Jesús Evaristo Casariego y Fernández-Noriega. 20. rocznica śmierci (16 IX 1990 – 16 IX 2010)

J.B.

W ubiegły czwartek minęło 20 lat od odejścia do Domu Pana wybitnego hiszpańskiego pisarza tradycjonalistycznego i bojownika sprawy karlistowskiej, Jesúsa Evarista Casariego, który zmarł 16 września 1990 roku w swojej willi Barcellina w Luarca, stolicy regionu Valdés w Asturii, opatrzony sakramentami św. przez starego jezuitę z Gijón, również weterana Krucjaty z lat 1936-1939, o. Manuela Soto Álvareza. Ostatnie słowa Casariega brzmiały: ¡Viva Cristo Rey! i ¡Viva España!

Casariego był Asturyjczykiem z dziada pradziada; urodził się w Tineo, 13 listopada 1913 roku. Jego ojciec był wprawdzie tylko dentystą z Gijón, bo rodzina przez wieki zubożała, ale tradycja rodu była świetna: jeden z przodków był nawet w XVI wieku gubernatorem Florydy. Casariego ukończył studia prawnicze na uniwersytecie w Oviedo, a następnie obronił doktorat na Wydziale Filozofii i Literatury Uniwersytetu Centralnego w Madrycie. W latach 1931-1933 redagował dziennik asturiański Región. Już jako student związał się ze Wspólnotą Tradycjonalistyczną i w 1932 roku założył organizację Młodzież Karlistowska (Juventud Carlista) w Madrycie. Za swoją działalność w okresie II Republiki bywał wielokrotnie aresztowany. W 1933 roku opublikował pracę teoretyczną El Tradicionalismo como doctrina política [„Tradycjonalizm jako doktryna polityczna”], którą wstępem poprzedził lider karlizmu, hr. de Rodezno.

Kiedy w lipcu 1936 roku wybuchło powstanie (alzamiento) przeciwko bolszewizującemu reżimowi Frontu Ludowego, Casariego zgłosił się na ochotnika do milicji karlistowskiej (requetés), w której dosłużył się stopnia kapitana; brał m.in. udział w heroicznej obronie stolicy Asturii – Oviedo przed ofensywą Czerwonych. Jego udział w Krucjacie był jednak nie tylko militarny, gdyż publikował powieści, będące apologią karlistów, reprezentujących najczystszą tradycję hiszpańską i katolicką. Pierwsza z tych powieści to Flor de Hidalgos (Ideas, hombres y escenas de la guerra) [„Kwiat rycerstwa (Idee, ludzie i sceny wojenne)”, 1938], druga – La ciudad sitiada. Novela histórica del Madrid prerevolucionario y del asedio de Oviedo [„Oblężone miasto. Powieść historyczna z czasów przedrewolucyjnego Madrytu i oblężenia Oviedo”, 1939], trzecia – Con la vida hicieron fuego. Novela realista de nuestro tiempo [„Z własnego życia uczynili broń. Powieść realistyczna z naszej epoki”, 1953].

Po wojnie Casariego został współorganizatorem (1942-1948) Wydziału Nauk Politycznych w Madrycie, a następnie zajmował Katedrę Prawa Politycznego na uniwersytecie w Oviedo. Redagował także pismo kombatantów El Alcázar. Lata 50. spędził w krajach Ameryki Hiszpańskiej, jako korespondent monarchistycznego dziennika ABC oraz wykładowca różnych uczelni. Po powrocie do kraju główną część swojej aktywności poświęcił kultywowaniu i rozwijaniu dziedzictwa swojej „mniejszej ojczyzny” – Księstwa Asturii (Principado de Asturias). Był inicjatorem, redaktorem i współautorem Wielkiej Encyklopedii Asturyjskiej, autorem wielu książek poświęconych historii i kulturze Księstwa (a także innych dzieł historycznych, teoretycznych i literackich) oraz dialektowi asturyjskiemu. W 1978 roku został prezesem Królewskiego Instytutu Studiów Asturyjskich (RIDEA).

Aktywność polityczna Casariega również po wojnie związana była z karlistowskim legitymizmem. Wiele zgryzoty przyczyniła mu, jak innym prawdziwym karlistom, kompromitująca ruch działalność księcia Karola Hugona i jego lewicowych partyzantów. Kiedy tylko możliwe stało się odbudowanie autentycznego ruchu, Casariego patronował tym wysiłkom, jako jeden z niekwestionowanych autorytetów karlizmu. W 1978 roku kandydował do Senatu z ramienia Wspólnoty Tradycjonalistycznej, a w 1986 roku wyraził poparcie dla utworzonej na Kongresie Jedności Karlistowskiej w Eskurialu Karlistowskiej Wspólnoty Tradycjonalistycznej (CTC). Do końca życia współpracował z pismami Acción Carlista i Aportes. Posiadany przez siebie oryginał testamentu politycznego Karola VII z osobistym podpisem króla zapisał Królewskiej Akademii Historycznej (niestety nie udostępnia ona tego dokumentu publiczności).