Jacques(-René) CHIRAC

Jacek Bartyzel

Francuski polityk, prezydent Republiki 1995-2007. Urodził się w 1932 roku w Paryżu. Jako student Instytutu Studiów Politycznych flirtował z komunizmem, kolportując L`Humanité. Po ukończeniu – z pierwszą lokatą – w 1955 roku szkoły kawalerii (faktycznie już broni pancernej) w Saumur walczył w Algierii, gdzie został ranny w głowę i otrzymał Krzyż Walecznych. W 1956 roku poślubił siostrzenicę „pierwszego gaullisty” – adiutanta gen. de Gaulle`a w 1940, por. Geoffroy`a de Courcela.

Po studiach (1957-1959) w Krajowej Szkole Administracji (ENA), karierę polityczną rozpoczął w 1962 roku w gabinecie premiera G. Pompidou. Z powodu nadzwyczajnej energii nazwany przezeń „buldożerem”, pierwsze ważne stanowisko – sekretarza stanu do spraw socjalnych otrzymał w 1967 roku. W kolejnych gabinetach był sekretarzem stanu do spraw ekonomii i finansów, ministrem rolnictwa i spraw wewnętrznych.

W maju 1974 prezydent Republiki – V. Giscard d`Estaing powołał go na urząd premiera, a w grudniu tego samego roku przejął także kierownictwo partii (Unii Demokratów na rzecz Republiki). Po dymisji w sierpniu 1976, został deputowanym z Corrèze na Korsyce (skąd wywodziła się jego rodzina), którym był nieprzerwanie do 1995 roku. Przez cały ten okres – od marca 1977 – pełnił jednocześnie urząd mera Paryża. (Z tego okresu ciążą na nim zarzuty o korupcję.).

W grudniu 1976 przekształcił partię gaullistowską w Zgromadzenie na rzecz Republiki (Rassemblement pour la République; RPR). Od marca 1986 do maja 1988 był po raz drugi premierem, co stanowiło zarazem pierwszy w historii V Republiki przypadek cohabitation, czyli współrządów prezydenta (wówczas socjalisty F. Mitteranda) i szefa rządu z przeciwnych obozów politycznych.

W maju 1995 został po raz pierwszym prezydentem Republiki, pokonując w drugiej turze Mitteranda. W maju 2002 został wybrany ponownie, też w drugiej turze, pokonując narodowca J.-M. Le Pena stosunkiem głosów niezwykle wysokim, co zawdzięczał jednak wyłącznie histerycznej mobilizacji całego „frontu republikańskiego” po skrajną lewicę, pod hasłem „obrony demokracji”.

W początkach swojej kariery Chirac był popierany przez wielu „baronów” gaullizmu jako ten, który przekształci ruch w prawicową formację nowoczesnego konserwatyzmu. Faktycznie okazał się typowym przedstawicielem centroprawicowego establishmentu, składającym przy każdej okazji hołdy „wartościom republikańskim”, takim jak prawa człowieka, tolerancja czy laickość państwa.

Opublikował książki: Rozmowy o Francji w godzinie wyboru (1978), Przebłysk nadziei: wieczorne refleksje o poranku (1978), Nowa Francja (1994) i Francja dla wszystkich (1994).

Dziedzictwo gaullizmu to pewna idea demokracji, która przenika nasze instytucje. […] Ale to, co najważniejsze, to, co jest jego istotą, to głęboka więź zadzierzgnięta pomiędzy politykiem a narodem.