Jean-Marie BENOIST

Jacek Bartyzel

Francuski filozof, publicysta i polityk. Urodził się w 1942 roku w Paryżu. Ukończył Liceum Henryka Wielkiego, École Normale Supérieure i filozofię na Sorbonie. Po studiach został attaché kulturalnym Francji w Londynie, a w 1974 roku asystentem strukturalisty Claude`a Lévi-Straussa (następnie historyka Emmanuela Le Roy Ladurie) w Collège de France. Debiutował w 28 roku życia książką, która „uderzyła jak bomba” w intelektualną (totalnie zlewicowaną) Francję: Marks umarł (Marx est mort), gdzie proklamował „śmierć idola Marksa, totemu Marksa, tabu Marksa, proroka Marksa, Prometeusza Marksa”. Następnie, w 1975 roku opublikował Rewolucję strukturalną i Tyranię Logosu (gdzie opowiedział się za powrotem do Heraklita), Pawanę dla nieboszczki Europy (1976) i zbiór materiałów z interdyscyplinarnego seminarium Lévi-Straussa Tożsamość (1977). Zaliczano go do grupy tzw. nowych filozofów (les nouveaux philosophes), jak Bernard-Henri Lévy, André Glucksmann czy Christian Jambet.

Walkę z ideologią marksistowsko-leninowską oraz z rządzącą od 1981 roku koalicją socjalistyczno-komunistyczną prowadził odtąd nie tylko na polu publicystycznym (Osobliwy program: Karnawał Wspólnego Programu, 1978; Kronika dekompozycji FPK, 1979; Zadanie opozycji: kroniki 1981-1982), ale również angażując się w bieżącą politykę. W 1978 roku związał się z Unią Demokracji Francuskiej V. Giscarda d’Estaing, w 1981 kandydował (bez powodzenia) w Paryżu do parlamentu z listy neogaullistowskiego RPR przeciwko liderowi komunistów G. Marchaisowi, a w 1988 napisał przedmowę do książki J. Chiraca, będącej jego manifestem wyborczym. Założył także (1979) klub dyskusyjny Forum oraz (1984) Europejskie Centrum Stosunków Międzynarodowych i Strategii. W kolejnych książkach: Poświęcone pokolenie (1980), Narzędzia wolności (1985) bronił tradycji zachodniej, natomiast w Po Gorbaczowie (1990) dekonspirował „pierestrojkę” jako mamienie Zachodu.

Benoist, który już na przekór goszystowskiej rebelii maja ‘68 określił się jako „torys”, był jednym z najważniejszych przedstawicieli odradzającego się w jego pokoleniu nurtu konserwatywno-liberalnego, który odkrywał ponownie myśl Tocqueville’a, i któremu patronował Raymond Aron. Wynosząc z tradycji liberalnej odrazę do każdej postaci etatyzmu i socjalizmu podkreślał jednocześnie, iż wyzwanie komunistyczne winno skłaniać ludzi Zachodu nie ku liberalizmowi bez kultury, świadomości i tradycji, lecz ku postawieniu najpilniejszego z pytań: w imię jakich wartości i jakich celów mamy prowadzić walkę?

Zmarł przedwcześnie na raka w 1990 roku w Megève (Sabaudia).

Potrzebny jest konserwatyzm w znaczeniu metody obrony przed mitem człowieka prometejskiego, opętanego obłędem zmieniania świata i życia. […] Nie zwlekajmy, by przeciwstawić się zaraźliwemu szaleństwu takiej wizji. Chcemy podtrzymania tradycji kulturalnych i społecznych hierarchii, ukształtowanych w społeczeństwach mieszczańskich, ponieważ tworzą one te różnice, z których zdrowe społeczeństwo zrezygnować nie może.