Serge DALENS

Jacek Bartyzel

Właściwie: Yves hrabia de Verdilhac. Francuski powieściopisarz oraz animator katolickiego skautingu. Urodził się w 1910 roku w Albertville (Sabaudia), jako syn oficera szaserów. Ze skautingiem zetknął się podczas pobytu w strefie Ruhry, gdzie jego ojciec służył w armii okupacyjnej. Początkowo studiował medycynę, ale przeniósł się na prawo, które ukończył w Nancy. Pomimo ogromnego sukcesu dwóch pierwszych tomów jego sagi o Księciu Eryku (oba osiągnęły nakład ponad 1 mln egzemplarzy), twórczość literacką całe życie łączył z pracą urzędniczą i społeczną. Od 1936 roku pracował w ministerstwie sprawiedliwości, zajmując się „trudną” młodzieżą, kontynuując tę służbę zarówno w administracji Vichy, jak i po wyzwoleniu. Założył Centrum Reedukacyjne dla młodzieży (sam był ojcem sześciorga dzieci, a siódme – Algierczyka – adoptował). Za udział w kampanii 1940 roku (gdzie służył pod dowództwem swego ojca, już wówczas generała), otrzymał Krzyż Wojenny. Będąc już w podeszłym wieku, animował tradycjonalistyczno-katolicki ruch Skauci Europy. Pisał do rojalistycznego Légitimiste i był członkiem oraz przewodniczącym komisji dyscyplinarnej i pojednawczej Frontu Narodowego. Zmarł w 1998 roku.

Dalens, porównywany często z Saint-Exupéry`m jako autorem Małego Księcia, to pisarz, w stosunku do którego uproszczeniem byłoby „zaszufladkowanie” go jako autora „literatury dla młodzieży”. Podobnie jak Tolkien – którego aurą duchową i zaszyfrowaną symboliką bardzo przypomina, a chronologicznie wyprzedza – nie da się także zaklasyfikować jako reprezentant gatunku fantasy; zresztą, misja i bohaterskie przygody bohaterów jego sagi, pomimo baśniowej fabuły rozgrywają się nie w czasoprzestrzeni mitologicznej, lecz w konkretnych realiach Europy lat 1936-1940. Cztery pierwsze części sagi: Purpurowy pierścień (1937), Książę Eryk (1939), Śmierć Eryka (1943) i Plama z wina (1946), dopełnione zostały dopiero po wielu latach dwoma ostatnimi tomami: Eryk Wspaniały (1984) i  Tak panował książę Eryk (1992). Pojawiające się niekiedy, w związku z udziałem Dalensa w zlotach skautowskich młodzieży francuskiej i niemieckiej w latach 30., absurdalne zarzuty, że saga jest „dytyrambem” na cześć skautów z Hitlerjugend, odparł on niejako zawczasu, pisząc w przedmowie z grudnia 1939 roku, że naród, który uznał siebie za „rasę wybraną”, „zgubił swoją duszę”; ze współczuciem pisał też o „ruinach Warszawy” w „ukrzyżowanej Polsce”.

Do literackiego dorobku Dalensa należą ponadto: trzytomowa powieść Złodzieje; powieści historyczne: Purpurowa gwiazda (1959) – z czasów szóstego, trędowatego króla Jerozolimy, Baldwina IV i Korona z kamieni (1988) – o męczenniku z czasów cesarza Waleriana (III wiek), św. Tarcyzjuszu; romans szpiegowski Sprawa Balzaka (1967); Dwa razy dwa równa się… pięć (1975) oraz Zielone piórko i inne baśnie dla Rolanda (1958) – od 1995 roku wydawane pod tytułem Opowieści kata.

Dziecko, które nie marzy o czynach heroicznych i poświęceniu siebie, nie stanie się nigdy ani mężczyzną, ani kobietą, których chciałoby się naśladować i za nimi podążać; tym samym, nie staną się oni świętymi.