Rainer (Candidus) BARZEL

Jacek Bartyzel

Niemiecki prawnik, polityk i publicysta. Urodził się w 1924 roku w Braniewie (ówcześnie: Braunsberg) na Warmii, w rodzinie nauczyciela. Uczył się w Berlinie, w jezuickim kolegium Kanizjusza i należał do katolickiego Związku Młodzieży Niemieckiej. W 1941 roku został powołany do wojska; służył w lotnictwie marynarki wojennej na Morzu Czarnym, a następnie jako instruktor w szkole morskiej w Kilonii, w stopniu podporucznika czasu wojny. Już w Bundesmarine uzyskał w 1959 stopień porucznika.

Studia prawnicze na Uniwersytecie Kolońskim uwieńczył w 1949 roku doktoratem. Karierę polityczną w chrześcijańskiej demokracji rozpoczął w 1952 roku u boku przywódcy lewego skrzydła CDU (zwolennika „partnerstwa” kapitału i pracy), premiera Nadrenii Północnej – Westfalii, Karla Arnolda. W 1957 został po raz pierwszy wybrany do Bundestagu. Po śmierci Arnolda w 1958 roku przeszedł na prawe skrzydło i wspólnie z konserwatywnym przywódcą bawarskiej CSU, Franzem Josefem Straussem, założył Komitet „Ratujcie Wolność” (Komitee Rettet die Freiheit), który opublikował Czerwoną Listę (Rotbuch) 450 osobistości życia publicznego będących komunistami. W ostatnim (1962-63) gabinecie Konrada Adenauera został ministrem ds. wszechniemieckich. Od 1963 był liderem frakcji parlamentarnej CDU/CSU w Bundestagu (od zwycięstwa, w 1969, socjalliberalnej koalicji SPD/FDP, opozycyjnej).

W latach 1971-73 pełnił funkcję przewodniczącego CDU. Dał się poznać jako zdecydowany przeciwnik Ostpolitik rządu Brandta – Scheela oraz układów z ZSSR i PRL. W kwietniu 1972 zorganizował konstruktywne wotum nieufności przeciwko Brandtowi. W razie zwycięstwa zostałby kanclerzem, lecz przegrał głosowanie, ponieważ dwóch chadeków zagłosowało przeciwko własnej partii (po 1989 okazało się, że byli agentami Stasi).

Po kilkuletniej nieobecności w życiu politycznym, został w 1982 roku ministrem ds. wewnątrzniemieckich w rządzie Helmuta Kohla, a w 1983 – przewodniczącym Bundestagu. Już jednak w następnym roku ustąpił w związku z tzw. aferą Flicka, dotyczącą nielegalnego finansowania partii politycznych i ostatecznie wycofał się z polityki.

Opublikował książki: Duchowe fundamenty partii politycznych (1947), Suwerenność i wolność (1950), Niemieckie partie (1952), Karl Arnold. Założenia polityki chrześcijańsko-demokratycznej w Niemczech (1960), Analiza duchowego i społecznego obrazu współczesnych i przyszłych zadań CDU (1962), Węzłowe punkty dziejowe Niemiec (1968), Jeszcze nie jest za późno (1976), Na stalowej linie (1978), Po drodze – skąd i dokąd? (1982), W sporze i kontrowersji. Zapiski o Konradzie Adenauerze, Ludwigu Erhardzie i polityce wschodniej (1986), Opowiadania polityczne. Osobistości z mojego archiwum (1987), Przesłanie dla Niemiec (1988), Jedno śmiałe życie (2001).

Barzel był trzykrotnie żonaty: jego pierwsza żona zmarła na raka, a druga zginęła w wypadku samochodowym. Zmarł w Monachium w 2006 roku.

Walka o wewnątrzpolityczne uporządkowanie RFN jest w równym stopniu walką o ład wewnętrzny Niemiec. Nie tylko miejsca składowania broni działają skutecznie. Są także ludzie, dla których otwarcie na Wschód jest równoznaczne z wewnątrzpolitycznym otwarciem na socjalizm.