Kalendarzyk reakcjonisty — pierwsza połowa sierpnia

Jacek Bartyzel

90 lat temu, 3 sierpnia 1923 roku, urodził się w Guadalajarze (Jalisco) Agustín Basave y Fernández del Valle, katolicki filozof, prawnik i eseista, profesor uniwersytetu w Monterrey, założyciel i dyrektor Centrum Studiów Humanistycznych na Uniwersytecie Autonomicznym Nowego Leonu, członek-korespondent Meksykańskiej Akademii Literatury, autor koncepcji „integralizmu metafizyczno-antropologicznego jako propedeutyki zbawienia” i apologeta religijnego „homo hispanicus”. Zmarł w 2006 roku.

5 lat temu, 3 sierpnia 2008 roku, zmarł w Moskwie, w wieku 89 lat, Aleksandr Isajewicz Sołżenicyn, pisarz i moralista, z wykształcenia matematyk; jako oficer frontowy aresztowany (w Elblagu) w 1945 przez NKWD i skazany za „agitację antyradziecką”; więzień, a potem pierwszy historyk „Archipelagu GUŁag”, laureat literackiej Nagrody Nobla (1970), w 1974 wydalony z ZSSR, okazał się surowym krytykiem nie tylko komunizmu, ale i zachodniej dekadencji, do Rosji powrócił w 1994; chrześcijański (prawosławny) tradycjonalista, pragnący odbudować Rosję na fundamentach duchowych i organicznych.

375 lat temu, 5 (lub 6) sierpnia 1638 roku, urodził się w Paryżu Nicolas Malebranche, duchowny i filozof, od 1660 roku w zgromadzeniu oratorianów, od 1699 członek honorowy Królewskiej Akademii Nauk; w filozofii łączył augustynizm z metodologicznym kartezjanizmem; obok Arnolda Geulincxa główny przedstawiciel okazjonalizmu, czyli tezy, iż z okazji zmian dokonujących się w materii Bóg sprawia zmiany w duszy (i odwrotnie), pilnując, aby „plany działań” obu światów (idei i materii) były ściśle ze sobą skoordynowane. Zmarł w 1715 roku.

15 lat temu, 13 sierpnia 1998 roku, zmarł w Paryżu, w wieku 97 lat, Julian Hartridge Green, znany jako Julien Green, powieściopisarz, dramaturg, eseista, autor dziennika, członek Akademii Francuskiej (od 1971); syn amerykańskiego senatora i dyplomaty, konwertował na katolicyzm po śmierci (1916) swojej matki, żarliwej protestantki, lecz homoseksualizm (związek z A. Gide’em) oraz fascynacje duchowością Wschodu długo były przeszkodą w całkowitym nawróceniu; gdy z kolei już do tego doszło, z rozpaczą konstatował destrukcję liturgii kościelnej (której piękno doprowadziło go do wiary), dostrzegając w NOM kalwińskie nabożeństwo swojego dzieciństwa.

975 lat temu, 15 sierpnia 1038 roku, zmarł w Esztergom lub Białogrodzie Stołecznym, w wieku około 69 lat, Stefan I Święty z dynastii Arpadów, od 997 roku książę Węgrów, pierwszy król Węgier, ukoronowany 25 XII 1000 lub 1 I 1001 koroną otrzymaną od papieża Sylwestra II i za zgodą cesarza Ottona III; twórca potęgi królestwa, dokończył rozpoczęty przez ojca (księcia Gejzę) proces chrystianizacji Madziarów, tworząc węgierską organizację kościelną (dwa arcybiskupstwa i osiem biskupstw); kanonizowany w 1083 roku przez papieża Grzegorza VII wraz ze swoim synem Emerykiem i bpem Gellertem; patron Węgier.