José María ALFARO Polanco

Jacek Bartyzel

Hiszpański pisarz, dziennikarz, polityk i dyplomata. Kastylijczyk, urodził się w 1906 roku w Burgos. Ukończył prawo na Uniwersytecie Centralnym w Madrycie.

Należał do grupy awangardowej młodzieży literackiej, o różnych przekonaniach politycznych (od komunizmu do faszyzmu), która w historii literatury zyskała miano Pokolenia `27. Był czołowym autorem programowego pisma tego pokolenia – redagowanej przez Ernesta Giméneza Caballero La Gaceta Literaria; współpracował też z pismem Parabola. Do jego głównych dzieł literackich należą: Oda do Burgos (1929), Wiersze zimowe (1941), dramaty Ostatnia farsa oraz Młynarz i diabeł i powieść Leoncio Pancorbo (1942). Redagował też dział krytyki literackiej w konserwatywnym dzienniku ABC oraz w El Sol (jako dziennikarz używał pseudonimu José Aguilar).

Alfaro był jednym z pierwszych w Hiszpanii wyznawców, zafascynowanego dynamiką włoskiego faszyzmu, narodowego syndykalizmu oraz współzałożycielem (październik 1931) Junt Ofensywy Narodowo-Syndykalistycznej (JONS). W marcu 1933 roku zredagował pierwszy (i jedyny – z powodu cenzury republikańskiej) numer dziennika El Fascio. W tym samym czasie znalazł się w gronie współzałożycieli Falangi Hiszpańskiej (Falange Espańola), jednoczącej ugrupowania narodowo-radykalne pod charyzmatycznym przywództwem José Antonia Prima de Rivery. Był redaktorem jej organów prasowych: F. E. i dziennika Arriba („W górę”) oraz animatorem salonu artystycznego Falangi – „La Ballena Alegre” („Wesoły Wieloryb”), mieszczącego się w piwnicy madryckiej kawiarni Café de Lyon. W czasie i po zakończeniu Krucjaty redagował także pisma kulturalne Falangi: od 1937 roku – magazyn ilustrowany Vertice („Szczyt”), a od 1940 – miesięcznik Escorial.

W 1943 roku został wiceprzewodniczącym Kortezów, a w latach powojennych przeszedł do dyplomacji: od 1953 roku był ambasadorem w Kolumbii, a od 1959 w Argentynie.

Ideom polityczno-społecznym Falangi dochował Alfaro wierności także po upadku frankizmu. Jednak i za czasów Franco, i w erze demokratycznej, dawał wyraz rozczarowaniu co do wpływów ideologii narodowo-syndykalistycznej na kształt ustrojowy autorytarnego Państwa Hiszpańskiego.

Zmarł w 1994 roku w Fuenterrabía.

Falanga, jako taka, nigdy nie rządziła. (…) Była zawsze bezgranicznie lojalna wobec Franco. (…) Możliwe, że istnieją ośrodki polityczne, które w pewnym momencie są bliższe władzy, ale istota polityki hiszpańskiej nosi nazwę: Franco.