Wściekłość, wrzask i brak sensu

Adrian Nikiel

[…] wielu ludzi popadło w fanatyzm i zmieniło się w strażników pilnujących właściwych słów i zachowań. (str. 335)

Po czym możemy rozpoznać człowieka lewicy? Z reguły udziela błędnych lub niepełnych odpowiedzi na rzeczywiste problemy. Tą definicją można podsumować dzieło pani Sary Marcus na temat ruchu Riot Grrrl, powstałego na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku w Stanach Zjednoczonych. Pod względem literackim nie jest to najbardziej pasjonująca lektura, a stylistyczna monotonia sprawia, że jest nawet nieco męcząca, ale równocześnie dla myślących będzie kolejnym dowodem, że droga, która nie prowadzi do Boga, zmierza ku nicości. Opowieść bardzo smutna, a przez to pouczająca.

Ruch narodził się wśród nastolatek sprzeciwiających się gwałtom i innym formom przemocy sexualnej, dorastających w rozpadających się rodzinach, w domach często dotkniętych brutalnością i alkoholizmem. Niektóre z dziewczyn doświadczyły kazirodztwa. Bunt był zatem reakcją wobec „kultury przyzwolenia”: mężczyzna przed ślubem musi mieć wiele kochanek, powinien się wyszumieć, a rozładowując napięcie erotyczne, nie musi pytać o pozwolenie obiektu swoich, powiedzmy to delikatnie, zalotów. „Zaliczanie” jako sport narodowy.

I gdyby ograniczyć się do takiego opisu, sprzeciw młodzieży zaangażowanej w Riot Grrrl byłby godny pochwały. Niestety, postawy przyjęte w obliczu zarysowanego wyżej stanu rzeczy sprzyjały narastaniu moralnego chaosu. Wychowanie nastolatków do wstrzemięźliwości nie wchodziło w grę. Nie było wezwania do powrotu do surowej moralności, wierności małżeńskiej i dobrych obyczajów, do walki z rozwodami i monogamią seryjną czy zachęt do wzajemnego szacunku, lecz odpowiedzią na przemoc stała się wulgarność w języku i zachowaniach. Na jaw wyszły skłonności do dyskryminowania mężczyzn. Co gorsza, z ochroną własnego ciała przed nadużyciami łączono entuzjastyczne przyzwolenie na zabijanie dzieci w łonach „matek” i współpracę z przemysłem aborcyjnym. Zapewne od ludzi wkraczających w dorosłość i obarczonych licznymi koszmarami trudno wymagać krytycznych analiz myśli politycznej, niewątpliwie jednak aktywistki Riot Grrrl z wcześniejszych fal feminizmu wzięły to, co najgorsze.

Bardzo szybko w ruchu pojawiły się tendencje sekciarskie, głównie związane z koniecznością werbalnego samobiczowania się za domniemane przywileje rasowe oraz tzw. klasizm¹. Na lewicy pokutuje się bowiem nie za grzechy, lecz za kwestie, na które nie miało się żadnego wpływu. Albo za poważne traktowanie Dekalogu. Do rangi symbolu urastają więc tragikomiczna sytuacja w waszyngtońskim lokalu ze striptizem i jej konsekwencje, jak w soczewce skupiające wszystkie sprzeczności Riot Grrrl (str. 323 i nast.). To samo można powiedzieć o wydarzeniach podczas drugiego konwentu². W deklaracjach każda nastolatka czy studentka mogła bez pytania kogokolwiek o zgodę stwierdzić, że jest częścią ruchu, w praktyce musiała wywalczyć dla siebie miejsce, licząc się z odrzuceniem, jeśli nie wpisywała się w osobliwą, purytańsko-libertyńską etykę siostrzeństwa. Pomimo deklarowanej walki z hierarchią, pomimo braku liderek, tylko niektóre z aktywistek mogły nadawać ton. Wbrew wszelkim zaklęciom o równości trudno, żeby było inaczej. Ktoś przecież musi stworzyć policję myśli.

Minęły trzy dekady, rewolucja obyczajowa trwa. Tendencje purytańsko-libertyńskie ponownie i w znacznie większej skali zyskały na znaczeniu wraz z ruchem #JaTeż. (Bez)sens Riot Grrrl, przynajmniej w interpretacji pani Sary Marcus, zamknąć zaś można w dwóch zdaniach:

To nie była walka z rozpustą, lecz jedynie próba wymuszenia takiej zmiany, po której same dziewczęta określałyby, jakim rozkoszom, również dewiacyjnym, zamierzają się oddawać. Ich potencjał rewolucyjny – na szczęście – wypalił się w rozważaniach, kto i w jaki sposób może inicjować zbliżenie.

I tylko szkoda tych wszystkich zdeprawowanych dziewcząt (dzisiaj: pań w średnim wieku), które uciekając z domowego piekła, odrzuciły jedyną realną pomoc – łaskę naszego Pana Jezusa Chrystusa.

¹ Wygląda na to, że wzorcowa feministka, przynajmniej w opisywanej epoce, powinna być Murzynką lesbijką z klasy robotniczej.

² Zachowywałyśmy się grzecznie i uprzejmie, ale chyba jako jedyne w tym gronie […]. Te laski myślały, że mogą robić chlew, bo są wielkimi punkówami albo riot grrrls. Dla mnie były jedynie bandą zepsutych bachorów (Andrea Davis, str. 341).