Nieomylność kanonizacji – błędne cytowanie Benedykta XIV

Członkowie redakcji Ultra montes

Na różnych stronach internetowych (w tym na forum Rebelya.pl) pojawił się następujący cytat (?) z dzieła papieża Benedykta XIV:

Po pierwsze trzeba wyciągnąć tego wniosek, że zgodnie z nauką św. Tomasza nie jest kwestią wiary, że papież jest nieomylny w kwestii kanonizacji i że owi kanonizowani są świętymi i cieszą się wizją uszczęśliwiającą, gdyż Bóg nie objawił, czy dany błogosławiony kanonizowany przez papieża dostąpił chwały wiecznej, nie jest to też zawarte w Piśmie św. ani w Tradycji: tak więc deklaracja papieża czyniona podczas kanonizacji, że dana osoba jest świętym i powinna być czczona przez cały Kościół, nie dotyczy wiary bezpośrednio, ale jedynie w sposób reduktywny, z powodu związku, który [ta deklaracja] ma z prawdami wiary wyznawanymi przez nas zgodnie z Pismem o chwale świętych; w ten zatem sposób wierzymy, idąc za przewodem świętej wiary, że Kościół ma władzę kanonizacji. Tak więc w tym, co dotyczy tej kwestii: ten, kto zaprzeczałby papieskiej nieomylności przy kanonizacji jest całkowicie wolnym od cenzur kościelnych, a tym mniej winny byłby ten, kto negowałby, że osoba kanonizowana przez papieża jest świętym; taki człowiek nie byłby heretykiem, ponieważ herezja wymaga formalnego odrzucenia wiary, jak mówi św. Tomasz w cytowanym dziele, co zgadza się z traktatem 'O znaczeniu pewnych słów' oraz kanonami 'Heretycy' n. 24, q. 1¹.

Cytat ten został wzięty pod lupę przez przyjaciół z „Ultra montes”. Pod poniższym linkiem znajduje się łacińskie wydanie dzieła papieża Benedykta XIV. Podany cytat znajduje się na str. 332-333 tego wydania. Papież Benedykt XIV referuje tu jednak poglądy innych; i tak początek tego cytatu jest źle przetłumaczony („Po pierwsze trzeba wyciągnąć wniosek”), bo po łacinie jest: „Concludunt primi”, czyli: „Dowodzą pierwsi”, a po słowach: „Tak więc w tym, co dotyczy tej kwestii” („In quo rerum themate”) jest przecinek i słowo: „inquiunt” („mówią”) pominięte w przekładzie polskim.

Tekst łaciński tego cytatu:

Concludunt primi, de fide juxta doctrinam S. Thomae non esse, quod Papa sit infallibilis in Canonizatione, et quod Canonizati sint Sancti, hoc est visione beatifica fruentes; cum nec Deus revelaverit, Beatum a Papa Canonizatum esse in aeterna gloria, nec id contineatur in Divinis Scripturis, nec in Traditione: ita ut declaratio a summo Pontifice facta in Canonizatione, talem quemdam esse Sanctum et colendum in universa Ecclesia, nunquam directe, sed tantum reductive ad fidem pertineat propter connexionem, quam habet cum propositionibus illis, quibus, Divina Scriptura duce, Sanctorum gloriam profitemur; quibusque, fide duce, credimus, esse in Ecclesia potestatem Sanctos canonizandi. In quo rerum themate, inquiunt, haud immunis a theologica censura censendus est, qui negat Papae infallibilitatem in Canonizatione, et multo minus, qui Sanctum esse negat eum, qui a Papa canonizatus est; at formalis tamen haereticus non erit, cum ad haeresim formalem constituendam necesse sit, ut error directe tendat contra fidem; ut constat ex doctrina Divi Thomae supra citata, cum qua concordat textus in cap. super quibusdam: de verb. significat. et in. can. Haeretici 24. quaest. 1.

Poprawiony przekład polski:

Dowodzą pierwsi, że zgodnie z nauką św. Tomasza nie jest prawdą wiary, że papież jest nieomylny w kwestii kanonizacji i że kanonizowani są świętymi, to jest, że cieszą się wizją uszczęśliwiającą, gdyż Bóg nie objawił, iż dany błogosławiony kanonizowany przez papieża dostąpił chwały wiecznej, nie jest to też zawarte w Piśmie św. ani w Tradycji: tak więc deklaracja papieża czyniona podczas kanonizacji, że dana osoba jest świętym i powinna być czczona przez cały Kościół, nie dotyczy wiary bezpośrednio, ale jedynie w sposób reduktywny, z powodu związku, który [ta deklaracja] ma z prawdami wiary wyznawanymi przez nas zgodnie z Pismem św. o chwale świętych; w ten zatem sposób wierzymy, idąc za przewodem świętej wiary, że Kościół ma władzę kanonizowania świętych. Tak więc w tym, co dotyczy tej kwestii, mówią: należy utrzymywać, że ten, kto zaprzecza papieskiej nieomylności przy kanonizacji nie jest wolnym od cenzury teologicznej, a tym mniej jest od tej cenzury wolny ten, kto neguje, że osoba kanonizowana przez papieża jest świętym; lecz taki człowiek nie byłby jednak heretykiem formalnym, ponieważ do zaistnienia herezji formalnej konieczne jest, aby błąd był bezpośrednio skierowany przeciwko wierze, jak wiadomo z nauki św. Tomasza wyżej przytoczonej, z którą zgadza się tekst w rozdz. super quibusdam: „O znaczeniu pewnych słów” oraz w kan. „Heretycy” n. 24, q. 1.

Co w rzeczywistości sądzi Benedykt XIV o tych, którzy śmieliby twierdzić, że papież może zbłądzić w danej kanonizacji, znajdziemy na stronie 336:

Itaque, ut tantae quaestioni finem denique imponamus; si non haereticum, temerarium tamen, scandalum toti Ecclesiae afferentem, in Sanctos injuriosum, faventem Haereticis negantibus auctoritatem Ecclesiae in Canonizatione Sanctorum, sapientem haeresim, utpote viam sternentem Infidelibus ad irridendum Fideles, assertorem erronae propositionis, et gravissimis poenis obnoxium dicemus eum, qui auderet asserere, Pontificem in hac, aut illa Canonizatione errasse, huncque, aut illum Sanctum ab eo canonizatum non esse cultu duliae colendum: quemadmodum assentiuntur etiam illi, qui docent, de fide non esse, Papam esse infallibilem in Canonizatione Sanctorum, nec de fide esse, hunc, aut illum Canonizatum esse Sanctum.

Zatem, abyśmy tej kwestii koniec wreszcie położyli: wyjaśniamy że, jeżeli nie jest heretykiem, to w każdym razie jest nierozważnym, gorszącym cały Kościół, krzywdę wyrządzającym Świętym, sprzyjającym heretykom odrzucającym władzę Kościoła co do kanonizacji Świętych, trącącym herezją, jako że ściele drogę niewiernym do wyszydzenia wiernych, a także szerzycielem błędnego twierdzenia i zasługującym na najcięższe kary jest ten, kto by śmiał twierdzić, że Papież zbłądził w tej lub owej kanonizacji i temu albo owemu Świętemu przez niego kanonizowanemu nie należy oddawać czci: jak to dowodzą także ci, którzy nauczają, iż nie jest prawdą wiary, że Papież jest nieomylny w kanonizacji Świętych, i że nie jest prawdą wiary, iż ten lub ów kanonizowany jest Świętym.

Członkowie redakcji „Ultra montes” (www.ultramontes.pl)

¹ Por.

http://rebelya.pl/discussion/24667/5/jeli-w-niedlugim-czasie-dojdzie-do-kanonizacji-jana-pii/

http://www.konserwatyzm.pl/artykul/326/papiez-benedykt-xiv-o-beatyfikacji