AKCJA Francuska (Action Française)

Jacek Bartyzel

Najstarsza (istniejąca od 1898 roku) formacja rojalistyczna we Francji, ufundowana na wypracowanej przez Charlesa Maurrasa (1868-1952) doktrynie „nacjonalizmu integralnego” (nationalisme intégral).

Chociaż Liga Akcji Francuskiej została zdelegalizowana już w 1936, a dziennik L`Action Française objęty interdyktem w 1944 roku, historia AF nie skończyła się ze skazaniem na dożywocie Maurrasa; ruch ten musiał jednak przybierać odtąd inne nazwy.

Od 1945 roku reanimatorami AF byli pastor (nawrócony później na katolicyzm) Henri Boegner, François Daudet i Georges Calzant, który w 1947 rozpoczął wydawanie tygodnika Aspects de la France. Pod koniec 1955, wykonując postanowienie współzałożyciela „historycznej” AF – Maurice`a Pujo (1872-1955), utworzono organizację pod nazwą Restauracja Narodowa (Restauration Nationale), której pierwszym przewodniczącym został Louis-Olivier hr. de Roux (1915-1962), a po jego śmierci Bernard Mallet (1927-1971), zaś sekretarzem generalnym Pierre Juhel (1915-1980), a po śmierci tegoż – Guy Steinbach. Poparcie w referendum konstytucyjnym 1958 roku dla gen. de Gaulle`a zostało przez AF wycofane, gdy okazało się, że nie zamierza on utrzymać Algierii przy Francji, a wskutek współpracy z OAS organizacja znalazła się ponownie o krok od rozbicia. Od tej pory jej głównym celem jest walka z „mondializmem” i „federalizacją” Europy. W grudniu 1998 roku AF przystąpiła do Rady Narodowej Suwerenistów (Conseil National Souvereniste), skupiającej przeciwników integracji europejskiej.

Od 1962 roku redaktorem Aspects de la France, a od 1971 również przewodniczącym Akcji jest syn Maurycego – Pierre Pujo (ur. 1929). W 1993 roku Steinbacha zastąpił, jako sekretarz generalny, Stéphane Tilloy, a w 1998 – Nicolas Kayanakis. Na czele Instytutu Akcji Francuskiej stoi Michel Fromentaux (ur. 1936). W styczniu 1992 organ AF powrócił do historycznego tytułu L`Action Française. Inne pisma ruchu to Cahiers Royalistes („Zeszyty Rojalistyczne”) i kwartalnik studencki Insurrection. Obecna oficjalna nazwa ruchu brzmi: Ruch Rojalistyczny Akcji Francuskiej (Mouvement Royaliste d`Action Française).

Nadrzędnym hasłem AF jest: „zachować dziedzica i przywrócić dziedzictwo” (sauvegarder l`héritage et ramener l`héritier). Nie jest ona partią, lecz szkołą polityczną (l`école de pensée), skoncentrowaną na walce idei (le combat des idées), która pragnie dokonać „podboju dusz” (conquérir les esprits) przez wezwanie do rozumu (appel à l`intelligence), a nie przez zdobywanie głosów w „demagogicznym dyskursie” (discours démagogique), schlebiającym ludzkim nastrojom i namiętnościom (les humers et les passions). Specyfiką tej szkoły jest „doktryna w działaniu” (une doctrine en action) oraz „działanie refleksyjne” (action réflechie).

Monarchia daje państwu: jedność, kontynuację, niezawisłość, odpowiedzialność i prawowitość. […] Te cnoty polityczne, odkrywane przez rozum, są potwierdzone przez historię. Do wielkości prowadziła Francję monarchia tradycjonalna, chrześcijańska, dziedziczna, zdecentralizowana i przedstawicielska /la monarchie traditionnelle, chrétienne, héréditaire, décentralisée et représentative/ (Zasady Fundamentalne Akcji Francuskiej).