł być cały lud miasta Rzym; za jego pontyfikatu nawrócił się ariański dotąd królewicz (od 516 roku król Burgundów) Zygmunt I Święty; rozszerzył na wszystkie niedziele zwyczaj śpiewania Gloria in excelsis Deo.

60 lat temu, 19 lipca 1954 roku, urodził się w Belgradzie Srđa Trifković (albo Sdrja Trfković; serb. Срђа Трифковић), politolog, historyk i publicysta; nieoficjalny rzecznik rządu Republiki Serbskiej w 1990 roku, doradca prezydentów Biljany Plavšić i Vojislava Koštunicy; komentator paleokonserwatywnych magazynów „Chronicles” i „American Conservative” oraz (do 2008) dyrektor Centrum Spraw Międzynarodowych w Rockford Institute; oskarżany o „antysemityzm” i „islamofobię”.

50 lat temu, 19 lipca 1964 roku, zmarł w Gärtringen (Wirtembergia), w wieku 71 lat, Friedrich Carl Maria Sieburg, dziennikarz, pisarz historyczny i krytyk literacki; w okresie Republiki Weimarskiej korespondent zagraniczny narodowo-liberalnego „Frankfurter Zeitung”, od 1929 roku współpracownik młodokonserwatywnego „Die Tat”, rozpropagował książką o nowej Portugalii korporacyjne państwo A. Salazara; w czasie II wojny światowej był współpracownikiem wydziału propagandy MSZ (ale nigdy nie wstąpił do NSDAP); po wojnie stały współpracownik „Frankfurter Allgemeine Zeitung”; biograf Robespierre’a, Napoleona i Chateaubrianda.

600 lat temu, 21 lipca 1414 roku, urodził się w Celle Ligure (Sawona, Liguria) Francesco della Rovere; od 9 roku życia w konwencie franciszkańskim, po wstąpieniu do zakonu i odbyciu studiów uzyskał doktoraty z teologii i filozofii, a w 1444 roku został magistrem Świętej Teologii; sławę wybitnego teologa zyskał pracami na temat Krwi Chrystusa oraz Niepokalanego Poczęcia Maryi; w 1464 roku wybrany generałem zakonu franciszkanów; w 1467 roku mianowany przez papieża Pawła II kardynałem; od 9 sierpnia 1471 roku 212. papież Świętego Kościoła Rzymskiego pod imieniem Sykstus IV [Sixtus Quartus]; bezskutecznie próbował zorganizować krucjatę przeciwko Turkom; anulował „koncyliarystyczne” dekrety soboru w Konstancji oraz zaaprobował inkwizycję hiszpańską (zatwierdzając też na stanowisku wielkiego inkwizytora Kastylii i Aragonii o. Tomasa de Torquemadę OP); kanonizował św. Bonawenturę; oprócz wielkiej pobożności był również wybitnym mecenasem sztuki (ufundował m.in. Kaplicę Sykstyńską, nazwaną tak od jego imienia); wzmocnił Państwo Kościelne i utworzył Gwardię Szwajcarską; ujemną stroną jego pontyfikatu był nepotyzm oraz czerpanie środków na podejmowane przedsięwzięcia z opodatkowania prostytucji i ze wprowadzenia płatnych odpustów (certam pecuniam) za dusze w czyśćcu; zmarł w 1484 roku.

100 lat temu, 21 lipca 1914 roku, urodził się w Blois, a 30 lat temu, 8 lutego 1984 roku, zmarł w Tuluzie Philippe Ariès, historyk – mediewista i antropolog; od 1978 roku dyrektor Szkoły Wyższych Studiów Nauk Społecznych (EHESS), badacz życia codziennego, „demografii historycznej”, „historii mentalności”, dzieciństwa, rodziny i śmierci; pochodził z kreolskiej rodziny katolickiej i rojalistycznej i w młodości sam był związany z narodowo-monarchistyczną Action Française, jako redaktor „L’Étudiant française” i również później definiował się jako tradycjonalista w sensie „modelu anarchicznego i królewskiego wieku XVI”.

70 lat temu, 21 lipca 1944 roku, został rozstrzelany w Berlinie, w wieku 36 lat, płk Claus Philipp Maria Schenk hr. (Graf) von Stauffenberg; potomek starego, arystokratycznego i katolickiego rodu szwabsko-bawarskiego, konserwatysta i monarchista; w 1926 roku wstąpił do rodzinnego 17. pułku kawalerii (od 1937 rotmistrz); w czasie II wojny światowej uczestnik kampanii polskiej i francuskiej, a następnie przeniesiony do Afryki Płn., gdzie w kwietniu 1943 roku został ciężko ranny, tracąc lewe oko, prawą dłoń i dwa palce u lewej ręki; po rekonwalescencji został szefem sztabu armii rezerwowej; jako bezwzględny wróg narodowego socjalizmu włączył się do wojskowo-cywilnej konspiracji antyhitlerowskiej, której centralną postacią był jego najstarszy brat Bertholt (plan „Walkiria”); 20 lipca podjął osobiście (nieudany wskutek przypadku) zamach na życie A. Hitlera w Wilczym Szańcu; dzień później, po błyskawicznym procesie przed trybunałem wojennym, wraz z nim rozstrzelani zostali gen. Friedrich Olbricht, płk Albrecht Ritter Mertz von Quirnheim i jego adiutant por. Werner von Haeften.

70 lat temu, 21 lipca 1944 roku, został stracony (lub dobity po próbie popełnienia samobójstwa) w Berlinie, w wieku 64 lat, gen. płk Ludwig August Theodor Beck, pruski konserwatysta, szef sztabu generalnego Naczelnego Dowództwa Wojsk Lądowych Wehrmachtu, przeciwnik wywoływania wojny, co do której przewidywał, że skończy się klęską Niemiec, współorganizator antyhitlerowskiej konspiracji wojskowo-cywilnej i nieudanego zamachu na A. Hitlera w Wilczym Szańcu 20 lipca 1944 roku.

450 lat temu, 25 lipca 1564 roku, zmarł w Wiedniu, w wieku 61 lat, cesarz Ferdynand I Habsburg [Ferdinand I. von Habsburg], syn króla Kastylii Filipa I Pięknego i królowej Kastylii Joanny Szalonej, brat króla Hiszpanii Karola I (i od 1519 cesarza rzymsko-niemieckiego Karola V), mąż Anny Jagiellonki (córki króla Czech i Węgier Władysława II), ojciec polskich królowych Elżbiety i Katarzyny; infant Hiszpanii, arcyksiążę Austrii; od 1521 roku panujący książę Styrii, Krainy i Karyntii, od 1522 – hrabia Tyrolu, od 1526 – król Czech i Węgier (koronowany w 1527), od 1527 – król Chorwacji i Slawonii, od 1531 – król Niemiec (tytularnie „król Rzymian”), od 1556 (po abdykacji Karola V) – Święty Cesarz Rzymski (pierwszy w historii koronowany nie przez papieża i nie w Rzymie, lecz przez abpa Moguncji i we Frankfurcie nad Menem); początkowo prowadził politykę ugodową względem protestantów w Rzeszy, lecz później przeszedł na pozycje kontrreformacyjne i sprowadził (do Wiednia i Pragi) jezuitów, którym powierzył też edukację dzieci cesarskich; w swoich krajach koronnych (Austria, Czechy i Węgry) tworzył instytucje centralizujące władzę (na czele z Tajną Radą, jako głównym organem doradczym), ale przestrzegał praw stanów.

80 lat temu, 25 lipca 1934 roku, zginął w Wiedniu, w wieku 41 lat, Engelbert Dollfuß, prawnik, ekonomista i mąż stanu; w okresie republiki jeden z przywódców Austriackiej Partii Chrześcijańsko-Społecznej, kierującej się nauką społeczną Kościoła; w maju 1932 roku stanął na czele prawicowej koalicji rządowej, jako kanclerz i minister spraw zagranicznych, a po otrzymaniu prerogatyw ustrojodawczych przekształcił Austrię w państwo chrześcijańskie, korporacyjne, autorytarne i federalne (w propagandzie demokratycznej i lewicowej nazywane „austrofaszyzmem”), likwidując demoliberalny parlamentaryzm i partie polityczne (łącznie z własną) oraz stając na czele Frontu Ojczyźnianego (Vaterländische Front); stłumił zarówno pierwszy pucz narodowo-socjalistyczny, jak i socjal-komunistyczną rewolucję w Wiedniu, lecz podczas drugiej próby puczu narodowych socjalistów, którzy wdarli się do siedziby rządu, został śmiertelnie postrzelony przez esesmana Ottona Planettę (aczkolwiek pucz i tym razem został stłumiony).

100 lat temu, 28 lipca 1914 roku, urodził się w Porto (Portugalia), a 20 lat temu, 20 kwietnia 1994 roku, zmarł w Paryżu Jean Ousset, intelektualista i animator katolickiej kontrrewolucji; pochodził z rodziny monarchistycznej i sam był od młodości związany z Action Française, jako sekretarz Ch. Maurrasa (który jemu i J. Madiranowi powierzył sprawę pełnej chrystianizacji jego doktryny); w czasie II wojny światowej walczył w kampanii francuskiej (odznaczony Krzyżem Wojennym) i dostał się do niewoli niemieckiej; po uwolnieniu w 1942 roku działał we Francuskim Legionie Kombatantów (LFC), gdzie jego kolegą był m.in. François Mitterand; 29 lipca 1946, w Bazylice Sacré-Cœur na Montmartrze, wraz z dwoma przyjaciółmi poświęcił „Królowi Świata” rozpoczęte dzieło pn. Cité catholique (Państwo Katolickie), jako centrum studiów i akcji na rzecz odbudowania chrześcijańskiego ładu społecznego; jego dzieło z 1959 roku Aby On panował poprzedził przedmową ówczesny abp Dakaru, Mgr Marcel Lefebvre; hiszpańskim odpowiednikiem Cité catholique stało się (w Argentynie) Ciudad Católica, reprezentujące tzw. nacjonalizm katolicki, którego reprezentanci byli intelektualnymi inspiratorami prawicowej dyktatury wojskowej w latach 70.; po kryzysie soborowym stał się jednym z głównych świeckich orędowników Tradycji katolickiej we Francji, m.in. jako inspirator (bliskiego FSSPX) Centrum Formacji i Akcji Obywatelskiej i Kulturalnej podług Prawa Naturalnego i Chrześcijańskiego (ICTUS/ICHTUS) oraz Instytutu CIVITAS.

30 lat temu, 29 lipca 1984 roku, zmarł w Guingamp (Bretania), w wieku 79 lat, Gilbert Renault, znany lepiej jako Colonel Rémy [„Pułkownik Remigiusz”], bohater Ruchu Oporu podczas okupacji niemieckiej, „tajny agent nr 1” Wolnej Francji; z wykształcenia filozof i anglista, przed wojną sympatyk monarchistyczno-narodowej Action Française; w czerwcu 1940 roku odrzucił wynegocjowane przez marsz. Ph. Pétaina zawieszenie broni i odpowiedział na Apel gen. Ch. de Gaulle’a; w sierpniu 1940 utworzył (wraz z Louisem de La Bardonnie) podziemną organizację Bractwo Naszej Pani (Confrérie Notre-Dame), która stała się główną siatką wywiadowczą Wolnej Francji (od 1942 pod kryptonimem CND-Castille); po wojnie współzałożyciel (1947) i członek Komitetu Wykonawczego gaullistowskiego Zgromadzenia Ludu Francuskiego (RPF); w 1950 roku uczestniczył w słynnym „pojednaniu patriotów” („marechalistów” i „gaullistów”), podając sobie ręce z szefem Action Française, Maurice’em Pujo; ogłosił także apel o rehabilitację Marszałka i przystąpił do Stowarzyszenia dla Obrony Pamięci Marszałka Pétaina (ADMP); zdezawuowany przez de Gaulle’a, wystąpił z RPF i wyjechał do Portugalii; w 1958 roku postawił się do dyspozycji Generała, który jednak go zignorował; w ostatnich dekadach życia działał w różnych stowarzyszeniach katolickich tradycjonalistów; opublikował też liczne prace wspomnieniowe i historyczne; kawaler Krzyża Wojennego, Orderu Wyzwolenia, Medalu Ruchu Oporu i Legii Honorowej oraz odznaczeń brytyjskich, amerykańskich, belgijskich i luksemburskich.

70 lat temu, 31 lipca 1944 roku, zaginął podczas lotu rozpoznawczego nad morzem w pobliżu Marsylii, w wieku 44 lat, Antoine-Marie-Jean-Baptiste-Roger de Saint-Exupéry, pisarz i lotnik; pochodził z rodziny arystokratycznej i dzieciństwo spędził w wielkim pałacu; od młodości fascynowało go lotnictwo i po ukończeniu służby wojskowej oraz uzyskaniu licencji pilota został kurierem obsługującym trasę z Dakaru, a następnie z Ameryki Południowej; jako pisarz debiutował w 1929 roku powieścią Kurier Południa; w latach 30. – równolegle do pracy literackiej – poświęcił się dziennikarstwu, pisząc reportaże z podróży do Wietnamu, Moskwy i Hiszpanii; w 1939 roku został zmobilizowany, lecz po zawieszeniu broni wyjechał do Ameryki; dłuższy czas przebywał w Quebecu w gościnie u wielkiego filozofa katolickiego (tomisty i krytyka Maritaina) Charlesa De Konincka, którego synek zainspirował go swoimi dociekliwymi pytaniami do stworzenia postaci Małego Księcia; po pokonaniu wielu przeszkód (głównie ze względu na wiek) został lotnikiem w służbach powietrznych Wolnej Francji (nigdy jednak nie był gaullistą i uważał się raczej za petainistę; wzywał także do rekoncyliacji wszystkich Francuzów); okoliczności jego śmierci do dzisiaj pozostają niewyjaśnione, mimo że aż dwu pilotów niemieckich czuje się odpowiedzialnych za jego zestrzelenie; jego twórczość przepojona jest etyką heroizmu i humanizmu o podłożu chrześcijańskim; otrzymał Nagrodę Femina, Wielką Nagrodę Powieściową Akademii Francuskiej oraz amerykańską National Book Award.