Juan BENEYTO Pérez

Jacek Bartyzel

Hiszpański filozof prawa i polityki. Urodził się w 1907 roku. Studiował w Berlinie, gdzie zetknął się z decyzjonistyczną teorią Carla Schmitta oraz z praktyką ustroju hitlerowskiego. Owocem tego była jego pierwsza praca: Narodowy socjalizm (1934). Związał się też z ruchem narodowo-syndykalistycznym sympatyka nazizmu Ramira Ledesmy Ramosa. W okresie dyktatury Franco był kierownikiem Katedry Nauk Politycznych na Uniwersytecie Centralnym w Madrycie oraz profesorem Szkoły Prawniczej i Uniwersytetu Menéndeza y Pelayo w Santander. Jednocześnie pełnił funkcję Dyrektora Generalnego Prasy i Dyrektora Generalnego Szkoły Dziennikarskiej.

Obok Luisa Legaza Lacambry i Francisca Javiera Conde był głównym przedstawicielem faszystowskiego nurtu jurysprudencji „wczesnego” frankizmu oraz teoretykiem państwa totalitarnego. Swoją koncepcję wyłożył najpełniej w (napisanej wspólnie z José M. Costa Serrano) książce: Partia. Struktura i historia totalitarnego prawa publicznego ze specjalnym uwzględnieniem ustroju hiszpańskiego (1939).

Punktem wyjścia refleksji Beneyto była konstatacja rozpadu chrześcijańskiego systemu politycznego, opartego o zasady jedności wiary, hierarchii i tradycji, wskutek pojawienia się najpierw herezji religijnej reformacji, a następnie herezji politycznej rewolucji. Protestantyzm rozbił jedność wiary na sekty, a rewolucja jedność polityczną na partie. W państwie demokratycznym i liberalnym prawo przestaje być projekcją rozumu, a staje się wynikiem targów i kompromisów. W tym stanie rzeczy obalenie przez faszyzm pluralizmu politycznego jawi się jako „restauracja prawd absolutnych”. Monopartia dokonuje podboju państwa i tworzy je z niczego; jest suwerenem jak ongiś król absolutny.

Konstytucyjnym wyrazem monopartii jest „zhierarchizowane przywództwo” (la Jefatura jerarquizada), jawiące się jako „samokreująca się monarchia”. Państwo totalitarne to „ludowe państwo autorytarne” (el Estado popular autoritário), gdyż władza wodza jest z definicji władzą społeczeństwa. Wódz (caudillo) jest w nim jedynym źródłem prawowitości władzy. Zarazem, w niezbyt przekonujący sposób, Beneyto próbował związać swoją wizję z tomistyczną koncepcją regnum mixtae (gdzie wódz to odpowiednik króla, a monopartia – arystokracji) oraz wywieść ją z tradycji wizygockiej. Równie sztuczne było łączenie teorii totalitarnej z tradycjonalistycznymi doktrynami Donosa, Balmesa i karlisty Vázqueza de Melli.

W późniejszym okresie Beneyto odszedł od koncepcji totalitarnej, a frankizm zaczął ujmować (Tożsamość frankizmu. Od Powstania do Konstytucji, 1979) wyłącznie jako neotradycjonalizm katolicki. Opublikował również, między innymi, Historię doktryn politycznych (1948), Źródła nauki o polityce w Hiszpanii (1949), antologie średniowiecznej myśli politycznej, a także szereg prac z dziedziny komunikacji społecznej i badania opinii publicznej. Zmarł w 1994 roku.

Dyktatura rewolucyjna nie opiera się na konstytucji, lecz unicestwia istniejący system konstytucyjny i tworzy nowy, bardziej adekwatny do swoich zamiarów. Dyktator rewolucyjny nie działa wedle władzy ukonstytuowanej, lecz w imieniu władzy konstytuującej.