Szaleństwo rokoka!

Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej

ul. Wystawowa 1

Szaleństwo rokoka!
Fascynacja rokokiem na Śląsku (XVIII–XXI w.)

14 lipca 2023 – 14 stycznia 2024 roku

Wystawa zorganizowana z okazji jubileuszu 75-lecia Muzeum Narodowego we Wrocławiu

Koordynator i pomysłodawca wystawy: dr hab. Piotr Oszczanowski

Ponad 500 dzieł sztuki – od malarstwa, rzeźby i grafiki, poprzez złotnictwo, meble, porcelanę, ubiory i akcesoria mody, po fotografie i instalacje wideo – zaprezentowanych zostanie na pierwszej w historii muzealnictwa wystawie poświęconej sztuce rokokowej i neorokokowej na Śląsku. Ekspozycję uzupełnią prace współczesnych artystów, dla których rokoko jest źródłem inspiracji. Będzie to wielka afirmacja stylu, który w dalszym ciągu fascynuje i zaskakuje.

Celem wystawy jest pokazanie do tej pory niedostrzeganego, niedocenianego i pomijanego zjawiska w sztuce regionu, zademonstrowanie zmian stylistycznych na Śląsku od lat trzydziestych po schyłek XVIII w. oraz przypomnienie ponownej fascynacji rokokiem w XIX w. i na początku następnego stulecia, a wreszcie szukanie odpowiedzi na pytanie: czy ta stylistyka interesuje i fascynuje współczesnych?

W sztuce rokoka dawano upust fantazji i imaginacji, idącym w parze z finezją, lekkością i delikatną kruchością. Antyheroiczne tematy idylli i fête galante (wytwornych zabaw), wątki pastoralne i orientalne, przedstawienia karnawałowej teatralności i reprezentacyjności konkurującej z intymnością życia prywatnego – zapełniły wyobraźnie artystów.

Śląsk jako obszar sztuki rokokowej jest szczególnie wdzięcznym obiektem badawczym – wyjaśnia pan dr hab. Piotr Oszczanowski, dyrektor MNWr i koordynator wystawy. – To właśnie tutaj doszło w latach 1740–1741 do historycznej zmiany politycznej – zakończyło się dotychczasowe władztwo Habsburgów i rozpoczął się czas panowania Hohenzollernów. Kolejni ich reprezentanci – Fryderyk II Wielki (1740–1786) oraz Fryderyk Wilhelm II (1786–1797) – stworzyli na tym militarnie zdobytym terytorium nie tylko nową administrację, doprowadzili do wymiany śląskich elit, ale stali się także rzecznikami nowego stylu.

Ozdobą wystawy będą dzieła malarzy i rzeźbiarzy śląskiego rokoka: F.A. Schefflera, Canutusa, J.G. Ernsta, F.A. Sebastiniego, A. Dorazila, J.A. Lachela i J.G. Lehnerta. Wiele z tych prac na co dzień zdobi wnętrza kościołów, zaprezentowanie ich obok siebie w przestrzeni muzealnej będzie okazją do porównań, analiz i odkrycia tej wspaniałej, a ciągle mało znanej twórczości.

Nie zabraknie dzieł wybitnych artystów europejskiego rokoka, m.in. Pesne’a, Platzera i Coccorante’a, pochodzących z dawnych śląskich kolekcji. A dla podkreślenia europejskiego kontekstu rokoka na Śląsku dopełniają tę prezentację obrazy Tiepola, Watteau, Maulbertscha i Tischbeina.

Wśród pokazywanych zabytków znajdą się też bezcenne relikty z dawnego wyposażenia wrocławskiego Pałacu Królewskiego: meble, obrazy i przykłady słynnego fryderycjańskiego serwisu porcelanowego zwanego Breslauer Stadtschloss. Największą jednak atrakcją będą rokokowe zwierciadło z XVIII w. i żyrandol, który do końca wojny zdobił jedną z komnat pałacu, a które odzyskały blask dzięki gruntownej konserwacji przeprowadzonej przez MNWr na potrzeby tej wystawy.

Z Muzeum Narodowego w Warszawie wypożyczone zostały m.in. XVIII-wieczne stroje pochodzące ze Śląska, wśród nich niezwykle cenny haftowany komplet kobiecy z zamku w Oleśnicy – jeden z dwóch na świecie tej klasy zabytków.

Wyborne przykłady rokokowego rzemiosła artystycznego w postaci złotnictwa, metaloplastyki, medalierstwa, meblarstwa, szkła i ceramiki pokazują, jak powszechne było zauroczenie na Śląsku nową stylistyką.

Wystawa odkryje też oryginalne wnętrze neorokokowej kaplicy z pałacu w Konarach koło Strzelina, która na czas wystawy w całości została zdemontowana ze stałego miejsca i przeniesiona do sali muzealnej.

Dwie instalacje przygotowane specjalnie na tę ekspozycję przez współczesnych artystów, panów Roberta Sochackiego i Olafa Brzeskiego, rozpoczynają i kończą rokokową opowieść. Dzieła innych współczesnych twórców reinterpretują sztukę rokokową i wchodzą z nią w dialog.

Są to prace takie jak Pompadurka Tadeusza Brzozowskiego, grająca z nazwą przedmiotu, oraz takie, w których artyści, sięgając do historycznych pierwowzorów malarskich, jak Anna Orbaczewska i Volker Hermes, architektonicznych, jak Łukasz Stokłosa i Łukasz Korolkiewicz, czy kostiumowych, jak Maria Pinińska-Bereś, komentują wpływ historycznych fenomenów na złożoność współczesności – informuje pani Iwona Dorota Bigos, kierowniczka Pawilonu Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej. – Z rzeźb Aliny Szapocznikow i Yvonne Roeb wyłania się buduarowa intymność i cielesność, Grupa AES+F świadomie wykorzystuje motyw porcelanowego bibelotu, żeby w krytycznie bolesny sposób zwrócić uwagę na aktualne problemy dyskryminacji i niesprawiedliwości społecznej. Rokoko ukazuje swoją aktualną, dużo bardziej złożoną i mocno zaangażowaną stronę.

Pokazywane dzieła wypożyczono z ponad 30 muzeów (m.in. z Muzeów Narodowych w Warszawie i Krakowie, Zamku Królewskiego na Wawelu, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Muzeum Zamkowego w Pszczynie), instytucji kościelnych (m.in. kościołów w Głogówku i Krzeszowie) i kolekcji prywatnych.

Przy wybranych obiektach umieszczone zostaną informacje w polskim języku migowym oraz kody QR do ściągania nagrań audiodeskrypcji. Do jedenastu dzieł stworzone zostaną pomoce dotykowe dla osób z niepełnosprawnością wzroku. Ekspozycji będzie towarzyszył katalog.