Joaquín ARRARÁS Iribarren

Jacek Bartyzel

Hiszpański dziennikarz, publicysta i historyk. Urodził się w 1898 roku. Pochodził z Kantabrii – jedynego, prócz sąsiedniego Kraju Basków, regionu Hiszpanii, który nigdy nie został podbity przez Maurów, i z którego rozpoczęła się rekonkwista. Jeszcze za czasów Restauracji związał się z prasą katolicką i prawicową; w 1921 roku został redaktorem El Castellano („Kastylijczyk”), w 1925 regionalnego El Diario Montañés („Dziennik Górski”), wreszcie madryckiego organu Akcji Katolickiej El Debate. Gorący monarchista „obediencji” alfonsjańskiej (tj. zwolennik obalonego w 1931 roku króla Alfonsa XIII i jego zstępnych), od chwili proklamowania II Republiki włączył się czynnie w działalność opozycji antysystemowej. Pisał do monarchistycznej i narodowo-katolickiej Acción Española, w 1933 roku przystąpił do organizowanej przez Joségo Calvo Sotelo Renovación Española (Odnowa Hiszpańska), a w 1935 został redaktorem naczelnym katolickiego dziennika Ya („Już”).

W czasie wojny domowej Arrarás stał się jednym z głównych ideologów i historyków Krucjaty. W 1937 roku opublikował (napisane wspólnie z L. Jordaną de Pozas) Oblężenie Alkazaru, lecz sławę przyniosła mu wydana w tym samym – i w ogóle pierwsza – biografia generała Franco. Apologetyczna, lecz solidnie udokumentowana, przyczyniła się walnie do ukształtowania wizerunku Caudilla jako obrońcy chrześcijaństwa i cywilizacji zachodniej przed komunistyczną barbarią. Książka ta do 1939 roku miała dziewięć wydań i została przełożona na pięć języków.

Po odbiciu Madrytu przez wojska narodowe Arrarás odnalazł w archiwach rządu republikańskiego pamiętniki prezydenta Manuela Azañi i opublikował je z krytycznym komentarzem. Po wojnie ogłosił także dwie monumentalne syntezy: ośmiotomową Historię Krucjaty Hiszpańskiej (1939-43) i czterotomową Historię Drugiej Republiki (1956-68). Prawdopodobnie był także autorem wydanej w 1952 roku pod pseudonimem Jakim Boor książki Masoneria, przypisywanej Franco (i faktycznie wyrażającej jego przekonania). Zmarł w 1975 roku.

Przez wiele lat traktowany przez establishment naukowy wrogo i pogardliwie, jako „faszystowski propagandysta”, „kłamca”, a nawet „zbir (esbirro) literacki”, obecnie jest Arrarás coraz częściej rehabilitowany i doceniany przez młode pokolenie historyków – „rewizjonistów”, takich jak Pío Moa.

Polityka ma swoje prawa i jest rzeczą bezużyteczną szukać ich ominięcia. Później czy wcześniej, nastanie nieubłagana władza, która upomni się o naturalny ład rzeczy.