Biuletyn Instytutu Geopolityki

Adam Danek

Niedawno opublikowany został pierwszy, inauguracyjny numer jednego z przypuszczalnie najciekawszych czasopism naukowych w Polsce – biuletynu „Geopolityka”. Jest to pierwszy polski periodyk poświęcony wyłącznie problematyce ściśle geopolitycznej – pierwszy nie tylko na współczesnym rynku, ale bodajże w całej historii. Został on wydany staraniem Instytutu Geopolityki – niezależnej placówki badawczej, która ukonstytuowała się niespełna półtora roku temu.

Na obszerny pierwszy numer składają się artykuły dotykające najrozmaitszych aspektów przedmiotu. Główny dział pisma otwiera tekst Tomasza Klina Geopolityka: spór definicyjny we współczesnej Polsce, stanowiący gruntowne, lecz przystępne wprowadzenie do całokształtu tematyki biuletynu. Robert Potocki i Marcin Wajda w artykule Atlantyzm w geopolityce Roberta Kagana analizują idee głoszone przez wpływowego, najbardziej dziś znanego spośród amerykańskich neokonserwatystów i ideologa światowej hegemonii Stanów Zjednoczonych. Zbliżony temat poruszają Anna Janiak i Remigiusz Wiśniewski w opracowaniu Neokonserwatywny naród: USA wobec problemu wojny, obalając często spotykane przekonanie, iż polityka prowadzona według przekonania o własnej dziejowej misji i uniwersalistycznych pretensji jest w Ameryce czymś względnie nowym, np. spuścizną zimnej wojny. Autorzy pokazują, że jej korzenie tkwią znacznie głębiej w amerykańskiej historii. Andżelika Barańska omawia poglądy współczesnego francuskiego geopolityka (Oś Paryż – Berlin – Moskwa w rozważaniach Henri de Grossouvre’a), którego koncepcja, inspirowana ideami rosyjskiego tradycjonalisty Aleksandra Dugina (ur. 1962), zakłada powstanie mocarstwowego, paneuropejskiego „bloku kontynentalnego”. Przemysław Ozierski podejmuje wzbudzający wiele szumu problem charakteru i celów rosyjskiej polityki energetycznej (Geoekonomia Rosji: strategia rurociągowa trzech mórz). W zalewie produkowanej masowo publicystycznej tandety, dającej się sprowadzić do gróźb, spekulacji oraz odmieniania na wszelkie sposoby wyrażeń „wiązanie rurami” i „zakręcanie kurka”, rośnie zapotrzebowanie na podobnie chłodne i merytoryczne analizy tego zagadnienia. Jarosław Macała prezentuje sylwetkę intelektualną rewolucyjnego konserwatysty gen. Karola Haushofera (1869-1946), jednego z ojców nauki geopolityki (Nieco zapomniany Karl Haushofer). Natomiast Piotr Furmański przypomina niesprawiedliwie zapomnianą postać nacjonalisty prof. Eugeniusza Romera, pierwszego polskiego geopolityka sensu stricto. Prezes Instytutu Geopolityki Leszek Sykulski porusza tematykę obronności Państwa Polskiego w płaszczyźnie geopolitycznej (Geostrategiczne zagrożenia dla Polski w kontekście geografii wojennej). Radosław i Sylwia Domke śledzą genezę powojennej granicy na Odrze i Nysie (Podstawy polskiej granicy zachodniej w układach poczdamskich). Artykuł ten wypada polecić szczególnie osobom wierzącym (naiwnie), że ziemie zachodnie włączono w Poczdamie do Polski w nagrodę za jej wojenne cierpienia albo jako rekompensatę terytoriów zagrabionych przez Związek Sowiecki. Na końcu działu Dawid Madejski proponuje interesujący projekt uzupełnienia o elementy geopolityki programu szkolnej edukacji historycznej („Spojrzenie z góry”: geopolityka jako nauka pomocnicza historii).

Dział recenzji zawiera wiadomości o szczególnie wartościowych wydawnictwach z zakresu problematyki geopolitycznej. Recenzenci omawiają m.in. nowe prace Zbigniewa Brzezińskiego, Roberta Kagana i Paraga Khanna oraz opracowania dotyczące geopolityki Azji czy obszaru dawnego ZSRS. Na końcu numeru załączony został dodatek ze statutem Instytutu Geopolityki oraz informacjami o jego celach, zadaniach i dotychczasowej działalności.

Współczesna Polska cierpiała dotąd na deficyt ośrodków refleksji politycznej z prawdziwego zdarzenia. Sporadyczne sygnały, takie jak pojawienie się Instytutu Geopolityki i jego pisma, pozwalałyby żywić nadzieję, iż stan ten zacznie wreszcie powoli ulegać zmianie.

P.S. Informacje o możliwości zakupu pisma „Geopolityka” znajdują się na stronie www.geopolityka.org.pl.