Noc Muzeów

Muzeum w Gliwicach

Noc Muzeów — nadszedł czas, aby poznać czas

Noc Muzeów pod hasłem „Między czasem a zegarem” nie mogła odbyć się w kiedy indziej, lecz tylko 14 maja 2022 roku. Bo właśnie teraz w Willi Caro można zobaczyć olśniewającą wystawę pt. Oblicza czasu. Zegary z kolekcji Muzeum w Gliwicach i Muzeów Narodowych w Krakowie i we Wrocławiu.

W Noc Muzeów, poszukując czasu i jego sekretów, przemierzymy ziemię i niebo, światy naturalne i nadprzyrodzone, sięgniemy w dziedzinę nauk ścisłych i hermetycznych, astronomii i astrologii. W wędrówce przez odległe galaktyki aż na skraj Wszechświata pomoże nam wyjątkowa atrakcja: Mobilne Planetarium dla dzieci. A w nim, na astronomicznych seansach, nasi milusińscy odkryją tajemnice nocnego nieba i zodiakalnych konstelacji. Mobilne Planetarium na małych odkrywców czeka w Domu Pamięci Żydów Górnośląskich.

W Willi Caro spotkamy się z panem Franciszkiem Wiegandem – najsłynniejszym zegarmistrzem w Polsce, wybitnym konstruktorem i twórcą zegarów astronomicznych. Weźmiemy udział w pokazach, eksperymentach i zajęciach przygotowanych przez naukowców z Wydziału Elektrycznego Politechniki Śląskiej, astronoma z Planetarium Śląskiego i konserwatorkę dzieł sztuki. Pokażemy nie tylko jak zrobić zegar słoneczny, lecz także jak go „nastawić”, tak by odmierzał czas na domowym parapecie. Najmłodsi będą mogli skonstruować własny czasomierz.

Tych, którzy będą chcieli spojrzeć prosto w oczy naturalnemu zegarowi, jakim jest Słońce, zapraszamy pod wieżę Radiostacji, gdzie członkowie Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii wykreślą zegar słoneczny, a także zaprezentują działanie camera obscura, protoplasty dzisiejszych aparatów fotograficznych, ale też doskonałego narzędzia do obserwacji Słońca. W Oddziale Odlewnictwa Artystycznego odbędą się warsztaty z malowania gipsowych odlewów ze znakami zodiaku i odkrywania ich znaczeń.

Wśród wielu twarzy, jakie ma czas – słonecznej, mechanicznej, astronomicznej – jest także oblicze… nadprzyrodzone. Dzięki przewodnikowi Istoty magiczne na każdą porę dnia i nocy poznamy stworzenia mające zwyczaj zjawiać się o różnych godzinach, niekoniecznie tylko o północy.

Czas spędzony z nami w Noc Muzeów nie będzie stracony. Wstęp wolny. Uczestnictwo w wybranych warsztatach wymaga zapisów pod numerem telefonu 783 560 006.

Warsztaty wymagające zapisów odbędą się w Willi Caro:

godz. 17.30, 18.30, 19.30, 20.30 – Słońce odmierza czas – tworzenie zegarów słonecznych połączone z wykładem, prowadzenie: pan Damian Jabłeka (astronom, Planetarium Śląskie).

godz. 17.30, 18.30, 19.30, 20.30 – Coraz bliżej podróży w czasie? – pokazy przygotowane przez pracowników Wydziału Elektrycznego Politechniki Śląskiej.

godz. 18.00, 19.00, 20.00 – „Oblicza czasu” dla dzieci – warsztatowe oprowadzanie po wystawie dla najmłodszych z opiekunami. Przewidziano nagrody niespodzianki.

Program Nocy Muzeów w Muzeum w Gliwicach

Ogród Willi Caro – ul. Dolnych Wałów 8a

godz. 17.00–21.00 – Konstelacje znaków zodiaku malowane kolorowym piaskiem – warsztaty dla najmłodszych (i nie tylko), podczas których uczestnicy wykonają barwny rysunek za pomocą drobno i gruboziarnistego piasku. Każdy obrazek zabezpieczony zostanie specjalną antyramą, która pozwoli zawiesić dzieła na ścianie w domu. Zajęcia rozpoczynają się co 45 min.: godz. 17.00, 17.45, 18.30, 19.15, 20.00.

godz. 17.00–21.00 – Warsztaty tworzenia zegarów – warsztaty, którymi zachwycą się nie tylko najmłodsi, podczas nich będziemy bowiem tworzyć prawdziwy, ścienny zegar (i własnoręcznie ozdabiać jego tarczę). Zajęcia rozpoczynają się co 45 min.: 17.00, 17.45, 18.30, 19.15, 20.00.

godz. 17.30–21.00 – Nie tylko o północy. O istotach nadprzyrodzonych związanych z określonymi porami doby – przygotowane z myślą o Nocy Muzeów warsztaty, podczas których, na podstawie mitologii słowiańskiej, będziemy tworzyć niezwykłe czasomierze odnoszące się do świata nadprzyrodzonego. Pozwolą powiązać istoty magiczne z określonymi porami doby. Mniej i bardziej straszne demony, duchy i wszelkiego rodzaju nadprzyrodzone stworzenia spotkać można nie tylko o północy. Również w samo południe… Koncepcję warsztatów, a także specjalny przewodnik Istoty magiczne na każdą porę dnia i nocy, opracowała pani Marta Paszko, etnograf z Muzeum w Gliwicach. W katalogu znajdziemy nie tylko charakterystyki, lecz także poruszające wyobraźnię ilustracje. Istotom nadprzyrodzonym pomogła zmaterializować się rysowniczka, p. Marta Keler. Zajęcia rozpoczynają się co 45 min:. godz. 17.30, 18.15, 19.00, 19.45, 20.30.

Sala konferencyjna Willi Caro

godz. 17.00–21.00 Spotkanie z (zegar)mistrzem i jego dziełami: Franciszek Wiegand

Pan Franciszek Wiegand z Tarnowskich Gór to najsłynniejszy zegarmistrz w Polsce, wybitny konstruktor, twórca zegarów astronomicznych, mistrz rzemiosła oraz mistrz dyplomowany rzemiosł artystycznych. Zegarmistrz w drugim pokoleniu. Specjalizuje się w konstrukcji precyzyjnych zegarów astronomicznych najwyższej klasy. Stworzył m.in. zegary z wolnym wychwytem sprężynowym o niespotykanej konstrukcji. Dążąc do coraz większej precyzji wykonania, sporządził według własnego projektu oryginalne narzędzia: tokarki, wiertarko-frezarkę, pantograf, podzielnicę różnicową oraz miniaturową szlifierkę stołową. Podczas Nocy Muzeów podziwiać będziemy nie tylko wykonane przez niego zegary, lecz także narzędzia i sprzęty służące zegarmistrzowi w pracy.

Czerwony salon w Willi Caro

godz. 18.00–22.00 – Konserwacja nie zna pojęcia czasu – opowieści i pokazy prowadzone przez p. Annę Kruszynę, muzealną konserwator

Podczas Nocy Muzeów będzie się można przyjrzeć prowadzonej „na żywo” renowacji niderlandzkiego, XVII-wiecznego obrazu pt. Scena batalistyczna. Obraz jest bardzo dobrym przykładem malarstwa barokowego z kręgu Filipa Wouwermana, jednak czas nie obszedł się z nim łaskawie. Powierzchnia malowidła jest silnie zabrudzona oraz pokryta pożółkłym, zaślepniętym werniksem, przez co właściwy odbiór dzieła jest mocno utrudniony – wiele elementów kompozycji jest niewidocznych. Cała powierzchnia obrazu jest pofałdowana, a na jego licu występują rozdarcia płótna, ubytki zaprawy i malatury. Wyzwań i pracy przy obiekcie będzie sporo. Zobaczymy proces usuwania pożółkłego, silnie zabrudzonego werniksu z powierzchni lica obrazu. Odsłonięte zostaną partie malowidła, które przez wiele dziesięcioleci skrywały się pod ciemnymi nawarstwieniami. Poobserwujemy również obraz w promieniach UV. Dowiemy się, co można za ich pomocą zobaczyć. Kto wie, co zostanie odkryte?

Konserwacja i restauracja obrazów sztalugowych jest procesem bardzo złożonym i czasochłonnym, opierającym się na wszechstronnej wiedzy z wielu dziedzin nauki i sztuki. Trudność, a zarazem wyjątkowość tego zadania wynika z faktu, iż nie istnieje jedno rozwiązanie, które sprawdziłoby się każdorazowo. Unikatowość dzieł sztuki zawsze wymaga od konserwatora indywidualnego podejścia. Niezwykle ważna jest ocena stanu zachowania obiektu. W nim bowiem skrywa się historia dzieła – nierzadko dramatyczna. Trzeba umieć ją odczytać, by poznać, zrozumieć oraz podjąć próbę rozwiązania problemów występujących na obiekcie – mówi p. Anna Kruszyna.  

Sale edukacyjne w Willi Caro

godz. 17.30, 18.30, 19.30, 20.30 – Słońce odmierza czas – tworzenie zegarów słonecznych połączone z wykładem

Naturalnym podziałem czasu jest dzień i noc. Dobę można dzielić na mniejsze części, a najłatwiej zrobić to, posługując się obserwacjami Słońca. Podczas zajęć zastanowimy się, jak dzięki Słońcu zmierzyć czas i czego do tego potrzebujemy. Jak dokładny jest taki pomiar i jak „nastawić” zegar słoneczny? Dlaczego czas odmierzany przez zegary słoneczne jest inny niż urzędowy? Poznamy różne typy zegarów słonecznych oraz ich zastosowania i konstrukcje. Każdy uczestnik wykona zegar, który będzie mógł odmierzać czas na domowym parapecie. Warsztaty dla dzieci od lat siedmiu i dorosłych. Prowadzenie: p. Damian Jabłeka.

godz. 17.30, 18.30, 19.30, 20.30 – Coraz bliżej podróży w czasie? – pokazy przygotowane przez pracowników Wydziału Elektrycznego Politechniki Śląskiej

Pokazy bezprzewodowej transmisji energii na znaczne odległości (kilku do kilkuset milimetrów) poprzez pole elektromagnetyczne (transformator), magnetyczne (łożysko magnetyczne) i optyczne (promieniowanie cieplne) połączone z prelekcją.

Willa Caro – zwiedzanie wystaw stałych i czasowych

godz. 18.00, 19.00, 20.00 – „Oblicza czasu” dla dzieci – warsztatowe oprowadzanie po wystawie. Dla uczestników przewidziano niespodzianki, dzięki którym mycie zębów stanie się fascynującą okazją do spotkania z czasem. Prowadzenie: p. Anna Pikulska-Stępień.

godz. 18.30, 19.30, 20.30, 22.30 – oprowadzanie po wystawie stałej Dziewiętnastowieczne wnętrza mieszkalne willi górnośląskich przemysłowców. Prowadzenie: p. Robert B. Bartkowski.

godz. 17.30, 19.30, 21.30, 23.15 – oprowadzanie kuratorskie po wystawie Oblicza czasu. Prowadzenie: p. Patrycja Gwoździewicz.

godz. 17.00–24.00 – zwiedzanie indywidualne Willi Caro (ostatnie wejście – godz. 23.00)

***

Dom Pamięci Żydów Górnośląskich – ul. Księcia Józefa Poniatowskiego 14

godz. 17.00–21.00 – Mobilne Planetarium

W sali ceremonialnej Domu Pamięci Żydów Górnośląskich, której neogotyckie sklepienie zdobi polichromia przedstawiająca niebo z tysiącem gwizd, zainstalowane zostanie na czas Nocy Muzeów Mobilne Planetarium. Pod jego kopułą odbywać się będą seanse astronomiczne dla najmłodszych, które przybliżą tajemnice nocnego nieba i zodiakalnych konstelacji odmierzających pory roku, a także pozwolą na odbycie wędrówki w głąb Wszechświata, ku odległym galaktykom… Seanse rozpoczynają się co 45 min.: godz. 17.00, 17.45, 18.30, 19.15, 20.00.

godz. 19.00, 20.30 i 22.00 – oprowadzanie kuratorskie po wystawie stałej Żydzi na Górnym Śląsku. Prowadzenie: p. Bożena Kubit.

godz. 17.00–24.00 – zwiedzanie indywidualne Domu Pamięci Żydów Górnośląskich (ostatnie wejście – godz. 23.00).

***

Radiostacja Gliwice – ul. Tarnogórska 129

godz. 18.00, 20.00 – oprowadzanie po wnętrzach Radiostacji. Prowadzenie: p. Ewa Wosz.

godz. 17.00–22.00 zwiedzanie indywidualne Radiostacji (ostatnie wejście – godz. 21.00)

godz. 17.00–22.00 – Czas na nieboskłonie – członkowie gliwickiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii wykreślą obok Radiostacji zegar słoneczny i zbudują camera obscura, doskonałe narzędzie do obserwacji naszej dziennej gwiazdy. Do dyspozycji będzie także specjalny projektor do obserwacji plam słonecznych – dzięki niemu można zobaczyć, jak powstają takie plamy i wędrują po tarczy słonecznej. To świetna pora, ponieważ właśnie zaczął się nowy cykl aktywności słonecznej… A kiedy Słońce ukryje się już za horyzontem, w obserwacji nocnego nieba pomogą teleskopy.

***

Oddział Odlewnictwa Artystycznego – ul. Bojkowska 37

godz. 17.00–21.00 – warsztaty z gipsowymi odlewami znaków zodiaku

Odlewy będzie można malować, a także poznać kilka związanych z nimi astrologicznych tajemnic.

godz. 17.00, 19.00, 20.00 – oprowadzanie po wystawie stałej Słusznie słyną dziś Gliwice… Prowadzenie: p. Anna Graicke.

godz. 17.00–22.00 zwiedzanie indywidualne Oddziału Odlewnictwa Artystycznego (ostatnie wejście – godz. 21.00)

***

Zamek Piastowski – ul. Pod Murami 2

godz. 19.00, 20.00, 21.30, 23.00 – oprowadzania po wystawach stałych Przeszłość powiatu gliwickiego. Vademecum archeologiczne oraz Gliwice miasto wielu kultur. Prowadzenie: pp. Monika Michnik, Joanna Puchalik, Damian Recław.

godz. 17.00–24.00 zwiedzanie indywidualne Zamku Piastowskiego (ostatnie wejście – godz. 23.00).

***

Willa Caro, godz. 17.00–24.00, Dom Pamięci Żydów Górnośląskich, godz. 17.00–24.00, Zamek Piastowski, 17.00–24.00, Radiostacja, godz. 17.00–22.00, Oddział Odlewnictwa Artystycznego, godz. 17.00–22.00. Muzeum zastrzega, że wyszczególnione w harmonogramie wydarzenia mogą zostać odwołane lub mogą zostać wprowadzone dodatkowe ograniczenia dotyczące liczby uczestniczących w nich osób.